Bộ Quốc phòng trả lời về việc người Trung Quốc thu mua đất khu vực trọng yếu

Trả lời kiến nghị cử tri trước kỳ họp QH, Bộ Quốc phòng nêu hàng loạt bất cập trong việc người Trung Quốc, người có yếu tố Trung Quốc thu mua đất ở các khu vực trọng yếu.

Cử tri TP Hải Phòng kiến nghị về tình trạng người Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam đầu tư, kinh doanh và thu mua đất đai gần các khu vực trọng yếu về quốc phòng, an ninh hiện nay là rất đáng ngại.

Bộ Quốc phòng trả lời, tính đến ngày 30/11/2019, có 149 DN có yếu tố Trung Quốc (92 DN 100% vốn Trung Quốc, 57 DN vốn liên doanh) đang hoạt động ở khu vực biên giới của 22/44 tỉnh, thành biên giới (khu vực biên giới đất liền 24, khu vực biên giới biển 125).

Một số lô đất cạnh sân bay Nước Mặn, Đà Nẵng

Số DN đang hoạt động 134, số DN đã triển khai nhưng tạm ngưng hoạt động 15; tổng diện tích 162.467,7ha (khu vực biên giới đất liền 943,7ha, khu vực biên giới biển 5.393,7ha kể cả mặt biển); tổng vốn đầu tư 30,872 tỉ USD.

Có 4.239 lao động người Trung Quốc đang làm việc tại các DN này; thời hạn thuê đất từ 5 – 50 năm; lĩnh vực hoạt động chủ yếu là kinh doanh khách sạn, nhà hàng, du lịch, vui chơi giải trí, may mặc, nuôi trồng thủy sản, giầy da, sản xuất bao bì, đồ chơi trẻ em, linh kiện điện tử…

Địa bàn tập trung nhiều ở các tỉnh, thành: Đà Nẵng 22, Quảng Ninh 17, Hải Phòng 16, Bình Định 9, Hà Tĩnh 5, Bình Thuận 5… Các DN có yếu tố Trung Quốc ở khu vực biên giới đều hình thành từ tháng 12/2018 trở về trước (năm 2019 không có DN mới nào); trước khi cấp phép, đầu tư đã được các cơ quan chức năng thẩm định, phê duyệt.

Theo Bộ Quốc phòng, các DN có yếu tố Trung Quốc, quá trình hoạt động cơ bản chấp hành đúng pháp luật Việt Nam.

Tuy nhiên, còn nổi lên một số vấn đề đáng chú ý. Cụ thể, một số DN đưa lao động người Trung Quốc sang làm việc nhập cảnh dưới hình thức du lịch; sử dụng lao động Trung Quốc không khai báo, đăng ký theo quy định, thậm chí có DN không có tư cách pháp nhân tuyển dụng lao động người nước ngoài nhưng vẫn tuyển dụng (Bình Định, Đà Nẵng, Bình Thuận).

Một số trường hợp đầu tư “núp bóng” danh nghĩa DN Việt Nam hoạt động trong các lĩnh vực du lịch, nuôi trồng, chế biến, thu mua hải sản nhưng thực chất việc điều hành, quản lý do người Trung Quốc đảm nhiệm (Khánh Hòa, Quảng Ninh).

Một số DN dưới vỏ bọc kinh doanh, sản xuất nhưng đã có hoạt động tội phạm công nghệ cao, sản xuất ma túy (Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Phú Yên, Kon Tum); có DN trốn thuế, gây ô nhiễm môi trường (Hà Tĩnh, Hải Phòng).

Cơ quan chức năng đã xử lý một số vụ việc có yếu tố liên quan đến người Trung Quốc. Trong đó, có 3 vụ với 63 người không khai báo tạm trú, 3 vụ/87 người không có giấy phép lao động, 1 vụ với 285 công nhân Trung Quốc xô xát với công nhân Việt Nam, 1 vụ có 3 trường hợp kết hôn trái phép, 4 vụ có 310 lao động không chấp hành quy định trong quá trình làm việc tại các DN.

Lợi dụng kẽ hở để giành quyền sở hữu

Bộ Quốc phòng cho hay, từ năm 2011 – 2015, trên địa bàn khu vực biên giới biển TP Đà Nẵng có 134 lô, 1 thửa đất liên quan đến cá nhân, DN người Trung Quốc đang sở hữu, “núp bóng” sở hữu và thuê của UBND TP tại các vị trí: dọc các khu đô thị ven biển; ven tường rào sân bay Nước Mặn, đường Hoàng Sa, Võ Nguyên Giáp, thuộc phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn; khu đô thị các phường Phước Mỹ, Thọ Quang, quận Sơn Trà.

Cụ thể:

Từ năm 2011- 2015, có 2 trường hợp cá nhân đã đầu tư tiền cho 8 người (trong đó 6 người Việt gốc Hoa) đứng tên mua 84 lô đất với diện tích khoảng 20.000 m2, giá trị giao dịch khoảng trên 100 tỷ đồng.

Có 7 DN có yếu tố Trung Quốc sở hữu một số lô đất ven biển và thuê đất 50 năm. Cụ thể, công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Nguyên Thịnh Vượng, năm 2014 đã nhận quyền sử dụng đất đối với 10 lô đất trên mặt đường Hoàng Sa. Công ty TNHH Thương mại du lịch và dịch vụ SiiverPark, đứng tên mua 4 lô đất ở dải đất ven tường rào sân bay Nước Mặn.

Công ty TNHH Silver Sea Triệu Nghiệp, đứng tên sử dụng 2 lô đất ở dải đất ven tường rào sân bay Nước Mặn. Công ty TNHH Thương mại Du lịch & Dịch vụ Hoàng Gia Trung, sử dụng 13 lô đất mặt đường Võ Nguyên Giáp.

Công ty TNHH MTV Golden Wynn Đà Nẵng, sử dụng 1 lô đất ở mặt đường Hoàng Sa. Công ty TNHH Thương mại – Du lịch và dịch vụ V.N. Holiday, DN đã chuyển nhượng mua lại từ các cá nhân, DN Việt Nam sở hữu 20 lô đất ở dải đất ven tường rào sân bay Nước Mặn đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Công ty TNHH Silver Shores Hoàng Đạt, được UBND TP Đà Nẵng cho thuê 200.000 m2 đất, thời gian thuê 50 năm (đến ngày 21/6/2056), đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 21/3/2017.

Bộ Quốc phòng nhận định, để sở hữu các lô đất ở Đà Nẵng, người Trung Quốc chủ yếu dựa theo 2 hình thức.

Thứ nhất, thành lập DN liên doanh với Việt Nam. Ban đầu, người Trung Quốc góp vốn thấp hơn người Việt Nam (người Việt Nam góp vốn chủ yếu bằng đất), DN sẽ do người Việt Nam điều hành. Sau một thời gian, bằng nhiều cách, DN Trung Quốc tăng vốn giành quyền điều hành DN; do tài sản góp vốn là đất nên quyền sở hữu các lô đất rơi vào tay người Trung Quốc.

Thứ 2, họ đầu tư tiền cho cá nhân người Việt Nam (chủ yếu người Việt gốc Hoa) để mua đất, đã phát hiện một số trường hợp kinh tế khó khăn nhưng đứng tên sở hữu nhiều lô đất như ông Lý Phước Cang 12 lô, ông Trác Ngọc Phúc 10 lô…

“Hầu hết các lô đất đều ở vị trí các đường lớn, ven biển, đắc địa cho hoạt động kinh doanh và có ý nghĩa quan trọng trong khu vực phòng thủ. Cử tri và dư luận xã hội ‘đáng ngại’ về việc cơ quan chức năng Đà Nẵng cấp chứng nhận quyền sử dụng 21 lô đất cho người Trung Quốc là có cơ sở”, Bộ Quốc phòng khẳng định.

Làm rõ trách nhiệm

Vụ việc trên, Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành và UBND TP Đà Nẵng xác minh làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân xử lý theo pháp luật.

Tuy nhiên, để sở hữu các lô đất người Trung Quốc đã nghiên cứu, lợi dụng kẽ hở của luật Đầu tư năm 2014 “việc góp vốn bằng đất để liên doanh thành lập DN” và công tác quản lý nhà nước ở các lĩnh vực đầu tư, đất đai.

Bộ Quốc phòng đã báo cáo và đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, UBND tỉnh, thành rà soát đánh giá tổng thể các dự án đầu tư của nước ngoài, nhất là dự án liên quan đến Trung Quốc tại khu vực biên giới, biển, đảo có vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh.

Cùng với đó, kịp thời phát hiện, điều chỉnh những bất cập của luật Đầu tư, luật Đất đai và cơ chế quản lý, cấp phép các hoạt động đầu tư nhằm hạn chế sơ hở không để cá nhân, DN Trung Quốc lợi dụng hoạt động.