Biến đổi khí hậu là cú sốc siêu lớn tiếp theo đối với kinh tế toàn cầu

Theo nhận định của tổ chức tư vấn Chatham House (Anh), biến đổi khí hậu là cú sốc tiếp theo đối với nền kinh tế toàn cầu và các thị trường đang trong giai đoạn điều chỉnh mạnh khi những bất lợi liên quan đến nắng nóng gây thiệt hại lớn.

Công nhân làm mát dưới trời nắng nóng ở Sevilla, Tây Ban Nha, ngày 17/7/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo trang Business Insider, Chatham House đã cảnh báo về một loạt thảm họa có thể xảy ra khi khủng hoảng khí hậu trở nên tồi tệ hơn. Ví dụ, lạm phát lương thực có thể tăng lên khi mùa màng thất bát do nhiệt độ cao hơn. Các bệnh phát triển mạnh trong môi trường nóng, như Ebola và bệnh thủy đậu, cũng có thể lây lan khi biến đổi khí hậu trở nên tồi tệ hơn.

Các lĩnh vực phụ thuộc vào carbon cũng có thể sụp đổ khi các chính phủ thắt chặt quy định về lượng phát thải carbon. Những tác động đó có thể ảnh hưởng đến các lĩnh vực khác của nền kinh tế thông qua các vấn đề về chuỗi cung ứng.

Báo cáo của Chatham House cho biết đầu tư bất động sản ở những nơi dễ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, như Miami ở Mỹ, Thượng Hải ở Trung Quốc và Amsterdam ở Hà Lan, cũng có thể bị ảnh hưởng và một số hoạt động thị trường có thể bị đóng cửa ở những khu vực này.

Điều đó đã xảy ra trong thị trường bảo hiểm, khi công ty State Farm và Allstate gần đây đã quyết định ngừng bán hợp đồng bảo hiểm tài sản và thương vong cho khách hàng mới ở California (Mỹ), một phần do thiên tai.

Ông Creon Butler, Giám đốc chương trình tài chính và kinh tế toàn cầu của Chatham House, cho biết: “Diễn biến của biến đổi khí hậu tùy theo quá trình giảm phát thải toàn cầu hiện nay đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Các hiện tượng thời tiết cực đoan, như các đợt nắng nóng chưa từng có mà Nam Âu, Mỹ và Trung Quốc phải hứng chịu trong tuần này, sẽ trở nên thường xuyên hơn và có sức tàn phá lớn hơn. Hậu quả kinh tế và tài chính nghiêm trọng của biến đổi khí hậu cũng rất rõ ràng, đặc biệt là do chi tiêu để thích ứng với những gì sắp xảy ra đang thiếu nghiêm trọng”.

Theo ông Butler, điều đó có thể chưa được tính tới vào lúc này vì quan điểm quá lạc quan cho rằng công nghệ sẽ giải quyết các vấn đề liên quan đến tình trạng nóng lên toàn cầu. Hơn nữa, các thị trường có xu hướng quan tâm tới các vấn đề cấp bách hơn như lạm phát so với các vấn đề phức tạp và dài hạn như biến đổi khí hậu.

Cháy rừng tại Loutraki, Hy Lạp, ngày 17/7/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Tổ chức Chatham House dự báo các thị trường có thể phải đối mặt với một đợt điều chỉnh mạnh do biến đổi khí hậu trong vòng 5 năm tới.

Ông Butler cho biết: “Bất kể lý do nào giúp thị trường bình tĩnh trước rủi ro khí hậu như hiện nay, thì khả năng điều chỉnh mạnh ngày càng có thể xảy ra. Càng trì hoãn lâu, khả năng xảy ra càng rõ nét và càng có nhiều tác nhân tiềm ẩn xuất hiện. Không còn có thể tranh cãi rằng đây là những điều rất không chắc chắn hoặc xa vời. Trong nhiều trường hợp, có những điều hiện nay là không thể tránh khỏi, ngay cả khi các chính sách giảm thiểu thiệt hại được đẩy nhanh một cách triệt để”.

Các chuyên gia khác cũng từng cảnh báo rằng biến đổi khí hậu có thể tàn phá nền kinh tế toàn cầu. Nhà kinh tế học Nouriel Roubini coi biến đổi khí hậu là một mối đe dọa siêu lớn – một phần của nhóm các tác nhân đang kéo chậm nền kinh tế thế giới.

Trong khi đó, ngày 25/7, một nhóm nhà khoa học quốc tế đã đưa ra đánh giá, rằng biến đổi khí hậu do con người gây ra là nhân tố chính dẫn đến các đợt nắng nóng cực đoan trên khắp Bắc Mỹ, châu Âu và Trung Quốc trong tháng 7 này.

Khách du lịch thăm quan Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh, Trung Quốc, trong thời tiết nắng nóng gay gắt, ngày 8/7/2023. Ảnh: THX/TTXVN

Từ đầu tháng 7 đến nay, thời tiết cực đoan đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt của người dân ở nhiều nước trên thế giới. Nền nhiệt ở Trung Quốc, Mỹ và Nam Âu đã phá vỡ mức kỷ lục, gây ra nhiều vụ cháy rừng, thiếu thốn nước sinh hoạt và gia tăng trường hợp nhập viện do các bệnh liên quan đến nắng nóng.

Theo nhóm nhà khoa học thuộc World Weather Attribution – tổ chức chuyên đánh giá vai trò của biến đổi khí hậu đối với mô hình thời tiết cực đoan trên thế giới, những hiện tường thời tiết trên sẽ “hiếm khi xảy ra” nếu không có tình trạng biến đổi khí hậu do con người gây ra.

Tại buổi họp báo, nhà khoa học Izidine Pinto của Viện Khí tượng Hoàng gia Hà Lan, một trong số các tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh: “Nhiệt độ tại châu Âu và Bắc Mỹ sẽ không thể cao như vậy nếu không do tác động của biến đổi khí hậu”.

Các nhà khoa học ước tính sự gia tăng lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính đã khiến nền nhiệt ở châu Âu, Bắc Mỹ và Trung Quốc tăng thêm lần lượt là 2,5 độ C, 2 độ C và 1 độ C. Ngoài những tác động trực tiếp đến sức khỏe con người, nắng nóng đã gây thiệt hại quy mô lớn đối với mùa màng và chăn nuôi, trong đó phải kể đến các vụ mùa ngô và đậu nành ở Mỹ, chăn nuôi gia súc ở Mexico, sản lượng thu hoạch dầu oliu ở Nam Âu và vụ mùa bông ở Trung Quốc.