Các chuyên gia cảnh báo rằng các xác ướp được trưng bày ở Mexico có thể lây nhiễm nấm “lời nguyền” cho con người

Theo dõi VGT trên

Một trong những xác ướp Guanajuato được trưng bày tại một hội chợ du lịch ở thành phố Mexico được cho là có dấu hiệu của “sự phát triển của nấm” – và hộp kính chứa nó có thể không đủ để ngăn chặn các bào tử lây lan.

Các chuyên gia cảnh báo rằng các xác ướp được trưng bày ở Mexico có thể lây nhiễm nấm lời nguyền cho con người - Hình 1

Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico đã cảnh báo rằng việc trưng bày xác ướp từ thế kỷ 19 có thể có khả năng lây nhiễm nấm nguy hiểm cho những du khách xem chúng.

Các xác ướp, thường được trưng bày tại Museo de las Momias (Bảo tàng xác ướp) ở Guanajuato, có niên đại từ những năm 1800. Sau đó, họ được chôn cất trong các hầm mộ được bao quanh bởi đất khô, giàu khoáng chất và các thi thể này đã vô tình trở thành xác ướp.

Nhiều thập kỷ sau, một loại thuế chôn cất mới được ban hành, đồng nghĩa với việc một số gia đình của người quá cố không còn đủ khả năng để chôn cất thi thể. Khi các công nhân khai quật xác của những người mà con cháu không trả tiền, họ đã bị sốc khi thấy hầu như tất cả các thi thể này vẫn còn khá nguyên vẹn.

Nhiều xác ướp vẫn còn tóc, da và thậm chí cả quần áo mà họ được chôn cất.

Các chuyên gia cảnh báo rằng các xác ướp được trưng bày ở Mexico có thể lây nhiễm nấm lời nguyền cho con người - Hình 2

Những thi thể lúc đầu đã được chôn cất trong khi dịch tả bùng phát vào những năm 1800. Nhưng dần dần họ bị đào lên từ nơi an nghỉ cuối cùng từ 1865 đến 1958 bởi những người thân còn sống sót của họ không thể, hoặc không muốn nộp thuế để giữ những ngôi mộ đó. Ảnh: Allthatsinteresting

Vì trạng thái ấn tượng của cơ thể, các xác ướp đã trở thành một “cơn sốt” vào đầu những năm 1900. Chủ nhân của các xác ướp thường thay đổi biểu cảm trên khuôn mặt sao cho giống với sự kinh ngạc và kinh hoàng để thu hút mô típ xác ướp “đáng sợ” lần đầu tiên được Sir Arthur Conan Doyle giới thiệu trong truyện ngắn “Lot No. 249″ vào năm 1892.

Video đang HOT

Việc thay đổi và trưng bày các xác ướp này đã gây ra sự chỉ trích từ nhiều nhà quan sát, những người cho rằng cách đối xử này là thiếu tôn trọng và mất nhân tính.

Gerald Conlogue, giáo sư chẩn đoán hình ảnh tại Đại học Quinnipiac ở Connecticut, nói với National Geographic: “Đây chỉ là những người bình thường, là kho lưu trữ thông tin về thời kỳ họ sống. Chúng ta không nên biến họ trở thành những màn trình diễn kỳ dị”.

Tuy nhiên thực tế lại hoàn toàn khác, các xác ướp này đã được đưa đi nhiều nơi, xuất hiện tại các hội chợ du lịch trên khắp Mexico và thậm chí còn được trưng bày tại Hoa Kỳ vào năm 2009.

Các chuyên gia cảnh báo rằng các xác ướp được trưng bày ở Mexico có thể lây nhiễm nấm lời nguyền cho con người - Hình 3

Bảo tàng xác ướp Guanajuato ở Mexico tiếp đón khoảng hơn 4000 lượt khách tới thăm mỗi tuần, với vé vào cửa 2 bảng Anh/người. Đây là một trong những nơi được đánh giá trở thành điểm đến “rùng rợn” nhất thế giới, lưu giữ hàng trăm xác ướp của những nạn nhân bỏ mạng vì bệnh dịch. Ảnh: Allthatsinteresting

Giờ đây, sau khi xem những bức ảnh chụp các xác ướp gần đây nhất tại một hội chợ ở thành phố Mexico, các chuyên gia tại Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia lo ngại rằng những xác ướp này có thể khiến du khách tiếp xúc với các bào tử nấm nguy hiểm.

Theo báo cáo của Associated Press, Viện cho biết: “Từ một số bức ảnh đã công bố, ít nhất một trong số các xác ướp được trưng bày mà viện đã kiểm tra vào tháng 11 năm 2021, cho thấy dấu hiệu của sự sinh sôi nảy nở của các khuẩn lạc nấm có thể xảy ra. Điều đáng lo ngại hơn là chúng vẫn đang được trưng bày mà không có các biện pháp bảo vệ công chúng trước các mối nguy sinh học”.

Đồng thời các chuyên gia cảnh báo rằng vỏ kính ngăn cách xác ướp với người xem không thực sự an toàn, nó không kín khí và những khoảng trống trên kính có thể cho phép các bào tử nấm nguy hiểm xâm nhập vào không khí mà du khách hít thở.

Các chuyên gia cảnh báo rằng các xác ướp được trưng bày ở Mexico có thể lây nhiễm nấm lời nguyền cho con người - Hình 4

Đằng sau lớp kính trong suốt, người ta nhìn thấy rõ những xác ướp của cả người lớn, trẻ nhỏ đủ mọi lứa tuổi. Trong đó, nhiều xác chết được bảo quản tốt đến mức phần lông mày, râu hay móng tay vẫn còn nguyên vẹn. Ảnh: Allthatsinteresting

Mặc dù các chuyên gia không nói rõ loại nấm phát triển trong xác ướp là gì, nhưng họ cảnh báo rằng chúng có thể gây ra những rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe.

Sự cố xảy ra với xác ướp Guanajuato không phải là lần đầu tiên các xác chết được bảo quản gây nguy hiểm cho sức khỏe của những người tiếp xúc với chúng. Nhiều người tin rằng việc khai quật lăng mộ của pharaoh Ai Cập Tutankhamun có thể cũng đã giải phóng các bào tử chết người. Hơn 20 người tham gia khám phá nơi chôn cất ông đã chết ngay sau đó, làm dấy lên tin đồn về một “lời nguyền”.

Các chuyên gia cảnh báo rằng các xác ướp được trưng bày ở Mexico có thể lây nhiễm nấm lời nguyền cho con người - Hình 5

Đặc điểm chung của nhiều xác ướp trong tư thế há miệng khiến người ta có cảm giác họ từng phải trải qua những cơn đau khủng khiếp. Jesús Saltillo, một hướng dẫn viên du lịch trong bảo tàng chia sẻ: “Thực ra phần lớn trong số họ đều qua đời trong sự yên bình”. Những xác chết này thay vì chôn trong lòng đất, họ được đặt trong các hầm mộ khép kín, nơi thiếu oxy trầm trọng khiến làm chậm tốc độ phân hủy tự nhiên. Ảnh: Allthatsinteresting

Theo IFLScience, nấm aspergillus có thể là thủ phạm cho “lời nguyền” Tutankhamun. Nó có khả năng tồn tại trong thời gian dài trong những khu vực tối tăm, chẳng hạn như những ngôi mộ.

Năm 1970, một sự kiện tương tự xảy ra khi 12 nhà khoa học mở lăng mộ của vua Casimir IV của Ba Lan. Trong vòng vài tuần, 10 người trong số họ đã chết. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa chắc chắn loại nấm nào có khả năng là thủ phạm của sự kiện này.

Nhưng chúng ta có thể biết rõ ràng rằng tiếp xúc với xác ướp có thể gây ra những nguy hiểm nhất định.

Cảm động tình mẫu tử của vua thảo nguyên

Sư tử cái là một người mẹ tuyệt vời từ việc bảo vệ an toàn tuyệt đối cho những đứa con, cho đến huấn luyện chúng trở thành những nhà vô địch.

Trong thế giới động vật hoang dã, nhiệm vụ của các bậc cha mẹ có thể tóm gọn lại ở hai phần, kiếm ăn cho gia đình và bảo vệ chúng khỏi các loài dã thú nguy hiểm khác. Nếu như nhiệm vụ đầu tiên là điều "tất lẽ dĩ ngẫu" phải làm và có phần dễ dàng thì nhiệm vụ còn lại thử thách hơn rất nhiều. Có những trường hợp, để bảo vệ những đứa con, nhiều bậc cha mẹ sẽ phải đặt cược chính mạng sống của họ. Dĩ nhiên, không ít trường hợp các loài thú hoang dã có thể lựa chọn cách an toàn hơn đó là bỏ đi.

Cảm động tình mẫu tử của vua thảo nguyên - Hình 1

Tất yếu, động vật bảo vệ con cái quan trọng xuất phát từ tình mẫu tử, nhưng mặt khác, điều này còn liên quan đến việc duy trì nòi giống cũng như mang ý nghĩa đến sự tiến hóa của chủng tộc.

Hãy nhìn cái cách sư tử mẹ lo lắng, chăm sóc cho con của mình ở đoạn clip dưới đây mới thấy không phải ngẫu nhiên sư tử được mệnh danh là chúa sơn lâm, vua của các loài muôn thú.

Anh Callum Robertson, hướng dẫn viên du lịch tại Công viên hoang dã Sabi Sands đã may mắn ghi hình lại toàn bộ khung cảnh bằng chiếc điện thoại của mình.

Hôm đó, đoàn khách của anh Robertson tìm đến một con sông để tìm kiếm sư tử. Khá may mắn là mặc dù đang mùa nước lũ, nhưng anh chàng vẫn tìm thấy một đàn sư tử nhỏ. Đó là một khoảnh khắc thót tim người xem khi mà đàn sư tử con bắt đầu bò ra khỏi bụi lau sậy và có ý định vượt qua dòng sông nước chảy xiết.

Như đã biết, sư tử chưa bao giờ là loài động vật ưa sông nước. Chỉ trong trường hợp bắt buộc, chúng mới phải tìm đến giải pháp bơi lội. Vì vậy, khi chứng kiến khung cảnh cả đàn sư tử bơi qua con sông, tất cả mọi người đều thốt lên kinh ngạc. Sau khi sư tử mẹ hoàn thành việc đưa đứa con đầu tiên sang sông an toàn, mọi người mới bắt đầu thả lỏng được bản thân. Tuy nhiên, một câu hỏi khó khác lại được đặt ra, liệu đứa con còn lại của sư tử có thể được đưa sang sông thuận lợi như vậy không?

Câu trả lời đã có ngay tức thì. Dòng nước chảy mạnh đã khiến sư tử con bị cuốn trôi đi và sư tử mẹ vào thế rượt đuổi. Mọi ánh mắt người xem kinh hãi đồ dồn trước cảnh trồi lên rồi lại lặn xuống của sư tử mẹ. Bản năng làm mẹ đã khiến sư tử vượt lên trên tất cả, bảo vệ thành công những đứa con của nó.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Chuyến thám hiểm tình cờ phát hiện ra nơi sâu nhất của đại dươngChuyến thám hiểm tình cờ phát hiện ra nơi sâu nhất của đại dương
08:00:10 31/01/2025
Bị khách nhầm với anh sinh đôi, tài xế đoàn tụ với gia đình thất lạc sau 30 nămBị khách nhầm với anh sinh đôi, tài xế đoàn tụ với gia đình thất lạc sau 30 năm
10:45:01 01/02/2025
Độc lạ phong tục đón mừng năm mới ở nghĩa địa tại ChileĐộc lạ phong tục đón mừng năm mới ở nghĩa địa tại Chile
10:47:08 01/02/2025
Trend năm mới: Bỏ quán cafe, Gen Z chuyển "văn phòng" đến chốn không ai ngờTrend năm mới: Bỏ quán cafe, Gen Z chuyển "văn phòng" đến chốn không ai ngờ
17:25:58 31/01/2025
Những "cây thần linh" nghìn năm tuổi được đồng bào K'Ho Cil bảo vệNhững "cây thần linh" nghìn năm tuổi được đồng bào K'Ho Cil bảo vệ
17:32:54 31/01/2025
Công ty bày hơn 500 tỷ đồng tiền mặt thưởng Tết cho nhân viênCông ty bày hơn 500 tỷ đồng tiền mặt thưởng Tết cho nhân viên
10:46:15 01/02/2025
Những sự kiện thiên văn học lớn nhất năm 2025Những sự kiện thiên văn học lớn nhất năm 2025
07:20:34 31/01/2025
Các loài động vật sống thọ nhất thế giới, loài thứ ba trong danh sách có thể sống tới 500 nămCác loài động vật sống thọ nhất thế giới, loài thứ ba trong danh sách có thể sống tới 500 năm
07:58:41 31/01/2025

Tin đang nóng

Tai nạn giao thông, cô gái vừa tốt nghiệp đại học ở Hải Dương tử vong tối mồng 3 TếtTai nạn giao thông, cô gái vừa tốt nghiệp đại học ở Hải Dương tử vong tối mồng 3 Tết
14:27:18 01/02/2025
4 chị em sinh tư tuổi Tỵ - con gái của nguyên Phó giám đốc bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM: Tết đi đến đâu là rộn ràng, niềm vui như nhân 34 chị em sinh tư tuổi Tỵ - con gái của nguyên Phó giám đốc bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM: Tết đi đến đâu là rộn ràng, niềm vui như nhân 3
14:28:48 01/02/2025
Máy bay rơi gần trung tâm thương mại ở Mỹ, nhiều người thương vongMáy bay rơi gần trung tâm thương mại ở Mỹ, nhiều người thương vong
16:28:16 01/02/2025
Đoàn Văn Hậu đưa vợ con về Hà Nội tết ngoại, thái độ của em trai Doãn Hải My với anh rể gây chú ýĐoàn Văn Hậu đưa vợ con về Hà Nội tết ngoại, thái độ của em trai Doãn Hải My với anh rể gây chú ý
14:36:54 01/02/2025
4 ô tô tông liên hoàn trên cao tốc TPHCM - Long Thành, ùn tắc kéo dài4 ô tô tông liên hoàn trên cao tốc TPHCM - Long Thành, ùn tắc kéo dài
15:13:39 01/02/2025
Tổng quan vận mệnh 12 con giáp năm 2025: Con giáp này có vận đỏ như son, đón tài lộc tới tấpTổng quan vận mệnh 12 con giáp năm 2025: Con giáp này có vận đỏ như son, đón tài lộc tới tấp
15:20:44 01/02/2025
Mỹ: Máy bay chở 6 người lao xuống khu dân cư ở PhiladelphiaMỹ: Máy bay chở 6 người lao xuống khu dân cư ở Philadelphia
15:12:25 01/02/2025
Tàu cảnh sát biển cấp cứu thành công 1 thuyền viên người nước ngoàiTàu cảnh sát biển cấp cứu thành công 1 thuyền viên người nước ngoài
14:54:32 01/02/2025

Tin mới nhất

Vườn thú nhận 'gạch đá' khi nhuộm chó thành hổ

Vườn thú nhận 'gạch đá' khi nhuộm chó thành hổ

10:44:02 01/02/2025
Một video được chia sẻ trên Douyin, phiên bản TikTok của Trung Quốc, cho thấy một chú chó con Chow Chow được sơn sọc đen và cam chơi trong chuồng tại vườn thú Qinhu Bay Forest Animal Kingdom ở Taizhou.
Ngôi nhà tự nhiên của "cô" hà mã lùn nổi tiếng Moo Deng đang bị đe dọa thế nào

Ngôi nhà tự nhiên của "cô" hà mã lùn nổi tiếng Moo Deng đang bị đe dọa thế nào

08:08:00 01/02/2025
Siêu sao Moo Deng ở vườn thú Khao Kheow, Thái Lan là một trong những cá thể hà mã lùn cuối cùng còn sót lại trên Trái Đất do môi trường sống tự nhiên của chúng đang dần bị thu hẹp bởi nạn phá rừng tràn lan
Thái Lan kêu gọi đốt nhang, vàng mã online để chống ô nhiễm không khí

Thái Lan kêu gọi đốt nhang, vàng mã online để chống ô nhiễm không khí

17:13:36 30/01/2025
Trong nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí, Chính phủ Thái Lan khuyến nghị người gốc Hoa sinh sống tại đây dùng hương điện, đốt vàng mã trực tuyến.
Hình tượng rắn năm Ất Tỵ 2025 ở Trung Quốc

Hình tượng rắn năm Ất Tỵ 2025 ở Trung Quốc

07:24:38 30/01/2025
Dịp Tết Nguyên đán năm nay, hình tượng rắn đã xuất hiện trên khắp các tỉnh, thành tại Trung Quốc. Với kích thước và sắc thái khác nhau, mang đặc trưng văn hóa vùng miền, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.
"Khách xông nhà" năm Ất Tỵ đỉnh nhất xuất hiện: Rắn hổ mang bò vào tận nhà người dân đúng khoảnh khắc sắp giao thừa

"Khách xông nhà" năm Ất Tỵ đỉnh nhất xuất hiện: Rắn hổ mang bò vào tận nhà người dân đúng khoảnh khắc sắp giao thừa

07:00:14 30/01/2025
Khi màn đêm buông xuống, không khí Tết Nguyên đán ở Ranau, Malaysia trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Thế nhưng, một gia đình tại Kampung Maukab Baru Lohan không ngờ rằng họ sẽ có một vị khách đặc biệt quyết định xông nhà năm mới
"Vàng" mọc trên cây ở TQ: Gần 250 triệu chỉ mua được nửa kg, vua Khang Hy đề danh "Đệ nhất thiên hạ"

"Vàng" mọc trên cây ở TQ: Gần 250 triệu chỉ mua được nửa kg, vua Khang Hy đề danh "Đệ nhất thiên hạ"

06:52:51 30/01/2025
Người Trung Quốc còn dùng loại vàng này làm của hồi môn cho con gái đi lấy chồng. Nhìn bề ngoài, Tân Hội chỉ là một quận bình thường, buồn tẻ ở một thành phố hạng ba tại Trung Quốc.
4 nghề kỳ quặc lương cao, 90% người Việt chưa biết đến

4 nghề kỳ quặc lương cao, 90% người Việt chưa biết đến

01:39:06 30/01/2025
Trên thế giới có muôn vàn cách kiếm tiền hay ho, nếu bạn đang có ý định đổi nghề thì có thể tham khảo những công việc độc lạ dưới đây.
Nghi lễ đón Tết đau đớn nhất: Lăn qua giường đầy gai nhọn để cầu may mắn

Nghi lễ đón Tết đau đớn nhất: Lăn qua giường đầy gai nhọn để cầu may mắn

01:37:07 30/01/2025
Một nghi lễ độc đáo tại Trung Quốc trong dịp Tết Nguyên đán yêu cầu những người tham gia cởi trần, lăn qua những chiếc giường được kết bằng cành gai nhọn hoắt.
Tòa nhà 'xiêu vẹo', đứng vững trước nhiều trận động đất suốt 30 năm qua

Tòa nhà 'xiêu vẹo', đứng vững trước nhiều trận động đất suốt 30 năm qua

06:23:02 28/01/2025
Tọa lạc tại thành phố Machala, Ecuador, tòa Nhà Bất Tử (El Inmortal) là một công trình mang tính biểu tượng, nổi bật với vẻ ngoài mong manh và lạ lùng.
Kiếm tiền tỷ từ nghề nuôi rắn hổ mang

Kiếm tiền tỷ từ nghề nuôi rắn hổ mang

06:22:52 28/01/2025
Gần 10 năm gắn bó với nghề nuôi rắn hổ mang, anh Phan Thanh Bình, ngụ xã Mỹ Tú (huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng) được nhiều người gọi vui là Vua nuôi rắn hổ miền Tây .
Hành trình của viên kim cương Hope mang lời nguyền bí ẩn

Hành trình của viên kim cương Hope mang lời nguyền bí ẩn

06:22:39 28/01/2025
Viên kim cương Hope, một viên đá quý màu xanh đậm 45,52 carat, xuất xứ Ấn Độ, được coi là một trong những viên kim cương đẹp nhất thế giới
Ngăn chặn vụ 'bắt cóc' rô bốt phục vụ tiệm phở ở California

Ngăn chặn vụ 'bắt cóc' rô bốt phục vụ tiệm phở ở California

05:54:33 28/01/2025
Một người đàn ông tìm cách bắt cóc rô bốt phục vụ một tiệm phở ở California (Mỹ), nhưng được các nhân viên tại tiệm ngăn chặn kịp thời.

Có thể bạn quan tâm

Sốc: Song Ji Hyo và "Thái tử" Joo Ji Hoon bị khui chuyện sống chung, còn luôn mang theo món đồ đặc biệt?

Sốc: Song Ji Hyo và "Thái tử" Joo Ji Hoon bị khui chuyện sống chung, còn luôn mang theo món đồ đặc biệt?

Sao châu á

18:15:23 01/02/2025
Vào hôm 31/1, 1 blogger hơn 40 ngàn fan khiến netizen ngỡ ngàng khi bất ngờ đào xới lên tin tình ái liên quan tới Song Ji Hyo và Thái tử Joo Ji Hoon cách đây gần 20 năm.
Đại án Vạn Thịnh Phát: Bản án nghiêm khắc cho sự tha hóa quyền lực

Đại án Vạn Thịnh Phát: Bản án nghiêm khắc cho sự tha hóa quyền lực

Pháp luật

18:11:29 01/02/2025
Điều này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước trong việc làm trong sạch môi trường kinh doanh và bảo vệ sự ổn định của nền kinh tế.
Đức dự kiến cấp chế độ nghỉ thai sản cho phụ nữ sảy thai

Đức dự kiến cấp chế độ nghỉ thai sản cho phụ nữ sảy thai

Thế giới

18:05:24 01/02/2025
Với quy định mới, phụ nữ bị sảy thai sau tuần thứ 13 của thai kỳ sẽ có thể lựa chọn nghỉ thai sản. Tuy nhiên, họ không bắt buộc phải nghỉ nếu không muốn.
Xuân Son được tặng nhà

Xuân Son được tặng nhà

Sao thể thao

17:01:52 01/02/2025
Tiền đạo Nguyễn Xuân Son được bầu Thiện (CLB Nam Định) tặng thưởng căn hộ cao cấp tại Hà Nội. Xuân Son được ghi nhận.
Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 1.2.2025

Tử vi hằng ngày - Xem tử vi vui 12 con giáp ngày 1.2.2025

Trắc nghiệm

16:43:26 01/02/2025
Hôm nay là một ngày khá thuận lợi cho người tuổi Tý. Bạn có thể nhận được một tin vui bất ngờ từ gia đình hoặc bạn bè. Nếu đang có kế hoạch du xuân, hãy chú ý đến an toàn khi di chuyển.
Tại sao bức ảnh về những đôi dép bừa bộn lại trở nên nổi tiếng nhất Tết 2025?

Tại sao bức ảnh về những đôi dép bừa bộn lại trở nên nổi tiếng nhất Tết 2025?

Netizen

14:26:49 01/02/2025
Với nhiều người, Tết là dịp đoàn viên, sum họp. Trong những ngày này, hình ảnh gia đình quây quần gói bánh chưng, bánh tét; đi chúc Tết, nhận lì xì,... ngập tràn trên mạng xã hội.
Chế độ dinh dưỡng, tập luyện hợp lý cho phụ nữ giảm cân dịp Tết

Chế độ dinh dưỡng, tập luyện hợp lý cho phụ nữ giảm cân dịp Tết

Sức khỏe

12:53:08 01/02/2025
Bác sĩ Nguyễn Đức Thành, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, các nghiên cứu cho thấy rằng: nếu ta ngưng việc tập luyện mà ta vẫn làm thường lệ thì cơ thể sẽ trở nên suy yếu ngay chỉ sau một vài tuần.
'Cấp cứu' làn da ngày Tết, chị em ghi nhớ 4 điều này

'Cấp cứu' làn da ngày Tết, chị em ghi nhớ 4 điều này

Làm đẹp

12:39:20 01/02/2025
Nếu có tắm biển hoặc hồ bơi, nên chọn loại kem có thêm tính chống nước. Bên cạnh đó, nên che chắn bằng khẩu trang, kính mát, nón rộng vành khi đi ra ngoài trời.