Biăp p món ăn thường ngày của người M’nông

Trong đời sống hằng ngày, bên cạnh nhiều món ăn truyền thống dân dã, ngon và hấp dẫn như cơm lam – thịt nướng , cà đắng nấu lòng bò, đọt mây nấu cá hộp, canh thụt…, người M’nông trên địa bàn còn có một món ăn rất đặc sắc là “biăp p”.

Nguyên liệu chính để nấu món biăp p là lá bép già

Không đơn giản như cách nấu của một số món ăn khác, biăp p đòi hỏi sự tỉ mỉ, công phu từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến cách thức nấu. Nguyên liệu chính để chế biến biăp p có: Lá bép, bột gạo, vỏ chuối khô, thịt lợn hay cá suối…

ể có một món ăn ngon, lá bép phải còn tươi, càng già càng tốt, chỉ lấy phiến lá rửa sạch rồi bỏ vào cối giã nhỏ. Gạo chừng nửa chén sau khi ngâm 2 tiếng trong nước cũng được lấy giã cùng với lá “nhao” (là lá bép khô, thường được người M’nông cất trên gác bếp lửa để dùng giã chung với gạo khi nấu các món canh bột).

Sau khi những lá bép xanh, hạt gạo trắng được giã nát thành bột mịn thì vớt bột gạo trong cối vào một tô nước ấm và khuấy thật đều tay rồi cho vào nồi để nấu. Khi bột gạo đã đủ độ chín mới bỏ lá bép vừa giã xong vào nồi tiếp tục nấu, sau đó cho thêm gia vị, thịt, cá vào nồi để nấu chín… Khi lá bép ngả màu sang xanh đậm, người ta lấy vỏ chuối khô, đốt cháy thành tro để bỏ vào món ăn. Tro của vỏ chuối sẽ tạo độ mặn riêng cho món ăn, có vị ngậy của thịt, cá, vị ngọt của bột gạo, mùi thơm của lá bép hòa quyện vào nhau tạo cho món ăn thêm phần hấp dẫn.

Để món biăp p ngon, có vị thơm, người M’nông thường dùng bếp củi để nấu. Khi nấu, lửa than phải để đỏ hồng đều, tuyệt đối không nhen lửa quá mạnh hay quá yếu vì sẽ làm món ăn chín không đều, hôi mùi khói. Đặc biệt, trong khi nấu, phải dùng muỗng quấy canh liên tục, thật đều từ lúc nấu đến lúc canh chín. Có như thế thì bột gạo mới không bị cháy và canh có vị thơm riêng.

Phụ nữ người M’nông quan niệm rằng, người nào biết nấu canh biăp p mới là người phụ nữ đã trưởng thành, luôn đảm đang, tháo vát tốt mọi công việc trong gia đình. Do đó, nhiều chị em đã truyền tay nhau cách thức nấu biăp p để giữ gìn, có món ăn truyền thống thật ngon sử dụng trong bữa ăn hàng ngày hoặc trong những ngày lễ, Tết truyền thống.