BS Nguyễn Lê Bảo Tiến: ‘Đừng để không cầm nổi đũa mới điều trị thoát vị đĩa đệm’

Thoát vị đĩa đệm nếu không được phát hiện sớm, điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể gây liệt toàn thân hay tàn phế suốt đời .

Theo PGS.TS Nguyễn Lê Bảo Tiến – Viện trưởng Viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, người bình thường ngoài 20 tuổi sẽ có nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm khi thấy dấu hiệu như cột sống mất nước, khô dần, mất tính đàn hồi vốn có của đĩa đệm.

Lúc này, khi tăng áp lực nội đĩa đột ngột sẽ gây ra thoát vị đĩa đệm, nếu không điều được điều trị sớm và điều trị kịp thời, bệnh nhân dễ gặp những biến chứng nguy hiểm, thậm chí có liệt toàn thân và tàn phế suốt đời.

Biến chứng nặng vì chủ quan

Trong quá trình công tác, BS Tiến gặp rất nhiều trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán bị thoát vị đĩa đệm nhưng do một hay nhiều yếu tố tâm lý dẫn đến việc phẫu thuật muộn. Những người này đến viện trong tình trạng ngồi xe lăn, phải chống gậy, cổ bàn chân liệt, đi dép tụt, rối loạn cơ tròn, đại tiểu tiện không tự chủ và bám không tự chủ…

Thậm chí có người bị buốt, rát liên tục 24/24 trên da, cảm giác như có hàng ngàn, hàng vạn mũi kim đâm vào da thịt. Những rối loạn như vậy là biểu hiện bên ngoài chứng tỏ hệ thần kinh của bệnh nhân bị tổn thương.

Bác sĩ Tiến khuyến cáo mọi người, khi có những dấu hiệu bất thường về xương, khớp, đĩa đệm cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị. “Đừng để đến lúc tay không thể cài được khuy áo hay không cầm đũa để gắp thức ăn, đi khó, dễ ngã thì lúc đó kể cả có mổ khả năng phục hồi của bệnh nhân cũng rất thấp. Mặt khác, lúc này dù có điều trị thì chất lượng cột sống của bệnh nhân cũng không thể trở lại như ban đầu”, BS Tiến nói.

PGS.TS Nguyễn Lê Bảo Tiến – Viện trưởng Viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.

Bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm, nếu chủ quan, không đi điều trị sớm thì dễ dẫn tới những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống. Không chỉ bao hàm yếu tố về liệt, mà một số bệnh nhân có thể bị rối loạn cơ tròn, đại tiểu tiện không tự chủ, đau thần kinh mãn tính. Những bệnh này rất khó điều trị, bệnh nhân sau đó gần như tàn phế, không thể phục hồi.

Khi nào cần phẫu thuật?

Theo BS Tiến, bệnh thoát vị đĩa đệm nếu được phát hiện sớm, ở giai đoạn đầu thì bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị nội khoa bằng cách hạn chế vận động. Lúc này, tuỳ theo bậc thang của mức độ đau mà bác sĩ có thể sử dụng các thuốc giảm đau, chống viêm. Thông thường, phác đồ điều trị cho bệnh nhân nhẹ như vậy kéo dài từ 2 đến 6 tuần.

Còn với những bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm có dấu hiệu nguy hiểm sẽ được cân nhắc bằng việc can thiệp mạnh như phẫu thuật.

Bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm thường chỉ bắt buộc phải mổ khi điều trị nội khoa thất bại hoặc tình trạng bệnh quá nặng. Nghĩa là sau 6 tuần phối hợp uống thuốc, tập phục hồi chức năng, châm cứu , xoa bóp bấm huyệt … nhưng không hiệu quả hay vẫn còn còn đau nhiều.

Ngoài ra, người bệnh cũng sẽ được khuyến cáo can thiệp phẫu thuật nếu như quá trình điều trị nội khoa thấy có xuất hiện những dấu hiệu liệt tăng dần về thần kinh, về chi, rối loạn cơ tròn.

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đang áp dụng nhiều phương pháp mổ thoát vị đĩa đệm mang lại hiệu quả cao như can thiệp qua da, phẫu thuật ít xâm lấn, mổ mở hay mổ nội soi… Tuy nhiên, tuỳ vào tình trạng bệnh lý, điều kiện cũng như nhu cầu của bệnh nhân mà bác sĩ tư vấn sử dụng phương pháp nào để can thiệp.

“Việc phẫu thuật phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, như thể trạng, tình trạng bệnh cũng như điều kiện, nhu cầu của bệnh nhân. Ví dụ, dù kỹ thuật mổ nội soi được triển khai ở bệnh viện 10 năm nhưng có những trường hợp chúng tôi phải tư vấn cho bệnh nhân dùng phương pháp khác hiệu quả và tỷ lệ thành công nhất, chứ không phải ai cũng sẽ phẫu thuật nội soi. Đôi khi, chỉ dùng một phương pháp duy nhất để điều trị cho tất cả các bệnh nhân sẽ làm giảm đi tỷ lệ thành công khi điều trị bệnh lý này”, BS Tiến nhấn mạnh.

Phương pháp tối ưu

Theo PGS.TS Nguyễn Lê Bảo Tiến, phẫu thuật nội soi thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng qua lỗ liên hợp đang thực hiện tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức là phương pháp có nhiều ưu điểm như rút ngắn thời gian hồi phục sau phẫu thuật và nâng cao hiệu quả, an toàn cho người bệnh.

Khi thực hiện phương pháp này, bác sĩ sẽ rạch trên da bệnh nhân 1cm, rồi khoan lỗ liên hợp để lấy khối thoát vị. Sau đó, một kim dẫn đường dưới sự hướng dẫn của X-quang trong mổ được đưa đến vị trí của khối thoát vị, đặt hệ thống ống nong tăng dần kích cơ để tránh tổn thương các cơ thắt lưng.

Bệnh nhân sau khi mổ nội soi thoát vị đĩa đệm có thể đi lại và vận động từ rất sớm.

Đây là phẫu thuật ít xâm lấn, giúp bệnh nhân hồi phục rất nhanh do ít làm tổn thương các thành phần, cấu trúc giải phẫu của cơ thể. Khi thực hiện, bác sĩ chủ yếu sẽ can thiệp qua các lỗ tự nhiên trên cơ thể như lỗ liên hợp…

Cách làm này sẽ bảo tồn tối đa các cấu trúc cột sống cho bệnh nhân. Bệnh nhân sau khi được phẫu thuật sẽ được vận động ngay và xuất viện sớm hơn. Đặc biệt hơn, do can thiệp rất ít nên sẹo trên da người cũng rất nhỏ, không đáng kể, bảo toàn được tính thẩm mỹ.

Điểm đặc biệt của phương pháp này là chỉ sau 24h sau phẫu thuật bệnh nhân có thể đứng dậy, đi lại nhẹ nhàng với áo nẹp cột sống hỗ trợ. Các triệu chứng lâm sàng như bị đau vết mổ ít xảy ra, biểu hiện đau buốt, tê chân được cải thiện.

“Sau can thiệp nội soi, chúng tôi thường khuyến cáo bệnh nhân nên vận động sớm, sau 2 giờ có thể vận động. Như vậy, chỉ một ngày sau phẫu thuật, người bệnh có thể ra viện và trở về cuộc sống thường ngày. Chỉ một số ít những bệnh nhân do đĩa đệm mủn, cao tuổi, phải lấy nhiều nội dung đĩa còn lại hơn của đĩa gốc, thì họ vận động muộn hơn chút. Đa phần những trường hợp khác hầu như đều vận động từ sớm”, BS Tiến nói.

Người bị thoát vị đĩa đệm cột sống thường sẽ bị đau lan nhiều vùng cột sống, ở cổ thì đau lan vai, lưng thì cột sống ngực… Các dấu hiệu này không giảm theo thời gian. Có bệnh nhân chỉ nằm yên một chỗ, không thể ngồi dậy hoặc liệt, tàn phế suốt đời. Do vậy, bất cứ khi nào có biểu hiện trên, mọi người cần sớm đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, điều trị sớm.

Ngoài ra, người dân cũng có thể phòng tránh thoát vị đĩa đệm bằng cách luôn giữ cân nặng ở ngưỡng hợp lý, tránh béo phì, duy trì lối sống lành mạnh, không ngồi nhiều, đứng nhiều, tăng cường vận động bằng các môn thể thao như bơi lội, vận động, chạy bộ.

“Một yếu tố quan trọng khác quyết định thành công của việc phòng tránh nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm, đó là người dân cần có chế độ sinh hoạt khoa học, tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá hay các chất kích thích”, BS Tiến nhấn mạnh.

Thoát vị đĩa đệm là một trong những bệnh lý cột sống thường gặp nhất hiện nay và đang có xu hướng ngày càng trẻ hoá. Theo các trung tâm nghiên cứu và thống kê ở châu Âu và Mỹ, đa phần người dân trong cuộc đời đều có ít nhất một lần đau thắt lưng và cần được điều trị. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp nâng cao khả năng khắc phục bệnh và ổn định cuộc sống.