Các bệnh không lây – kẻ giết người thầm lặng
Các bệnh mãn tính không lây hiện nay là vấn đề rất lớn về y tế công cộng. Tuy bệnh không diễn tiến ồ ạt nhưng lại kéo dài, trở đi trở lại, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo nhóm bệnh này đang nằm trong tốp có tỷ lệ tử vong cao và sẽ còn tiếp tục tăng trong tương lai.
Bệnh mãn tính không lây không thể ngừa bằng vắcxin, không thể chữa khỏi và cũng không tự biến mất. Nguyên nhân gây bệnh cũng không do vi khuẩn, virút, ký sinh trùng hoặc nấm gây ra.
Đây là một loại bệnh dịch vô hình, vì không có tác nhân gây bệnh rõ rệt, thường bệnh xuất hiện do các yếu tố nguy cơ và khác các bệnh dịch thông thường là không lây. Bởi phải chung sống lâu dài và bệnh có thể bộc phát đột ngột nên nếu thiếu quan tâm, người bệnh có thể gặp nguy hiểm.
Nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới
Hiện nay, các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và đái tháo đường đã trở thành những nguyên nhân hàng đầu về tỷ lệ tử vong trên thế giới, chiếm 60% tổng số các ca tử vong.
Theo xếp loại mười bệnh gây tỷ lệ tử vong cao nhất của WHO, các bệnh mãn tính không lây như bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư, đái tháo đường… đứng ở vị trí hàng đầu về thứ hạng tỷ lệ tử vong.
Riêng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính từ vị trí thứ tư với tỷ lệ tử vong là 5,1% (năm 2004) đã ước tính nhảy vọt lên vị trí thứ ba (năm 2030) với tỷ lệ tử vong là 3,8%. Bệnh đái tháo đường từ vị trí thứ 12, nhảy lên vị trí thứ bảy (xem bảng).
Cũng theo số liệu của WHO, mỗi năm thế giới có trên 35 triệu người đã chết do các bệnh mãn tính. Trong đó, phân nửa là những người dưới 70 tuổi và phân nửa là phụ nữ. Bệnh này cũng thường thấy ở những người có thu nhập vừa và thấp, do điều kiện sống chưa tốt, thuốc men khi mắc bệnh và tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ còn hạn chế, kiến thức tự chăm sóc bản thân cũng thiếu.
Với cảm nhận chung, khoảng 80% các ca tử vong do bệnh mãn tính xảy ra ở những người có thu nhập trung bình và thấp. Nhóm bệnh này còn là nguyên nhân của sự nghèo đói và kém phát triển ở nhiều nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người dân.
Video đang HOT
Chưa được đánh động đúng mức
Mặc dù, nguy cơ bùng nổ và tỷ lệ tử vong của các bệnh mãn tính không lây đã và đang rất cao, nhưng các nước, trong đó có Việt Nam, hiện vẫn chưa chú ý đúng mức. Việt Nam tuy có hơn một số nước, vì có những chính sách y tế dành cho người nghèo, người thu nhập thấp, nhưng trên bình diện chung, chúng ta vẫn còn thiếu một chiến lược đối phó với các loại bệnh mãn tính không lây. Tình hình cấp bách nhưng chưa được đánh động đúng mức.
Hiện nay trong tâm thức xã hội, người ta dường như chỉ e ngại nhiều đến bệnh HIV/AIDS, vì đây là căn bệnh thế kỷ, chưa có thuốc chữa mà ít thấy ai lo sợ khi bị bệnh mãn tính không lây, chẳng hạn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Trong khi dự báo của WHO, đến năm 2030, bệnh HIV/AIDS sẽ giảm thứ hạng trong tỷ lệ chết người, còn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính lại tăng.
Điều đó có thể lý giải, vì chúng ta đã tập trung lo nhiều cho bệnh HIV/AIDS và thế giới cũng đổ không biết bao nhiêu tiền của vào chăm sóc bệnh đó, trong khi bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hay các bệnh không lây khác lại không được quan tâm đầy đủ như vậy.
Không chủ trương gây hoang mang xã hội, nhưng đã đến lúc cần đánh động quyết liệt hơn để người bệnh đừng coi thường. Bệnh mãn tính không lây thật sự rất nguy hiểm. Có những cơn suyễn, tắc nghẽn mãn tính… nếu lên cơn cấp tính mà không điều trị kịp thời, xử lý tốt sẽ dẫn đến tử vong.
Trong khi đó, phần lớn các bệnh mãn tính không lây như bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, đái tháo đường, các bệnh hô hấp mãn tính đều có thể ngừa được. Đã đến lúc ngành y tế cần quan tâm theo dõi các bệnh mãn tính không lây một cách đầy đủ hơn, chứ không phải chỉ chú trọng đến những bệnh dịch và bệnh lây nhiễm.
Bên cạnh đó, sự phát triển của các cơ sở y tế, hoạt động của các trung tâm chăm sóc sức khoẻ cộng đồng đáp ứng được tình hình bệnh tật nêu trên và hướng đến người thu nhập thấp cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc hạ thứ hạng tỷ lệ tử vong của bệnh mãn tính không lây trong bảng xếp hạng của WHO, giúp bệnh nhân sớm hòa nhập lại với cộng đồng.
Theo SGTT
Có những điều khi còn em tôi không hiểu!
Lỗi lầm lần này tôi không thể sửa chữa, và cũng không mong được em tha thứ... (Ảnh minh họa)
Khi yêu nhau, người ta có thể cho nhau tất cả những gì mà họ có. Người ấy thường nói với tôi rằng "hãy cho nhau những gì đang có, vì có thể sau này không còn gì để cho nhau", lúc đó tôi ngu ngơ chẳng hiểu gì cả...
Giờ này tôi mới biết rằng em đã cho tôi tất cả, còn tôi thì còn nhiều thứ muốn cho em nhưng giờ đây đã không còn cơ hội để cho nữa. Không phải vì tôi không thể, mà chỉ vì lúc đó tôi thật sự không biết em cần gì. Vì em chưa bao giờ đòi hỏi tôi bất cứ gì. Em chỉ nói em cần sự quan tâm, lo lắng, được thấy anh vui mỗi lần gặp mặt, hãy trân trọng những giây phút bên nhau.
Hi, đơn giản lắm phải không? Nhưng ngay cả những việc đơn giản đó mà tôi cũng không thể nào mang lại cho em được, vì thế tôi không thể hiểu được thế nào là yêu. Có thể là hơi quá nhưng thật sự là như thế, có thể yêu nhau người ta nên dành cho nhau những gì đẹp nhất, những gì mình nghĩ là có thể mang lại hạnh phúc cho người mình yêu, nhưng lúc đó tôi không biết vậy...
Khi tôi và cô ấy yêu nhau, trong suy nghĩ của tôi đã biết rằng chúng tôi không hợp nhau. Nhưng vì tình yêu chúng tôi đã ở lại với nhau 1 thời gian khá dài. Nói vậy vì lúc đó có những việc đến bây giờ tôi vẫn không thể hiểu cô ấy, vì sao có những lúc cần nhau lắm, nhưng cố ấy không thể nào ở lại với tôi thêm 1 tí dù chỉ là 5 phút. Như thế không phải là cô ấy không yêu tôi, mà ngược lại còn yêu rất nhiều nữa.
Tôi không hiểu chính bản thân tôi nghĩ gì nữa. Không gặp nhau 1 tuần, biết rằng rất nhớ nhau, nhưng khi gặp nhau, thay vì nói những lời ngọt ngào để bù đắp cho em những ngày xa cách vì em bận học, tôi lại trách em tại sao những ngày qua không gặp tôi. Thay vì hỏi một câu "em học có tốt không, đã hoàn thành xong tiểu luận chưa?" tôi lại trách em vì 1 việc mà em giấu tôi bao lâu nay. Khi em lên gặp tôi, tôi cũng vui biết bao, nhưng tôi lại tỏ thái độ giận cô ấy. Biết rằng không thể nào xa em được, biết rằng không thể mất em, nhưng từ miệng tôi lại nói ra 2 từ chia tay, thật là cay đắng! Thật là chênh vênh phải không? Đã bao nhiêu lần như vậy, em buồn lắm nhưng không nói, em chỉ biết xin lỗi và khóc. Đến giờ này thì không bao giờ còn cơ hội để nói câu "Anh yêu em" nữa rồi.
Em đặt quá nhiều niềm tin và hi vọng vào tình yêu này, để giờ đây em thất vọng trong đau đớn, tủi hờn... (Ảnh minh họa)
Với 1 người con gái, thì tình yêu có thể là tất cả, cách đây 2 tuần, cô ấy còn nói với tôi rằng "dù thế nào đi nữa, thì anh vẫn là tình yêu duy nhất của em". Nhưng giờ này em ra đi trong thầm lặng và không để lại 1 lời nào, lời cuối cùng mà tôi nghe được là 2 từ "...là sao?"
Ra đi trong thầm lặng không có nghĩa là không còn yêu nhau nữa, thật sự tôi biết rằng em còn yêu tôi nhiều lắm, nhưng không còn can đảm, dũng khí cũng như niềm tin để cho tôi thêm 1 cơ hội nữa. Tất cả của em mà em không thể nào có được, thì nghĩ xem em đau đến mức nào.
Em đặt quá nhiều niềm tin và hi vọng vào tình yêu này, để giờ đây em thất vọng trong đau đớn, tủi hờn. Em giận tôi lắm, có thể là hận tôi nữa, nhưng em không bao giờ oán trách tôi gì, dù chỉ là một câu. Yêu tôi, em luôn mong tôi hạnh phúc, cố gắng nhiều để mang lại niềm vui mỗi khi bên tôi, em sợ làm tôi buồn, em sợ tôi giận... em khuyên tôi bỏ thuốc lá, ngủ sớm và nhớ đừng thức khuya, em nói anh ốm quá, ăn nhiều vào. Giờ muốn nghe những lời đó thì chỉ còn cách nhớ về dĩ vãng.
Em ra đi trong thầm lặng, chôn chặt niềm đau vào lòng, chôn vùi hạnh phúc của em để bước đi. Tôi... hiểu! Tôi có thể hiểu được tình yêu của em dành cho tôi còn nhiều như thế nào, tôi hiểu được em đang đau đớn thế nào, tôi nhớ em nói 1 câu "... anh ngốc lắm, 1 ngày không gặp anh em làm gì được chứ, chỉ nghĩ tới anh thôi, nghĩ tới mỗi anh thôi!". Đó là lần tôi nói em bận có thể không cần gặp anh. Nhưng tôi thật sự không thể hiểu được vì sao em không cho tôi thêm 1 cơ hội nữa. Có lẽ là đã quá nhiều cơ hội rồi và em không còn gì là "cơ hội" để cho tôi thêm nữa, dù rất muốn cho!
Tôi hiểu! Tôi hiểu những điều em cần. Nhưng tôi không hiểu tại sao tôi lại quá vô dụng, tại sao 2 trái tim còn yêu nhau nhiều lắm, nhưng trái tim này không giữ nỗi trái tim kia. Biết là mình sai lầm nhưng càng biết mình càng bất lực, không thể làm gì cho em được, cố gắng cũng nhiều, nhưng lời xin lỗi làm sao xóa đi niềm đau. Xin lỗi nhiều khi còn làm cho em đau thêm đó chứ, vì em đã nghe quá nhiều lời xin lỗi từ tôi, đến nỗi không muốn nghe thêm 1 lời nào nữa.
Tôi cố gắng! Cố gắng để có thể bù đắp cho em, cố gắng níu kéo em quay về, cố gắng làm gì đó cho em, để em có thể vơi đi niềm đau trong tim. Nhưng mọi sự cố gắng đều đã vô ích, không thể bù đắp gì cho em, không thể làm em quay về và cũng không thể làm gì đó để em vơi đi niềm đau!
Đã có những lần tương tự như thế, và cuối cùng cô ấy cũng quay về với tôi, vì thế có thể hiểu được em yêu tôi như thế nào, nhưng lần này thì em không nhận gì ở tôi nữa, 1 lời xin lỗi, 1 tin nhắn, 1 lá thư, 1 lời anh yêu em, 1 câu "xin em đừng buồn nữa"... không nhận bất cứ gì! Dù chỉ là 1! Vì tình yêu trong em tuy lớn, nhưng nỗi đau, nỗi chán chường và thất vọng càng lớn hơn nhiều lần nữa. Như vậy em có thể chọn tình yêu được nữa hay sao.
Tôi đã cố gắng để có thể bù đắp cho em, cố gắng níu kéo em quay về nhưng tất cả đều vô ích... (Ảnh minh họa)
Nhìn thấy em đau, tôi càng đau, nhưng chắc niềm đau trong tôi không thể nào so sánh với em được. Có lần em trong cơn mê còn mong rằng mình đừng tỉnh lại, vì tôi đó, tại tôi đó!
Lỗi lầm lần này tôi không thể sửa chữa, và cũng không mong được em tha thứ, tôi chỉ muốn làm 1 việc gì đó cho em, để em vui hơn 1 tí, để em ít buồn 1 tí, để em vượt qua cơn đau, và mong em hạnh phúc nữa... Bất cứ những gì có thể làm, tôi đã làm. Nhưng em không nhận lấy bất cứ gì hết, em cố dặn lòng quên hết, em cố dối lòng đừng nhớ tôi nữa, em cố dối lòng không yêu tôi nữa.
Uhm. Như thế cũng được, nhưng tôi thật sự rất mong muốn em vượt qua nỗi đau nhanh chóng, để quay lại với vẻ hồn nhiên trước đây. Chỉ như thế thôi, tôi chỉ mong cho em được hạnh phúc trên con đường phía trước mà không có tôi ở bên, không có tôi bảo vệ, không có tôi lo lắng.
Đây là tất cả những gì tôi còn lại có thể cho em với 2 từ xin lỗi.
Nếu em muốn tôi quên em, tôi sẽ cố quên, nếu em không muốn gặp tôi, tôi sẽ không gặp, nếu em muốn tôi đừng làm phiền em, tôi sẽ không phiền. Và tôi biết em muốn tôi sống tốt khi không có em ở bên vì thế tôi sẽ sống thật tốt những ngày tháng tiếp theo. Tôi cố gắng bỏ thuốc lá, tôi cố gắng không thức khuya, tôi cố gắng ăn thật nhiều...!
Để nếu cô ấy còn gì đó với tôi qua thời gian, có thể chỉ còn là 1 hình tượng, lúc đó cô ấy nhìn lại và biết rằng tôi sống rất tốt vì cố ấy. Tôi sẽ mãi dõi theo bước chân của cô ấy.
L ơi anh yêu em, câu nói mà mỗi lần gặp anh cũng bắt anh phải nói. Em có biết 3 từ là không đủ hay không. Nhưng em thích nghe thì anh vẫn nói.
motchuhan@yahoo.com (Theo Bưu Điện Việt Nam)
Yêu thương mong manh quá! Cái phạm trù yêu thương này thật phức tạp, nó làm xoay chuyển cả cuộc sống của bao nhiêu người! Đôi khi chỉ vì sự dỗi hờn, người ta đã không suy xét mà tự đánh mất tình bạn, tình yêu, tình người... mất đi tất cả vì những lý do thật giản đơn, điều đó có đáng hay không? Đừng tự mình...