Billboard Hot 100: Bảng xếp hạng của thời gian?

“Có phải các bảng xếp hạng pop bị thao túng không?” – đó là tiêu đề một bài báo trên tờ New York Times.

Ồ không, không phải là một bài báo gần đây về nghi vấn hiện tượng nhạc Hàn BTS chơi không đẹp để có được vị trí số 1 Billboard Hot 100…

MV Butter của BTS đạt 5 kỷ lục thế giới, ghi nhận 3,9 triệu người xem công chiếu lúc ra mắt hồi tháng 5

1. “Có phải các bảng xếp hạng pop bị thao túng không?” – đó là tiêu đề một bài báo trên tờ New York Times .

Ồ không, không phải là một bài báo gần đây về nghi vấn hiện tượng nhạc Hàn BTS chơi không đẹp để có được vị trí số 1 Billboard Hot 100 của nước Mỹ mà là một bài báo từ… năm 1996.

Theo bài báo của Neil Strauss, một nhà báo âm nhạc nổi tiếng, cho tới tận năm 1991, bảng xếp hạng đều chẳng đáng quan tâm bởi ai cũng biết các công ty có thể làm giả doanh số bằng cách cho đĩa nhạc miễn phí.

Chỉ đến khi ra đời Soundscan, một công cụ tính số lượng thực bán của một đĩa nhạc, thì bảng xếp hạng mới đáng tin cậy hơn. Nhưng nó cũng chỉ đáng tin cậy được 5 năm, rồi rất nhanh chóng, các công ty lại tìm được mánh khóe để lách.

Strauss cho rằng chính các mánh khóe đã giúp You Are Not Alone của Michael Jackson, Exhale (Shoop Shoop) của Whitney Houston, Fantasy và One Sweet Day của Mariah Carey lao thẳng lên vị trí số 1 sau khi ra mắt – điều mà lịch sử Billboard trước năm 1995 chưa từng chứng kiến.

MV Not Today của BTS

2. Giờ ta hãy quay lại câu chuyện ầm ĩ những ngày qua về BTS – nhóm nhạc trong 2 năm đã có 4 bản nhạc lên tới vị trí số 1 của Billboard Hot 100 là Dynamite, Life goes on, Butter và Permission to dance .

Nhưng có đúng đó là những bản nhạc nổi tiếng nhất nước Mỹ vào thời điểm chúng ra mắt hay không?

Tờ Stereogum cho rằng không, nếu dựa vào số liệu của Billboard thì họ lên vị trí số 1 là nhờ số lượng tiêu thụ các bản nhạc số được giảm giá.

Ví dụ, Butter được giảm giá chỉ còn 69 cent (khoảng 16.000 VND), lôi kéo những người hâm mộ miệt mài “cày số” cho thần tượng của mình.

Trong khi đó, nếu xét về lượt streaming, Butter không bằng những bài hay nhất trong album của Olivia Rodrigo hay Leave The Door Open của Bruno Mars. Mà streaming là nền tảng âm nhạc quan trọng nhất hiện nay ở Mỹ.

Thế rồi, trong một bài phỏng vấn gần đây, Andrew Unterberger – phó tổng biên tập của tạp chí Billboard – bình luận sâu cay về việc Industry Baby của Lil Nas X dù thành công nhưng vẫn chỉ ra mắt ở vị trí thứ 2 trên Billboard Hot 100:

“Chừng nào BTS còn bán được đủ nhiều đĩa để xếp thứ nhất mỗi tuần thì xếp thứ 2 cũng có nghĩa là xếp thứ nhất rồi”. Lời bình luận làm fan hâm mộ BTS giận điên.

Cứ coi BTS thành công nhờ chủ yếu vào lực lượng fan hùng hậu chứ không hẳn là nhờ các ca khúc của họ có độ phủ sóng cao thật sự.

Nhưng nếu nói rằng họ đã “làm lạm phát các thống kê”, khiến các bảng xếp hạng “hoàn toàn bị xáo trộn” và “trở thành chiến trường của các đoàn quân hâm mộ”, loại bỏ “sự nổi tiếng tự nhiên, một thời là động lực của nhạc pop”, thì có công bằng với BTS hay không?

3. Nếu nhìn lại lịch sử, ta đã thấy rõ ràng BTS không phải người đầu tiên bị nghi ngờ chơi không đẹp.

Rapper 6ix9ine từng cáo buộc vị trí số 1 của Billboard có thể mua được và Ariana Grande hay Justin Bieber từng mua rồi. Vụ lùm xùm chỉ bị quên đi, chứ chưa bao giờ từng được lý giải sáng rõ và thuyết phục.

Chuyện ấy chẳng có gì mới, vì ngay từ năm 1996, giá trị của bảng xếp hạng đã bị nghi ngờ. Cũng giống như y học càng phát triển thì các loại virus mới càng nguy hiểm hơn; Billboard càng cố thay đổi cách tính của mình, càng áp dụng công nghệ cao cấp để ngăn chặn mánh khóe, thì càng nhiều mánh khóe nảy sinh.

BTS đã giảm giá kịch sàn để thôi thúc fan cuồng mua đĩa ư, nhưng thế thì có khác gì Mariah Carey? Công ty chủ quản của nữ danh ca từng bán đĩa đơn One Sweet Day cho các đại lý trung gian với giá 1 USD cho 4 bản.

Ngày nay ta còn nghe lại Mariah Carey là bởi âm nhạc của cô thực sự sống với thời gian. Có quá nhiều những ngôi sao từng có những bản nhạc số 1 mà vẫn bị lãng quên.

Chẳng phải, khi ra mắt, Strawberry Fields Forever và Penny Lane của The Beatles chỉ xếp thứ 2 sau Release Me của Engelbert Humperdinck trong bảng xếp hạng quan trọng nhất ở Anh đương thời, và giờ ca khúc nào và nghệ sĩ nào được nhớ hơn thì chẳng cần nói cũng biết.

Mánh khóe có thể qua mặt bảng xếp hạng, chứ không thể qua mắt thời gian. Thời gian có công thức riêng của nó mà chẳng bảng xếp hạng nào hiểu nổi.