Bộ phim “The Shawshank Redemption”: Kiệt tác lặng lẽ vượt khỏi tượng vàng Oscar

Bộ phim “ The Shawshank Redemption ” (Tên tiếng Việt: Nhà tù Shawshank ) sau ba mươi năm vẫn được khán giả nhớ đến, rơi nước mắt hoặc mỉm cười khi nghĩ về.

“ Shawshank ” chứng minh một chân lý: để trở thành bất tử, điện ảnh không cần đến tượng vàng, mà cần một trái tim đủ mạnh để lay động hàng triệu trái tim.

Năm 1994, điện ảnh thế giới bước vào một mùa phim hiếm có. Những thước phim vừa chạm đến trái tim, vừa thách thức trí óc, vừa thắp sáng niềm tin vào con người. Đó là năm “Forrest Gump” gợi nhớ vẻ đẹp của sự hồn nhiên, “Pulp Fiction” mở ra kỷ nguyên mới cho ngôn ngữ điện ảnh, và “The Shawshank Redemption” khẳng định sức mạnh bất diệt của niềm hy vọng.

Thế nhưng tại Oscar 1995, khi ánh hào quang thuộc về những tác phẩm khác, “Shawshank” ra về trắng tay. Sự “lãng quên” tưởng chừng bất công ấy lại mở ra con đường khác: con đường để bộ phim sống bất tử trong lòng khán giả suốt ba thập kỷ.

Nhân vật Andy Dufresne ( Tim Robbins ) và Red ( Morgan Freeman ) trong phim “The Shawshank Redemption”. (Hình ảnh trong phim)

Từ câu chuyện nhà tù đến biểu tượng tự do

Câu chuyện xoay quanh Andy Dufresne (Tim Robbins) – một nhân viên ngân hàng trí thức bị kết án oan vì tội giết vợ và nhân tình. Bước vào Shawshank, nhà tù tàn nhẫn nơi con người bị bào mòn bởi bạo lực và vô vọng, Andy vẫn giữ cho mình một ngọn lửa nhỏ, đó là khát vọng tự do.

Điều khiến người xem xúc động không chỉ là cú vượt ngục huyền thoại, mà là hành trình âm thầm của Andy: mở rộng thư viện cho tù nhân, gieo niềm yêu sách vở, bật nhạc Mozart vang vọng sau song sắt để nhắc rằng có những tự do không ai giam cầm được. Quan trọng hơn cả, anh đã trao cho Red (Morgan Freeman) người kể chuyện của phim – niềm tin rằng: “Hy vọng là một điều tốt đẹp, có thể là điều tốt đẹp nhất”.

“The Shawshank Redemption” được mệnh danh bộ phim tiếc nuối nhất của giải Oscar. (Hình ảnh trong phim).

Andy Dufresne (Tim Robbins) bị kết án oan vì tội giết vợ và nhân tình nhưng vẫn giữ cho mình một ngọn lửa nhỏ, đó là khát vọng tự do tại nhà tù Shawshank. (Hình ảnh trong phim)

Biểu tượng vượt lên mọi xiềng xích

Trong “Shawshank”, nhà tù không chỉ là bức tường đá. Nó là ẩn dụ cho những xiềng xích vô hình trong đời sống, đó là sự bất công, nỗi sợ hãi, thói quen trì trệ. Andy không chỉ vượt thoát khỏi song sắt Shawshank, mà còn trở thành biểu tượng cho khát vọng vượt thoát khỏi mọi giới hạn của con người.
Đạo diễn Frank Darabont không dùng kỹ xảo phô trương hay triết lý nặng nề. Chỉ bằng những chi tiết giản dị như một bức thư, ánh mắt hướng lên bầu trời, giai điệu nhạc cổ điển… ông đã viết nên bản trường ca nhân văn về tự do và niềm tin.

Hành trình âm thầm của Andy trong nhà tù: mở rộng thư viện cho tù nhân, gieo niềm yêu sách vở, bật nhạc Mozart vang vọng sau song sắt để nhắc rằng có những tự do không ai giam cầm được. (Hình ảnh trong phim).

Từ truyện ngắn đến “kinh điển” điện ảnh

Chuyển thể từ truyện ngắn “Rita Hayworth and Shawshank Redemption” của nhà văn Stephen King, Darabont đã làm sâu sắc hóa câu chuyện, biến nó thành hành trình từ bóng tối đến ánh sáng.

Tim Robbins khắc họa Andy trầm lặng nhưng kiên định, còn Morgan Freeman với giọng kể ấm áp biến Red thành người bạn đồng hành đáng tin cậy của khán giả.

Có lẽ vì thế, bất kỳ ai từng cảm thấy bị “cầm tù” bởi định kiến, công việc hay nỗi sợ đều tìm thấy chính mình trong bộ phim này. Và không phải ngẫu nhiên mà “The Shawshank Redemption” nhiều năm liền đứng đầu bảng xếp hạng IMDb – một kỷ lục khẳng định sức sống vượt thời gian.

Thất bại ở Oscar, chiến thắng trong lòng công chúng

Được đề cử tới 7 hạng mục Oscar, nhưng “Shawshank” không giành được tượng vàng nào. Doanh thu phòng vé khiêm tốn càng khiến bộ phim bị lu mờ trước “Forrest Gump” và “Pulp Fiction”.

Nhưng thời gian đã chứng minh sức mạnh bền bỉ hơn mọi giải thưởng. “Shawshank” dần trở thành tác phẩm được giảng dạy trong trường học, chiếu lại trong các lớp học đạo đức, và quan trọng nhất là được khán giả tìm về mỗi khi cần một niềm tin rằng cuối đường hầm tăm tối, luôn có ánh sáng.

“The Shawshank Redemption” nhiều năm liền đứng đầu bảng xếp hạng IMDb. (Hình ảnh trong phim).

Bất tử nhờ niềm hy vọng

Nếu “Forrest Gump” là khúc hát về số phận, “Pulp Fiction” là bản tuyên ngôn cách tân, thì “The Shawshank Redemption” là món quà giản dị nhưng bền vững, đó là niềm hy vọng.

Ba mươi năm sau, bộ phim vẫn được chiếu lại, vẫn được trích dẫn, vẫn khiến người xem rơi nước mắt hay mỉm cười khi nhớ về nó. “Shawshank” khẳng định một chân lý: để trở thành bất tử, điện ảnh không cần tượng vàng Oscar, mà cần một trái tim đủ mạnh để lay động hàng triệu trái tim khác.

Được đề cử tới 7 hạng mục Oscar nhưng “Shawshank” không giành được tượng vàng nào. Tuy nhiên bộ phim vẫn khẳng định sức sống vượt thời gian trong lòng khán giả. (Poster của phim).