Bộ Y tế đề xuất cấm thuốc lá điện tử, Bộ Công Thương lại muốn hợp pháp hóa

Bộ Y tế đề xuất cấm thuốc lá điện tử, còn Bộ Công Thương lại muốn hợp pháp hóa bằng việc cho phép thí điểm quản lý thuốc lá thế hệ mới.

Sáng 4/5, Ủy ban Xã hội và Ủy ban Văn hóa Giáo dục tổ chức phiên giải trình trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Bộ Y tế muốn cấm, Bộ Công Thương muốn hợp pháp hóa

Đặt câu hỏi với Bộ Công Thương, đại biểu Trần Thị Vân (đoàn Bắc Ninh) nói Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử thì Bộ Công Thương đề nghị thí điểm thuốc lá mới.

“Lý do gì, căn cứ đâu Bộ Công Thương đề xuất thí điểm này? Bộ đã nghiên cứu kỹ tác động đề xuất này mang lại chưa? Nhà nước và người dân được hưởng lợi gì từ đề xuất này?”, đại biểu nêu hàng loạt câu hỏi.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong cũng bày tỏ băn khoăn khi hành lang pháp lý về thuốc lá điện tử chưa có nhưng tác động rất lớn đến xã hội.

“Việc buông bỏ quản lý này trách nhiệm thuộc về ai, giải pháp quản lý thế nào? Bộ Y tế muốn cấm, Bộ Công Thương muốn hợp pháp hóa cho kinh doanh thuốc lá điện tử như thuốc lá truyền thống. Vậy căn cứ của hai bộ về vấn đề này thế nào?”, đại biểu Đặng Thuần Phong đặt vấn đề.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong. Ảnh: Phạm Thắng

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, với vai trò, trách nhiệm được Chính phủ giao Bộ đã triển khai nhiều công việc để tham mưu cho công tác quản lý Nhà nước với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Từ việc điều tra nắm bắt tình hình, nghiên cứu thế giới xem thực trạng thế nào, phối hợp xây dựng báo cáo để trình Chính phủ…

“Việc xây dựng luật không phải một sớm một chiều, cứ xuất hiện trong thị trường là điều chỉnh được ngay mà cần bằng chứng, cần đánh giá tác động. Vì vậy, Bộ Y tế đang xây dựng kế hoạch sửa Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá”, bà Lan thông tin.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng bày tỏ nhất trí quan điểm của Bộ Y tế là phải bảo vệ sức khỏe người dân, cộng đồng. Vì vậy việc soạn thảo các văn bản, nghị định theo hướng làm sao để quản lý xã hội tốt nhất.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng. Ảnh: Phạm Thắng

“Bộ Công Thương kiến nghị quy định nhằm quản lý tốt hơn. Mục tiêu của Bộ Công Thương là muốn quản lý sản phẩm này. Chúng tôi chỉ xin thí điểm. Khi xây dựng trình ban hành chính sách, tất cả các bộ nhất trí, tuy nhiên Bộ Y tế không đồng ý. Vì vậy Chính phủ yêu cầu hai bộ ngồi lại thống nhất với nhau”, bà Thắng nói và cho biết, vì 2 bộ chưa thống nhất nên chưa thể trình Chính phủ.

Đó là nhiệm vụ chính trị chứ không phải đi ngược lại với ý Bộ Y tế

Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Xã hội nêu báo cáo của Bộ Công Thương cho biết, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới chưa được quản lý, chưa được lưu hành nhưng đã được bán trên thị trường và trên mạng Internet.

“Trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương, Bộ Y tế và các bộ liên quan vấn đề này? Dự thảo nghị định về kinh doanh thuốc lá mà Bộ Công Thương đang xây dựng giải quyết tình trạng nêu trên thế nào?”, nữ đại biểu hỏi.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa muốn biết các nghiên cứu Bộ Công Thương đã tính đến tác động xã hội, tác hại đến sức khỏe con người không? Sự cân đối giữa lợi về mặt kinh tế nếu kinh doanh thuốc lá điện tử đem lại và cái hại về chi phí bỏ ra để chăm sóc sức khỏe?

“Với đối tượng sử dụng thuốc lá điện tử và nung nóng, có một đối tượng là trẻ em gái. Khi Bộ Công Thương đề xuất thí điểm có tính tới sức khỏe của nguồn nhân lực không?”, bà Hoa đặt vấn đề.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho biết, Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử. “Đó là nhiệm vụ chính trị đặt ra cho chúng tôi chứ không phải chúng tôi đi ngược lại với ý kiến của Bộ Y tế. Chúng tôi dựa vào nghiên cứu của các nước khi quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử”, bà khẳng định.

Bộ Công Thương tập trung vào công tác ngăn chặn hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép các sản phẩm thuốc lá, xì gà, thuốc lá điện tử… Nhưng hình phạt hiện nay không mang tính răn đe, không khiến các đối tượng sợ.

“Đó là điều trăn trở chính vì vậy chúng tôi mới nghĩ đi vào quản lý để tốt hơn. Nếu thực hiện như hiện nay, không quản lý và cấm thì chế tài chưa rõ”, Thứ trưởng Công Thương giải thích.

Bà Thắng cũng khẳng định hiện nay chưa có văn bản nào cho nhập khẩu thuốc lá điện tử mà chỉ mới cho nhập thuốc lá điếu và xì gà.

Tại sao lại thí điểm với chất gây nghiện

“Tôi thấy kỳ lạ, tại sao lại thí điểm với chất gây nghiện, loại giết người mà thí điểm. Không thí điểm gì cả”, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) phản đối việc cho thí điểm quản lý thuốc lá thế hệ mới

Theo ông Trí, thuốc lá điện tử tràn lan trên thế giới và ở Việt Nam, rất có hại, hại toàn diện và rõ ràng. Vì vậy với tư cách người thầy thuốc, ông “đố ai tìm ra một chút ưu điểm về loại thuốc lá điện tử này”.

Đại biểu ngành y cũng cho rằng, thuốc lá điện tử cũng không có tác dụng hạn chế thuốc lá thông thường mà còn kích thích hút thuốc lá thông thường, tăng liều lượng lên, nguy hiểm ở chỗ là có rất nhiều chất gây nghiện, gây ung thư, với hơn 3.000 chất gây nghiện.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội). Ảnh: Phạm Thắng

Thiếu tướng Trần Nguyên Quân, Cục phó Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp – Bộ Công an nhất trí với quan điểm của Bộ Y tế rằng thuốc lá điện tử có tác hại đến sức khỏe con người, đặc biệt là thanh thiếu niên. Thuốc lá điện tử không chỉ gây hại sức khỏe mà còn cả về kinh tế do chi phí mua loại này đắt hơn thuốc lá thông thường rất nhiều, chi phí chữa trị sức khỏe tâm thần cũng rất tốn kém.

Ông Quân cũng nêu thực tế, các đối tượng phạm tội về ma túy thường lợi dụng sản phẩm thuốc lá điện tử để tẩm ướp, trộn ma túy vào.

Trong khi đó, thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử rất phổ biến, thậm chí đang đi ngoài đường cũng rút thuốc lá điện tử ra hút chờ đèn xanh đèn đỏ.

“Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử gia tăng đáng lo ngại nên Bộ Công an đồng quan điểm với Bộ Y tế là thuốc lá điện tử có hại nhiều hơn là lợi ích về kinh tế và xã hội”, Thiếu tướng Trần Nguyên Quân nhận định.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh: Phạm Thắng

Giải trình thêm, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan khẳng định lại quan điểm nhất quán của Bộ từ trước đến nay là đề xuất cấm thuốc lá điện tử.

Bộ trưởng Lan dẫn lại số liệu thống kê cho thấy, hiện nay mỗi năm có khoảng 40.000 người chết vì thuốc lá.

“Với trào lưu mới, tập trung chính ở thế hệ trẻ có nên mở ra cho thử, thí điểm hay không? Mở ra rồi mai sau không dừng lại được thì lúc đó ai chịu trách nhiệm trước sinh mạng của người dân Việt Nam?”, Bộ trưởng Y tế lo lắng và đề nghị cân nhắc hết sức kỹ lưỡng giữa lợi ích kinh tế và xã hội.

Bà mong muốn từ phiên giải trình hôm nay sẽ đưa ra được giải pháp để có thể áp dụng ngay.