Bí quyết giúp Ethiopia nhảy vọt trong chuyển đổi sang xe điện

Cảnh hàng dài người xếp hàng tại các trạm xăng ở thủ đô Addis Ababa của Ethiopia không phải là hiếm, đặc biệt trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu và giá tăng vọt trong những tháng gần đây.

Nhưng anh Mikial Belayneh, sở hữu một chiếc xe điện, lại thảnh thơi quan sát từ xa.

Xe điện được lắp ráp tại nhà máy ở Addis Ababa, Ethiopia. Ảnh: Xinhua

“Tôi không còn phải xếp hàng mua xăng nữa”, Belayneh nói với kênh CNN (Mỹ). Theo anh, một lần sạc đầy cho chiếc xe điện Toyota bZ4X là quá đủ cho hai ngày. Belayneh, thường sạc điện cho xe tại nhà. Anh là một phần của quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang xe điện ở Addis Ababa, một thành phố đang phát triển nhanh chóng ở vùng sừng châu Phi.

Xe buýt điện, xe 15 chỗ ngồi, ô tô và xe máy điện cũng đang xuất hiện nhiều trên đường phố thủ đô Ethiopia. Cho đến nay, có khoảng 100.000 xe điện ở Ethiopia. Chính phủ Ethiopia kỳ vọng con số đó sẽ tăng gấp bốn lần vào năm 2032.

Bước nhảy vọt thần tốc này phần lớn là do chính phủ Ethiopia đã thực hiện bước đi bất thường vào đầu năm nay, cấm nhập khẩu tất cả các loại xe chở khách chạy bằng xăng. Ethiopia trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ra quyết định này.

Bên cạnh đó, chính phủ Ethiopia đã cắt giảm thuế hải quan đối với ô tô điện nhập khẩu. Theo Bộ Tài chính Ethiopia, Thuế đối với xe chạy bằng xăng đã lên tới 200% trước khi bị cấm, trong khi thuế nhập khẩu đối với xe điện lắp ráp hoàn chỉnh chỉ là 15%. Đây là một phần trong nỗ lực của chính phủ Ethiopia nhằm đưa nhiều xe điện hơn ra đường phố.

Mức thuế suất thấp hơn cũng thúc đẩy sản xuất xe điện trong nước. Hàng trăm chiếc xe được lắp ráp bởi tập đoàn Belayneh Kindie tại Ethiopia bằng linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc.

Ông Besufekad Shewaye, giám đốc của công ty, nói với CNN rằng thuế nhập khẩu gần như bằng 0 đối với các bộ phận xe điện được lắp ráp tại Ethiopia. “Ngày nay, hầu hết chủ xe đều thích xe điện. Nhu cầu đang tăng lên từng ngày”, ông Shewaye cho biết.

Đập thủy điện Đại Phục Hưng tại Guba, Ethiopia. Ảnh: AFP/TTXVN

Ethiopia đang tập trung mạnh vào xe điện một phần vì việc nhập khẩu nhiên liệu rất tốn kém và 96% điện năng của nước này đến từ thủy điện. Như vậy, xe điện là lợi ích kép cho cả tài chính và môi trường của đất nước.

Ông Assefa Hadis Hagos, cố vấn giao thông của Bộ Giao thông Vận tải và Hậu cần Ethiopia, cho biết, chính phủ nhận ra rằng họ có nguồn năng lượng tái tạo dồi dào trong nước khi bắt đầu quá trình chuyển sang xe điện.

Trong vòng hai năm kể từ năm 2022, xe điện đã chiếm gần 10% số xe của Ethiopia. Ông Hagos chia sẻ rằng chính phủ Ethiopia “cảm thấy hài lòng” về tốc độ chuyển đổi. Ông bổ sung rằng chính phủ có cam kết giảm thiểu ô nhiễm khí hậu và môi trường từ xe chạy bằng xăng.

Vào đầu những năm 2000, Ethiopia đã nhanh chóng hành động để cấm xăng pha chì kém hiệu quả và nguy hiểm. Số lượng ô tô trên đường ở Ethiopia vẫn còn khá thấp, tổng cộng khoảng 1,2 triệu chiếc, tương đương 1 ô tô trên 1.000 người.

Sự phát triển của xe điện cũng được ghi nhận ở một số quốc gia châu Phi khác. Tại Nairobi, Kenya, xe máy điện tăng trưởng đáng kinh ngạc. Sau khi chính phủ Kenya thông qua các ưu đãi thuế, đã có bước nhảy vọt 500% về số lượng xe máy điện trên đường chỉ trong một năm.