Bộ Y tế: Đề nghị báo cáo ca bệnh hoại tử xương hàm mặt, tránh gây hoang mang dư luận
Chiều 14-7, Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) đã có văn bản đề nghị các bệnh viện có thông tin chính xác dựa trên cơ sở khoa học về các ca bệnh bị hoại tử xương hàm mặt liên quan đến hậu COVID-19, tránh làm hoang mang bất ổn trong xã hội.
Hình ảnh chụp của bệnh nhân hoại tử xương hàm mặt – Ảnh: BVCC
Cục Quản lý khám, chữa bệnh nêu rõ trong thời gian gần đây, trên một số phương tiện thông tin truyền thông đưa tin Bệnh viện Răng hàm mặt trung ương TP.HCM và Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận khám và điều trị một số người bệnh bị hoại tử xương hàm mặt có liên quan tới bệnh lý hậu COVID-19.
Cục Quản lý khám, chữa bệnh đề nghị giám đốc bệnh viện khẩn trương chỉ đạo thực hiện báo cáo nhanh tình hình người bệnh đến khám, điều trị, kết quả điều trị bệnh hoại tử xương hàm từ tháng 2-2022 đến nay cho Bộ Y tế (Cục Quản lý khám, chữa bệnh) trước ngày 16-7.
Cục Quản lý khám, chữa bệnh cũng đề nghị các bệnh viện thành lập hội đồng chuyên môn để xem xét, xác định nguyên nhân gây bệnh và các yếu tố liên quan đến bệnh lý trên và báo cáo về Cục Quản lý khám, chữa bệnh ngay sau khi thực hiện.
Cục đề nghị các bệnh viện có thông tin chính xác dựa trên cơ sở khoa học và đề xuất có các biện pháp để người dân chủ động đề phòng, tránh làm hoang mang bất ổn trong xã hội.
Trước đó, thông tin từ các bệnh viện tại TP.HCM cho biết những tháng gần đây đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị hoại tử xương hàm bất thường, trong đó có một số ca tử vong; các bệnh nhân đều có điểm chung là từng mắc COVID-19.
Cụ thể, Bệnh viện Răng hàm mặt trung ương tại TP.HCM từ tháng 2-2022 đến nay tiếp nhận 16 bệnh nhân, trong đó có 3 bệnh nhân hoại tử hàm trên lan lên đến sàn sọ và được chuyển qua Bệnh viện Chợ Rẫy hội chẩn, điều trị.
Video đang HOT
Còn tại Bệnh viện Chợ Rẫy trong vòng 2 tháng cũng tiếp nhận 11 ca với tình trạng viêm xoang, viêm hoại tử vùng hàm mặt và xương sọ, trong đó có 2 ca tử vong. Đặc điểm chung của bệnh lý này là xảy ra chủ yếu trên bệnh nhân có đái tháo đường, có dùng thuốc corticoid và hậu COVID-19.
Tuy vậy, các chuyên gia đều khẳng định hiện chưa có bằng chứng nào để chứng minh những ca bệnh hoại tử xương hàm gần đây là do COVID-19 gây ra. Việc có hay không bệnh nhân bị hoại tử xương hàm có liên quan đến COVID-19 mới chỉ là suy đoán ban đầu, dựa trên các yếu tố lâm sàng, còn kết quả cuối cùng đang được “giải mã”.
Hơn 20 ca hoại tử xương hàm sau COVID-19 ở Việt Nam, cả thế giới chỉ 80 ca
Những tháng gần đây, một số bệnh viện tại TP.HCM đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị hoại tử xương hàm bất thường, trong đó có một số ca tử vong, các bệnh nhân đều có điểm chung là từng mắc COVID-19.
Bệnh nhân bị hoại tử xương sọ, hàm, mặt được điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) - Ảnh: T.HIẾN
Theo các bác sĩ, hiện chưa có bằng chứng nào để chứng minh những ca bệnh hoại tử xương hàm gần đây do COVID-19 gây ra, tuy nhiên nhiều nhà lâm sàng đánh giá có yếu tố liên quan COVID-19.
Ca bệnh tăng đột biến
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) chỉ trong vòng 2 tháng qua, bệnh viện đã liên tục tiếp nhận 11 trường hợp có những biểu hiện hoại tử xương hàm bất thường, trong đó có 2 ca đã tử vong, những bệnh nhân này đều có tiền căn từng mắc COVID-19.
PGS Trần Minh Trường - nguyên phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) - cho biết với những ca hoại tử xương nêu trên, nhìn bên ngoài trông các bệnh nhân nhìn bình thường nhưng xương bên trong mặt hoại tử hết và tử vong nhanh.
Biểu hiện đầu tiên là các ca bệnh đau rất nhiều ở vùng đầu, mặt, răng trong giai đoạn bị nhiễm COVID-19 và tiến triển kéo dài âm ỉ, không giảm; đi khám được chẩn đoán viêm xoang. Theo bác sĩ Trường, y văn thế giới từ tháng 5-2021 đến tháng 5-2022 ghi nhận có khoảng 80 báo cáo về tình trạng các bệnh giống hệt như các bệnh nhân nói trên, xuất hiện ở một số nước châu Âu, Trung Quốc, đặc biệt Ấn Độ.
Xảy ra chủ yếu trên bệnh nhân có đái tháo đường, có dùng thuốc corticoid và hậu COVID-19, không có bệnh lý tai mũi họng, răng hàm mặt trước đó. "Tuy nhiên, đến nay chưa có bằng chứng nào khẳng định những ca bệnh trên nguyên nhân do COVID-19 nhưng các nhà lâm sàng nghĩ có liên quan COVID-19", PGS Trường nhận định.
Chiều 13-7, trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn - trưởng khoa phẫu thuật hàm mặt Bệnh viện Răng hàm mặt trung ương (tại TP.HCM) - cho biết trước dịch COVID-19, bệnh viện có tiếp nhận một số bệnh nhân hoại tử xương hàm dưới, tuy nhiên số lượng không nhiều. Nguyên nhân là do bệnh nhân sau xạ trị ung thư, dùng thuốc điều trị loãng xương, xương hàm dưới ít mạch máu nuôi dưỡng hơn xương hàm trên. Hoại tử xương hàm trên cũng rất ít, khoảng 2 - 3 tháng mới có 1 ca, thường liên quan đến đái tháo đường.
Tuy nhiên, theo thống kê của bệnh viện từ tháng 2-2022 đến nay, số bệnh nhân đi khám hoại tử xương hàm trên cũng tăng đột biến, không rõ nguyên nhân. Bệnh viện tiếp nhận 16 bệnh nhân, trong đó có 3 bệnh nhân hoại tử hàm trên lan lên đến sàn sọ và được chuyển qua Bệnh viện Chợ Rẫy để hội chẩn, điều trị.
Đặc điểm chung của 16 bệnh nhân này là đều mắc COVID-19 trước đó, thời gian khởi phát từ 1 - 3 tháng sau mắc, đa số đều có bệnh nền là đái tháo đường. Triệu chứng thường gặp nhất là lung lay răng và xương hàm trên (cả khối), có lỗ rò mủ, sưng đau vùng khẩu cái (vòm miệng), có những vết loét và lộ xương hàm trên. Kết quả chẩn đoán hình ảnh giúp thấy rõ mức độ lan rộng của xương hoại tử.
Các bác sĩ đã phẫu thuật lấy hết xương hoại tử tới vị trí chảy máu thì ngừng lại. Sử dụng kháng sinh và theo dõi từ 3 - 4 tháng xem bệnh có tái phát hay không. Nếu bệnh nhân ổn định thì có thể phục hình lại hàm.
Chưa thể kết luận do COVID-19
Bác sĩ Tuấn cho biết hiện căn bệnh này chưa rõ nguyên nhân, nhưng theo y văn thế giới có 4 yếu tố nguy cơ bị hoại tử hàm trên sau khi mắc COVID-19: do COVID-19 bám vào thụ thể ACE-2 (ở niêm mạc mũi, miệng) có khả năng làm tắc mạch máu nuôi xương hàm trên và gây tăng đông, giảm máu nuôi dưỡng xương, sử dụng thuốc corticosteroid trong phác đồ điều trị COVID-19; bị nhiễm trùng cơ hội do vi khuẩn, vi nấm; những bệnh nhân có bệnh toàn thân như đái tháo đường...
Ông Tuấn khuyến cáo người bệnh sau khi nhiễm COVID-19, đặc biệt là những bệnh nhân có bệnh nền như đái tháo đường có các biểu hiện: răng lung lay cả hàm, chảy mủ... cần nhập viện để kiểm tra và điều trị sớm.
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp - phó giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương - cho rằng trường hợp bệnh nhân được mô tả trên là tình trạng nhiễm nấm cơ hội. Vấn đề nguyên nhân có phải do COVID-19 hay không, cho đến nay trên thế giới cũng chưa nghiên cứu được đầy đủ, vì vậy tất cả hiện đang là giả thiết.
Bởi về lý thuyết thì COVID-19 gây rối loạn miễn dịch của cơ thể. Với một số bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch nặng thì giai đoạn sau COVID-19 có thể nhiễm vi khuẩn hoặc nấm cơ hội, dẫn đến tình trạng sức khỏe diễn biến nặng hơn.
Bác sĩ Cấp giải thích rằng các vấn đề sức khỏe gặp phải sau khi mắc COVID-19 rất đa dạng, nhiều bệnh lý còn chưa được nghiên cứu đầy đủ, nên cơ chế bệnh sinh của chúng đa số mới chỉ là những giả thiết khoa học.
"Chúng ta cần phải tiếp tục nghiên cứu sâu hơn nữa thì mới có thể hiểu được mối liên quan giữa việc nhiễm COVID-19 với những bệnh lý này. Việc cần làm là không nên để nhiễm bệnh, dù là bệnh nào cũng sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe", ông Cấp cho biết.
Giám sát chặt bệnh lý nền
Bác sĩ Lê Quốc Hùng - trưởng khoa bệnh nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) - cho biết đối với những trường hợp hoại tử xương nêu trên chưa thể chắc chắn được do COVID-19 gây ra, trước đó cũng đã có bệnh nhân bị, sau COVID-19 thì nhiều bệnh nhân bị hơn nên có thể liên quan đến COVID-19. Muốn chứng minh được có phải do COVID-19 hay không cần phải có nghiên cứu rất lớn, phải tính được tỉ lệ lớn trong tổng số dân.
Bác sĩ Hùng nhận định sau khi nhiễm COVID-19 hệ miễn dịch suy giảm, rối loạn dẫn đến những người có bệnh nền sẽ bị nặng hơn, dễ mắc các loại bệnh hơn, trong đó có thể có hoại tử xương. Một số bệnh nền dễ trở nặng sau khi nhiễm COVID-19 như: đái tháo đường, xơ gan, béo phì, nghiện rượu...
Sở Y tế TP.HCM sẽ làm rõ nguyên nhân
Ngày 13-7, trước việc các bệnh viện tại TP.HCM tiếp nhận hàng loạt ca bệnh bị hoại tử xương hàm trên hậu COVID-19, giám đốc Sở Y tế TP.HCM Tăng Chí Thượng đã yêu cầu các bệnh viện trên địa bàn báo cáo tình hình tiếp nhận, điều trị các bệnh nhân hoại tử xương hàm trên hậu COVID-19.
Ngay trong tuần sau, Sở Y tế tổ chức hội thảo chuyên gia để tìm hiểu nguyên nhân các ca bệnh hoại tử xương hàm trên trong thời gian qua.
Cần vận động tự nguyện tiêm vắc xin Covid-19 Các địa phương đang tăng tốc tiêm mũi 3, mũi 4 vắc xin Covid-19; đồng thời một số nơi yêu cầu người dân không đồng ý tiêm phải ký giấy cam kết và chịu trách nhiệm nếu để lây lan dịch bệnh. "Cam kết vì yêu cầu chống dịch" Về yêu cầu ký cam kết nếu không tiêm vắc xin Covid-19, tại họp...