Biến đổi khí hậu đẩy châu Phi vào khủng hoảng nước nghiêm trọng

Nguyễn An15:29 05/07/2025

Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, biến đổi khí hậu đang làm trầm trọng thêm tình trạng khan hiếm nước tại châu Phi, đặc biệt ở các lưu vực sông lớn như Zambezi .

Dù một số khu vực ghi nhận lượng mưa tăng nhẹ trong thời gian ngắn, tình trạng thiếu nước vẫn kéo dài và có xu hướng xấu đi.

Em nhỏ đi lấy nước tại Kilifi, Kenya . Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Trong năm qua, lượng mưa suy giảm khiến dòng chảy sông ngòi tại nhiều nơi giảm mạnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái, sản xuất nông nghiệp, sinh kế và đời sống hàng triệu người dân. Theo Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), nhiệt độ trung bình trên khắp châu Phi đang tăng lên đáng kể, với khu vực phía Nam châu Phi có mức tăng cao nhất. Dự báo đến năm 2050, mức tăng nhiệt độ có thể lên tới 4C.

Video đang HOT

Người dân tại nhiều vùng như phía Nam và Trung Phi đang chứng kiến sự biến mất của các đầm lầy, suối ngầm và nguồn nước mặt do hạn hán kéo dài. Theo nông dân Robert Atugonza chia sẻ: “Trước kia, chúng tôi có mưa gần như mỗi ngày. Nay, cả tháng trời không có một giọt mưa”. Sự thay đổi khí hậu cũng làm cho mùa vụ trở nên thất thường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh lương thực.

Trái lại, vùng Sahel lại ghi nhận mưa lớn gây ngập lụt, cho thấy sự biến động khó lường của thời tiết. Trong khi đó, các vùng ven biển như Tây Phi và châu thổ sông Nile đang phải đối mặt với mực nước biển dâng. Từ năm 1900 đến nay, mực nước biển quanh châu Phi đã tăng khoảng 20 cm và dự kiến tăng thêm 35-50 cm vào năm 2050.

Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Volker Trk cảnh báo: “Khủng hoảng khí hậu là khủng hoảng nhân quyền. Hạn hán, lũ lụt, cháy rừng và sóng nhiệt đe dọa nghiêm trọng đến quyền được sống, sức khỏe và môi trường an toàn của con người”.

Theo các nhà khoa học, các hiện tượng thời tiết cực đoan tại châu Phi đã tăng gấp 2-3 lần kể từ năm 1990. Họ kêu gọi nhanh chóng chấm dứt phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, tăng cường đầu tư vào năng lượng sạch và các giải pháp thích ứng bền vững nhằm giảm thiểu thiệt hại trong tương lai.

Đại dương toàn cầu tối dần, đe dọa nghiêm trọng đến sinh vật biển

Các nhà khoa học cảnh báo hiện tượng suy giảm ánh sáng trong lớp nước bề mặt đã ảnh hưởng tới hơn 1/5 diện tích đại dương toàn cầu, làm gia tăng nguy cơ đối với đa dạng sinh học và các hệ sinh thái biển quan trọng.

Bản đồ thể hiện vùng đại dương tối đi (đỏ) và sáng lên (xanh). Ảnh: The Guardian/Đại học Plymouth

Theo tờ The Guardian ngày 27/5, dữ liệu vệ tinh và mô hình tính toán cho thấy từ năm 2003 đến 2022, khoảng 21% diện tích đại dương toàn cầu đã tối đi - tức là ánh sáng xuyên xuống mặt nước giảm đáng kể. Điều này làm thu hẹp phạm vi sinh sống của nhiều loài sinh vật biển, đặc biệt là ở lớp nước bề mặt - nơi sinh sống của khoảng 90% sinh vật biển hiện nay.

Nghiên cứu do Tiến sĩ Thomas Davies, nhà bảo tồn biển tại Đại học Plymouth (Anh), dẫn đầu cho thấy vùng nước bị ảnh hưởng tương đương với diện tích cộng gộp của châu Âu, châu Phi, Trung Quốc và Bắc Mỹ. Ông Davies cho biết tình trạng này là lý do thực sự đáng lo ngại, không chỉ đe dọa đến các loài sinh vật biển mà còn ảnh hưởng tới nghề cá và quá trình chuyển hóa carbon, chất dinh dưỡng trong đại dương.

Theo các nhà khoa học, phần lớn sinh vật biển phụ thuộc vào vùng nước có đủ ánh sáng mặt trời - thường không vượt quá độ sâu 200 mét - để tồn tại và phát triển. Đây là khu vực mà các loài thực vật phù du thực hiện quang hợp, đóng vai trò nền tảng cho hầu hết các chuỗi thức ăn biển và sản xuất gần một nửa lượng oxy toàn cầu.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí Global Change Biology cho thấy ở 9% diện tích đại dương, vùng nước sáng đã bị thu hẹp hơn 50 mét; trong khi ở 2,6% đại dương, độ sâu vùng sáng giảm hơn 100 mét trong 20 năm qua. Nguyên nhân được xác định một phần do các yếu tố tự nhiên như nước giàu dinh dưỡng trồi lên gần bờ và dòng chảy cuốn theo phù sa, trầm tích. Tuy nhiên, ở khu vực ngoài khơi, tình trạng tối đi được cho là có liên hệ với biến đổi khí hậu và thay đổi trong lưu thông dòng hải lưu.

Ông Davies cho biết: "Những khu vực ghi nhận thay đổi đáng kể về nhiệt độ và lưu thông dòng hải lưu - như Nam Đại Dương hoặc vùng lân cận Dòng hải lưu Gulf Stream - đang chứng kiến hiện tượng nước biển tối dần rõ rệt".

Dù phần lớn đại dương có xu hướng tối dần, nhưng nghiên cứu cũng phát hiện khoảng 10% diện tích, tương đương 37 triệu km, lại sáng lên, điển hình như khu vực ngoài khơi bờ biển phía tây Ireland. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh xu hướng tổng thể vẫn là tiêu cực và cần được theo dõi chặt chẽ.

Giáo sư Oliver Zielinski, Giám đốc Viện Nghiên cứu Biển Baltic Leibniz (Đức), nhận định hiện tượng tối đi của đại dương là một xu hướng đáng lo ngại, có thể làm gián đoạn chuỗi thức ăn biển, thay đổi phân bố sinh vật và suy yếu vai trò điều hòa khí hậu. Ông cảnh báo rằng các vùng biển ven bờ - khu vực chịu tác động trực tiếp từ hoạt động của con người - đặc biệt dễ bị tổn thương và cần được chú trọng bảo vệ nhằm duy trì cân bằng sinh thái và phúc lợi cộng đồng.

"Ánh sáng là yếu tố sống còn đối với sinh vật biển - từ việc săn mồi, sinh sản cho đến định hướng di chuyển. Khi đại dương ngày càng tối đi, các loài buộc phải di chuyển lên tầng nước nông hơn, làm gia tăng cạnh tranh sinh tồn và thay đổi toàn bộ cấu trúc sinh thái biển", Tiến sĩ Davies kết luận.

Thế giới năm 2024: Châu Phi ghi nhận hơn 200 đợt bùng phát dịch bệnh Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, ngày 17/1, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) châu Phi đã lên tiếng báo động về sự gia tăng mạnh mẽ các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng trên khắp lục địa, với hơn 200 đợt bùng phát dịch bệnh được báo cáo vào năm 2024. Nhân viên y...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Phi thuyền bí ẩn X-37B của quân đội Mỹ vừa trở lại không gian08:27

Chuyển biến lớn cho xung đột Ukraine07:48

Lầu Năm Góc: Số đầu đạn hạt nhân của Trung Quốc đang tăng16:28

Xe tăng Nga sống sót sau khi trúng liên tiếp 24 UAV02:50

Phát hiện hàng chục tử thi sau cánh cửa bí mật của nhà tang lễ09:07

Ấn Độ thử lửa mạng lưới "Vòm sắt": Đòn đánh hạ gục tên lửa, UAV03:03

'Lá bài' của Nhà Trắng với Trung Quốc08:33

Tàu chiến Mỹ và Venezuela 'dàn trận' ở Caribbean08:54

Mỹ dọa trừng phạt cả Nga lẫn Ukraine08:03

Giám đốc CDC Mỹ bị sa thải sau chưa đầy một tháng?09:12

Nga bác tin thả UAV sang Đức theo dõi tuyến vận chuyển vũ khí Mỹ08:21

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Báo chí quốc tế ấn tượng với Đại lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh Việt Nam

21:31:49 02/09/2025

Nhiều hãng tin quốc tế lớn đồng loạt đưa tin về Đại lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh của Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025).

Lợi dụng bộ tộc bí ẩn sống ở rừng rậm bằng gói muối, du khách bị chỉ trích

21:01:48 02/09/2025

Nam TikToker người Ireland bị phản ứng dữ dội khi làm video câu view với bộ tộc bí ẩn trong rừng rậm Papua, Indonesia, mục đích nhằm tăng lượng tương tác và người theo dõi.

"Nvidia Trung Quốc" Cambricon hóa ngôi sao nhờ vòng vây cấm vận?

20:43:41 02/09/2025

Giữa cơn sốt AI và căng thẳng công nghệ Mỹ - Trung, Cambricon gây chấn động khi doanh thu tăng 4.348%, từ lỗ nặng thành lãi lớn. Mỹ siết chip, Trung Quốc có thêm nhà vô địch?

Tổng thống Nga và Thủ tướng Ấn Độ nắm tay, ngồi chung xe

20:34:58 02/09/2025

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cùng ngồi chung trên xe limousine của nhà lãnh đạo Nga trong cuộc gặp tại Trung Quốc.

Tổng thống Ukraine hành động gấp rút sau loạt trận tập kích lớn của Nga

19:05:57 02/09/2025

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi đẩy nhanh chuyển giao các hệ thống phòng không sau các cuộc tập kích quy mô lớn của Nga.

Hàn Quốc: Lừa đảo qua điện thoại và AI gây thiệt hại nặng nề

17:49:24 02/09/2025

Số liệu cảnh sát cho thấy, 52% nạn nhân bị lừa qua hình thức giả danh cơ quan là người dưới 30 tuổi, trong khi 80% nạn nhân bị lừa vay vốn giá rẻ là người trong độ tuổi 4060, vốn có nhiều hoạt động kinh doanh.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ: Mọi lựa chọn trừng phạt Nga đều được đặt lên bàn

16:21:31 02/09/2025

Cảnh báo không kích đã được phát ra tại gần như toàn bộ các khu vực của Ukraine vào lúc 5 giờ 10 phút sáng (giờ địa phương) trước khi các mục tiêu trên không đang tới gần.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ: Fed cần duy trì tính độc lập nhưng mắc nhiều sai lầm

16:19:34 02/09/2025

Trong cuộc phỏng vấn, ông Bessent cũng kêu gọi Thượng viện sớm phê chuẩn ông Stephen Miran Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng vào vị trí tạm quyền thay bà Adriana Kugler, người đã từ chức hôm 1/8.

Xung đột Hamas Israel: Ai Cập hối thúc EU gây sức ép buộc Israel ngừng bắn ở Gaza

16:06:09 02/09/2025

Lời kêu gọi của Ngoại trưởng Ai Cập được đưa ra trong cuộc gặp Đại diện Cấp cao EU phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Kaja Kallas bên lề Diễn đàn Chiến lược Bled lần thứ 20 tại Slovenia.

Syria xuất khẩu lô dầu thô đầu tiên sau 14 năm bất ổn chính trị và an ninh

16:02:18 02/09/2025

Trữ lượng dầu thô của Syria hiện vào khoảng 2,5 tỷ thùng. Con số này không thay đổi kể từ năm 2010 do ảnh hưởng của cuộc xung đột kéo dài 14 năm.

Vấn đề người di cư: Anh tạm dừng cấp thị thực cho gia đình người tị nạn

15:57:23 02/09/2025

Đoàn tụ gia đình tị nạn là con đường hợp pháp để người thân (vợ/chồng và con dưới 18 tuổi) của những người được cấp quyền tị nạn tại Anh đến nước này.

Giải mã việc động đất có tâm chấn nông nhưng tàn phá nặng nề

15:51:39 02/09/2025

Trong động đất sâu, phần lớn năng lượng bị tiêu tán khi đi qua các tầng đá. Trái lại, động đất nông giải phóng năng lượng ngay gần mặt đất, khiến rung chấn mạnh hơn và thiệt hại lớn hơn ở khu vực đông dân cư.