Brazil và cơn ngủ quên của một siêu cường bóng đá

Với người Brazil, “nàng công chúa bóng đá” của họ đã ngủ quên quá lâu. ĐTQG nước này đang nỗ lực để trở lại thành một thế lực của thế giới.

Tháng 11/2013, Jose Maria Marin, nhân vật quyền lực nhất của bóng đá Brazil thời điểm đó, tuyên bố: “Chúng ta là những người 5 lần vô địch World Cup. Chúng ta có những cầu thủ hay nhất thế giới, có những HLV giỏi nhất thế giới. Chúng ta không có gì để học hỏi từ những nền bóng đá khác”.

Lời phát biểu nói trên của Marin gần như đã lý giải phần nào cho sự sa sút của các đội tuyển bóng đá Brazil trong gần hai thập niên trở lại đây.

Một CĐV Brazil thất vọng tột cùng sau trận thua 1-7 trước Đức ở World Cup 2014. Ảnh: Getty.

Khi Pep Guardiola bị từ chối

Một năm trước câu phát biểu ấy đầy tự tôn ấy, Marin và các cộng sự lao vào cuộc tìm kiếm HLV mới cho ĐTQG Brazil. Đội ngũ tư vấn cho Marin được cho đã từ chối Pep Guardiola, người được xem như một ứng viên tiềm năng thời điểm đó.

Sau những thành công rực rỡ cùng Barca, Pep Guardiola ra đi để tìm quãng nghỉ. Đó cũng là thời điểm LĐBĐ Brazil (CBF) muốn tìm một HLV mới cho ĐTQG, sau khi Mano Menezes bị sa thải vào tháng 11/2012.

Đội tuyển Brazil khi đó trong cơn hoảng loạn. Tại kỳ World Cup 2010 trên đất Nam Phi, đội bóng của HLV Carlos Dunga thể hiện một thứ bóng đá xấu xí và cũng không thể đem lại thành công. Người Brazil thất vọng tột cùng vì ngay cả khi phản bội lại bản ngã của mình, họ cũng không thể giành chiến thắng.

Mano Menezes lên thay Dunga chỉ 3 tuần sau khi Selecao bị loại khỏi World Cup 2010. Menezes tiếp tục gây thất vọng. Brazil bị Paraguay loại ở tứ kết Copa America 2011, thất bại trong trận chung kết Olympic London 2012 trước Mexico. Giấc mộng giành vàng tại Thế vận hội của người dân xứ Samba một lần nữa sụp đổ.

Hậu vệ Dani Alves kể lại rằng Pep Guardiola khi ấy vô cùng khao khát dẫn dắt Brazil. “Pep thậm chí đã chuẩn bị những chiến thuật và sơ đồ cho tuyển Brazil nhưng họ không muốn anh ấy”, cựu sao Barca nhớ lại. “Pep nói anh ấy muốn biến Brazil thành nhà vô địch World Cup và đã có chiến lược của riêng mình”.

Nhưng rồi Marin từ chối Pep với lý do tuyển Brazil phải để người Brazil dẫn dắt, và phát biểu rình rang của ông một năm sau đã minh chứng cho điều đó.

Nói về điều này, Dani Alves khẳng định những nhà làm bóng đá Brazil đã “không nghĩ đến đội tuyển”, họ đã bỏ qua một cơ hội không thể tuyệt vời hơn để sở hữu HLV xuất chúng nhất thế giới thời bấy giờ.

Cũng trong năm 2012, Brazil bổ nhiệm Luiz Felipe Scolari thay Menezes, với niềm tin người cũ có thể đưa Selecao tái lập thành tích huy hoàng ở World Cup 2002. Năm 2014, giải đấu bóng đá lớn nhất hành tinh diễn ra trên đất Brazil.

Giống như một sự trêu đùa của số phận, “thảm họa lớn nhất trong lịch sử bóng đá Brazil” đến vào ngày 8/7/2014. Trên sân Mineirao, Brazil nhận thất bại 1-7 trước người Đức. Tấn thảm kịch nói trên chắc chắn mãi mãi in đậm trong tâm trí người yêu bóng đá Brazil.

Trên băng ghế chỉ đạo, Scolari cúi gằm. Trên khu vực khán đài VIP, Marin không tin nổi vào mắt mình. Scolari từ chức một tuần sau trận đấu đó, còn Marin bị buộc rời ghế chủ tịch CBF hơn một năm sau với những cáo buộc gian lận, tham nhũng và rửa tiền. Tháng 8/2018, Marin chịu án tù 4 năm.

Cựu tuyển thủ Brazil, Tostao khi đó tin rằng đã đến lúc đội tuyển Brazil, thậm chí là cả nền bóng đá phải thay đổi cho những ý tưởng mới. “Chúng ta đã bị bỏ lại phía sau”, Tostao viết.

Mùa hè năm 2014 đó, Pep Guardiola vừa hoàn tất năm đầu tiên dẫn dắt Bayern Munich và được người Đức ghi công trong chức vô địch World Cup trên đất Brazil. HLV người Tây Ban Nha góp phần không nhỏ trong việc cải tiến Bayern cũng như lối chơi của đội tuyển Đức. Lời từ chối năm nào càng trở nên đắng ngắt với người Brazil.

Alves khẳng định Pep rất muốn trở thành HLV đội tuyển Brazil nhưng không thành. Ảnh: Getty.

Nàng công chúa ngủ quên

Khi được một kênh truyền hình của Brazil mời nhận xét, cựu tuyển thủ Đức Paul Breitner đã nói: “Brazil đã ngủ quên kể từ chức vô địch World Cup 2002″. Họ giống như một nàng công chúa đẹp của thế giới bóng đá, nhưng ngủ quên trong khu rừng của sự thành công quá khứ. “Ở Đức, chúng tôi luôn nhìn ra thế giới”, Breitner nhận xét.

Tuy nhiên, người Brazil vẫn rất cứng đầu và Marin đã bổ nhiệm Dunga để thay thế Scolari. Đó không phải một cuộc cách mạng hay tái sinh mà những người yêu bóng đá Brazil chờ đợi.

Chỉ hơn một tháng sau khi Marin bị bắt giữ, Brazil của Dunga tiếp tục thất bại trước Paraguay ở vòng knock-out Copa America 2015. Lần đầu tiên trong 20 năm, Brazil không thể tham dự FIFA Confederations Cup.

Dunga bị sa thải vào ngày 14/6/2016, sau thất bại lần đầu tiên của Brazil trước Peru kể từ năm 1985. Selecao bị loại khỏi Copa America Centenario, giải đấu đặc biệt được tổ chức vào năm 2016, ngay từ vòng bảng. Họ xếp sau Peru, Ecuador và chỉ xếp trên Haiti. Bóng đá Brazil lại có thêm một nỗi nhục chỉ sau 2 năm.

Brazil đánh dấu sự trở lại ở Copa America 2019, với sự dẫn dắt của HLV Tite. Ảnh: AP.

Hành trình thức tỉnh

Tite đã xem World Cup 2014 ở nhà. Có một vài lời mời làm chuyên gia trên sóng truyền hình nhưng ông từ chối. HLV người Brazil muốn tập trung hoàn toàn cho bóng đá.

Ông theo dõi và ghi lại đầy đủ 64 trận đấu, tiến hành các ghi chép tỉ mỉ. HLV sinh năm 1961 khi đó đang rất rảnh rỗi. Ông rời Corinthians vào tháng 11/2013 và dành hơn một năm để nghiên cứu về bóng đá hiện đại, khá giống Pep Guardiola.

Trong 12 tháng đó, Tite đã học về kỹ năng lãnh đạo, các sơ đồ chiến thuật và thể lực trong bóng đá hiện đại. Ông đến Arsenal, Boca Juniors và Real Madrid trong các chuyến đi ngắn ngày để tìm hiểu về cách bóng đá thế giới đang vận hành. Tại London, Tite quan sát cách Arsenal sử dụng dữ liệu, video và công nghệ hiện đại trong mọi quá trình tập luyện lẫn thi đấu.

Tại Real, Tite tìm hiểu cách quản trị nhân sự của Carlo Ancelotti. Ông theo dõi các buổi tập, trận đấu của Real và đi ăn cùng HLV người Italy. “Tôi thừa nhận rằng mình sẽ không làm điều tương tự với một HLV khác”, Tite nói. Ở thời điểm ấy, Tite đã làm HLV chuyên nghiệp được 23 năm.

3 năm trước, Corinthians của Tite đã chinh phục mọi danh hiệu có thể, từ chức vô địch bang Sao Paulo, các danh hiệu quốc nội, Copa Libertadores và đặc biệt là FIFA Club World Cup 2012 (đánh bại Chelsea 1-0 trong trận chung kết).

Corinthians của Tite mất lái vào năm 2013, HLV người Brazil nhận chỉ trích cực lớn và ra đi sau đó. Tite muốn biết mình đã sai ở đâu và muốn cải thiện, dù khi đó ông đã 53 tuổi.

Ông trở thành HLV ĐT Brazil vào tháng 6/2016. Dưới bàn tay của Tite, Brazil lột xác với 7 chiến thắng liên tiếp tại vòng loại World Cup 2018 khu vực Nam Mỹ.

Họ thể hiện một sức mạnh khủng khiếp và kết thúc vòng loại với ngôi đầu bảng, trở thành đội đầu tiên sau nước chủ nhà Nga giành vé dự World Cup.

Năm 2019, Tite giúp Brazil vô địch Copa America với một màn trình diễn thuyết phục khác. Đó là danh hiệu Copa America đầu tiên của Selecao sau 12 năm. Brazil đã trở lại nhờ một HLV luôn muốn nhìn ra thế giới.

Tite trở thành người hùng dân tộc. Tuy nhiên, ông biết rằng thử thách lớn nhất vẫn ở phía trước. Một siêu cường của bóng đá thế giới phải thể hiện vị thế tại World Cup. Brazil đã bị loại cay đắng ở giải đấu năm 2018, và thử thách thật sự chỉ đến tại Qatar hai năm nữa.

Mùa hè năm 2022, người Brazil sẽ kỷ niệm tròn 20 năm chức vô địch World Cup lần thứ 5 trong lịch sử nền bóng đá. Đội tuyển Brazil cần tỉnh giấc và có một chiến tích tại Qatar để kỷ niệm mốc son này.

Hồng An