Bồ Đào Nha trở thành thế lực bóng đá như thế nào?

Tuyển Bồ Đào Nha vô địch Euro 2016, và sở hữu đội hình đáng gờm ở hiện tại. Điều này có được nhờ sự đầu tư vào công tác đào tạo HLV, cầu thủ trẻ từ cách đây 20 năm.

Đó là một trong những khoảnh khắc ấn tượng trong lịch sử các vòng chung kết Euro (để chỉ giây phút tuyển Bồ Đào Nha đánh bại Pháp ở chung kết Euro 2016 – PV). Sau khi tiếng còi mãn cuộc trong trận chung kết Euro 2016 tại sân Stade de France vang lên, Cristiano Ronaldo lao ra đường pitch, ôm các đồng đội trong niềm vui sướng tột cùng. Anh không phải tập tễnh dù chân trái vẫn còn đau.

Trước đó, trong bầu không khí căng thẳng đến nghẹt thở ở Stade de France, nhiều người tưởng rằng Ronaldo mới là HLV của tuyển Bồ Đào Nha. Bản thân anh cũng không thể ngờ rằng mình có thể góp công vào chức vô địch châu Âu đầu tiên của “Selecao châu Âu” (biệt danh của tuyển Bồ Đào Nha) theo cách như vậy, ngay cả khi anh phải sớm rời sân sau pha va chạm với Dimitri Payet.

Bồ Đào Nha là nơi sản sinh nhiều HLV tài năng. Ảnh: Reuters.

Nơi sản sinh những HLV đẳng cấp

Ngoài việc Ronaldo là ngôi sao sáng nhất, nổi tiếng nhất của tuyển Bồ Đào Nha, chính sự tin tưởng được đặt vào các HLV giúp nền bóng đá ở đất nước 10 triệu dân này có lần đầu tiên xưng vương ở đấu trường châu Âu trong thế kỷ 21.

Một điều dễ nhận ra là bóng đá Bồ Đào Nha sản sinh nhiều HLV đẳng cấp. Jose Mourinho, Jorge Jesus và mới nhất là Sergio Conceicao, người đưa FC Porto vào tứ kết Champions League trước khi gục ngã trước Chelsea, đội bóng sau này trở thành nhà vô địch ở giải đấu này.

HLV Ruben Amorim cũng đang trở thành một cái tên có sức hút lớn sau khi đưa Sporting Lisbon đến với chức vô địch Primeira Liga lần đầu tiên sau 19 năm. Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến nhiều chiến lược gia danh tiếng khác như Leonardo Jardim, Andre Villas-Boas, Paulo Fonseca, Nuno Espirito Santo, Bruno Lage.

Luis Araujo, HLV của đội Benfica Juniores (đội U19 Benfica), cho biết: “Chúng tôi có một hệ thống đào tạo các HLV. Ở đây, các HLV có nhiều thời gian để trò chuyện với nhau. Vì vậy, chúng tôi luôn học hỏi được nhiều điều từ các HLV khác. Đó là niềm đam mê nhưng cũng là khả năng thích ứng của chúng tôi bởi Bồ Đào Nha không phải là quốc gia có nhiều nhân tài”.

“Chỉ với một quả bóng, chúng tôi phải tập luyện thật tốt. Tất nhiên, Benfica không nghèo nàn về cơ sở vật chất như vậy. Song, ở một số nơi, bạn không có sân bóng chất lượng. Vì vậy, chúng tôi luôn phải thích nghi và tìm ra phương án giúp các cầu thủ được đào tạo bài bản”, HLV Araujo chia sẻ thêm.

Araujo đến Benfica vào năm 2006, kể từ thời điểm đội bóng này khai trương Benfica Campus tại Seixal. Ông trở thành HLV của các cầu thủ từ cấp độ U14 trở lên và có 15 năm gắn bó với nơi này.

Sporting Lisbon rất chú trọng công tác đào tạo trẻ. Ảnh: Reuters.

Sự đổi mới trong công tác đào tạo trẻ

Đội hình tuyển Bồ Đào Nha tham dự Euro 2020 có 7 cái tên từng trưởng thành từ học viện Benfica. Joao Cancelo là cái tên thứ 8 nếu anh không nhiễm Covid-19 và sớm chia tay giải đấu.

Ở Euro 2016, Benfica chỉ đóng góp 3 gương mặt. Có thể thấy, Benfica dần vượt qua Sporting Lisbon để trở thành lò đào tạo cầu thủ trẻ chất lượng nhất ở Bồ Đào Nha.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa rằng Sporting Lisbon đang thụt lùi trong lĩnh vực này. Các cầu thủ nổi tiếng xuất thân từ lò đào tạo của Sporting Lisbon bao gồm: Paulo Futre, Luis Figo, Ricardo Quaresma, Simao Sabrosa.

Tất nhiên, không thể không nhắc đến Cristiano Ronaldo, một trong 2 siêu sao bóng đá đương đại. Tháng 9/2020, cơ sở đào tạo của CLB ở Alcochete được đổi tên thành Học viện Cristiano Ronaldo như một cách để tạo động lực cho các cầu thủ trẻ.

Học viện Cristiano Ronaldo bắt đầu hoạt động từ năm 2002. Ngay cả khi chưa được nâng cấp về cơ sở vật chất, các cầu thủ ở đây vẫn có động lực để tập luyện chăm chỉ mỗi ngày.

HLV Laszlo Boloni, người từng giúp Sporting Lisbon vô địch Primeira Liga 2001/02, từng tiết lộ rằng Ronaldo và Ricardo Quaresma từng cá cược với nhau để xem ai là người có nhiều pha lừa bóng hơn trong mỗi buổi tập.

“Điều giúp lò đào tạo ở Sporting Lisbon hoạt động hiệu quả chính là mục tiêu rõ ràng, không chỉ trong lĩnh vực thể thao mà còn ở việc giáo dục văn hóa cho những cầu thủ trẻ. Họ luôn lấy hình ảnh của các cầu thủ nổi tiếng như tôi, Futre làm động lực”, huyền thoại Luis Figo chia sẻ vào năm 2017.

Bóng đá Bồ Đào Nha từng gặp vấn đề khi đánh giá quá cao tầm ảnh hưởng của các cầu thủ chạy cánh. Ở Euro 2016, HLV Fernando Santos sử dụng sơ đồ 4-4-2 với Ronaldo và Luis Nani, 2 cầu thủ vốn nổi tiếng ở khả năng bám biên, sát cánh trên hàng công.

Ronaldo từng chơi ở vị trí trung phong tại Real Madrid, Man United nên không có nhiều bỡ ngỡ. Song, Nani gặp rất nhiều khó khăn khi được yêu cầu bó vào trong để hỗ trợ “CR7″ (biệt danh của Ronaldo).

Hiện tại, bóng đá Bồ Đào Nha có nhiều cầu thủ đẳng cấp ở mọi vị trí trên sân. Trung vệ Ruben Dias và tiền vệ công Bruno Fernandes thể hiện tầm ảnh hưởng ở Premier League. Andre Silva ghi được 28 bàn thắng ở Bundesliga trong màu áo Eintracht Frankfurt.

“Bóng đá Bồ Đào Nha luôn có những cầu thủ tài năng, nhưng chúng tôi muốn nâng cao khả năng của các họ. Cách đây vài năm, chúng tôi luôn cho rằng các cầu thủ giỏi phải biết rê bóng. Bây giờ chúng tôi hướng đến việc đào tạo khả năng hiểu trận đấu nhiều hơn. Do đó, chúng tôi tạo ra nhiều trung vệ, tiền vệ, tiền đạo và ít cầu thủ chạy cánh hơn”, HLV Araujo cho biết.

Joao Felix và Dias, 2 cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo trẻ của Benfica. Ảnh: Reuters.

Tinh thần đổi mới đi đôi với việc đầu tư. Trung tâm huấn luyện của Benfica được nâng cấp vào năm 2019, rộng 19 hecta (hơn 4 hecta so với thời điểm ban đầu), 9 sân cỏ tự nhiên, 2 phòng tập gym, 28 phòng thay đồ, 86 khu sinh hoạt.

“Thay đổi lớn là khi hội đồng quản trị của Benfica coi việc phát triển học viện thanh thiếu niên trở thành ưu tiên hàng đầu. Họ đã đầu tư nhiều hơn vào cơ sở vật chất, tìm kiếm những người có trình độ trong mọi lĩnh vực. Nhân viên y tế, tâm lý, kỹ thuật, tất cả đều có trình độ cao”, HLV Araujo cho biết.

Việc thay đổi tư duy đào tạo cầu thủ trẻ ở Bồ Đào Nha bắt đầu thu trái ngọt. Ở giải U21 châu Âu, đội Bồ Đào Nha lọt vào trận chung kết và chỉ chịu thua đội Đức với tỷ số tối thiểu. Đây là lần thứ 2 họ góp mặt ở trận đấu cuối cùng ở giải đấu cấp châu lục dành cho lứa tuổi U21.

“Chúng tôi luôn hỏi nhau rằng mình có đủ khả năng tạo nên sự thay đổi hay không. Mourinho và Ronaldo khẳng định rằng điều đó có thể xảy ra. Nếu họ nói có thể, chúng tôi cũng tin là vậy”, HLV Araujo trải lòng.

Rất nhiều HLV, cầu thủ rời Bồ Đào Nha và thể hiện tầm ảnh hưởng ở các CLB thuộc nhiều quốc gia khác nhau. Sự tự tin sau chuỗi trận thành công chắc chắn không phải là điều bóng đá Bồ Đào Nha thiếu trong những ngày này.