Bị phương Tây cô lập, Belarus tính kết thân với Trung Quốc

Thủ tướng Belarus Roman Golovchenko mới đây đã tuyên bố sẽ thay thế các công nghệ của Mỹ và châu Âu bằng các công nghệ của Nga và châu Á, đặc biệt là từ Trung Quốc.

Máy bay của Ryanair đi từ Athens đến Vilnius đã bị buộc phải hạ cánh ở thủ đô Minsk, Belarus hồi tháng 5 (Ảnh: AP).

Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) ngày 12/6 dẫn lời các chuyên gia cho rằng, các lệnh trừng phạt từ phương Tây có thể khiến Belarus phải quay sang Trung Quốc, giúp Minsk và Belarus củng cố mối quan hệ quân sự và công nghệ mạnh mẽ hơn.

Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào Belarus sau vụ Minsk buộc một máy bay dân sự phải hạ cánh và sau đó bắt giữ nhân vật phe đối lập Roman Protasevich hồi tháng trước. Ngoại trưởng các nước EU còn đã thảo luận về các lệnh trừng phạt nhắm vào lĩnh vực tài chính và cả xuất khẩu kali, vốn là trụ cột của nền kinh tế và là nguồn thu thuế, ngoại tệ chính của Belarus. Washington cũng đang lên kế hoạch ra lệnh trừng phạt mới.

Trong động thái đáp trả, Thủ tướng Belarus Roman Golovchenko tuyên bố đã sẵn sàng thay thế các công nghệ của Mỹ và châu Âu bằng các công nghệ của Nga và châu Á, đặc biệt là từ Trung Quốc.

“Tất nhiên, chúng ta sẽ phải dần loại bỏ hàng hóa phương Tây, công nghệ phương Tây. Chúng tôi đã sẵn sàng chuyển hướng sang những nền công nghệ khác. Công nghệ châu Á đã đạt được những bước tiến lớn trong vài thập kỷ qua”, ông Golovchenko tuyên bố trên Đài truyền hình Belarus 1 hồi tuần trước. Nhà lãnh đạo này cho biết thêm, theo tính toán sơ bộ, chỉ riêng Trung Quốc đủ khả năng đảm bảo thay thế 90% công nghệ của châu Âu và Mỹ.

Theo các chuyên gia, các biện pháp trừng phạt của phương Tây đang đẩy Belarus xích lại gần hơn với Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.

Zhang Xin, phó giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Sư phạm Hoa Đông, cho rằng, hai bên có khả năng tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như công nghiệp quân sự, 5G, phân bón hóa học và năng lượng. Hai bên đã có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực quân sự những năm qua. Đáng chú ý, đó là quan hệ hợp tác bình đẳng, trong đó công nghệ được trao đổi lấy công nghệ, thay vì một bên dựa vào bên kia. Cả hai sẽ càng xích lại gần nhau hơn nữa trong bối cảnh tình hình địa chính trị mới hiện nay.

Minsk trước đó đã chuyển nhượng một công nghệ tên lửa quan trọng – công nghệ chế tạo xe vận tải hạng nặng MAZ-543 cho Bắc Kinh. Đổi lại, Bắc Kinh cũng đã chuyển giao hệ thống tên lửa A200, vốn có khả năng giúp Minsk phát triển Hệ thống tên lửa phóng nhiều lần (MLRS) Polonez, với tầm bắn lên đến 300 km.

Hồi tháng trước, nhà khai thác mạng di động A1 của Belarus cũng đã bàn việc triển khai thử nghiệm mạng 5G với hãng viễn thông khổng lồ ZET của Trung Quốc. “ZTE và A1 sẽ sớm ra mắt phòng thử nghiệm 5G tại khu công nghiệp chung Great Stone”, trang mạng Develop Telecoms dẫn lời Tổng giám đốc ZTE tại Belarus Wei Wei cho biết.

Lâu nay, mối quan hệ thương mại và đầu tư giữa Trung Quốc và Belarus phát triển chặt chẽ. Năm 2019, dòng vốn đầu tư trực tiếp từ Trung Quốc vào Belarus cao nhất trong số các nước Đông Âu. Ngoài ra, cả hai còn có khu công nghiệp chung Great Stone thành lập vào năm 2014. Đây là khu hợp tác kinh tế và thương mại nước ngoài lớn nhất mà Bắc Kinh phát triển và đầu tư. Trong 5 năm qua, hơn 250 triệu USD được đầu tư vào cơ sở hạ tầng khu công nghiệp này.

Nhà nghiên cứu Zhao Long thuộc Trung tâm Nghiên cứu Nga và Trung Á tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải, cho rằng: “Khi bị phương Tây trừng phạt kinh tế, Belarus sẽ mong đợi cả Trung Quốc và Nga sẽ mở rộng đầu tư và thương mại ở nước này”.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho biết, một số công ty Trung Quốc cũng lo khi hợp tác kinh tế với Belarus do áp lực từ các biện pháp trừng phạt. Vì vậy, theo chuyên gia Zhang Xin: “Nếu Trung Quốc tăng cường quan hệ với Belarus trong các lĩnh vực công nghệ và kinh tế, Trung Quốc cần phải giữ liên lạc chặt chẽ với Nga về vấn đề đó, vì Bắc Kinh cần tôn trọng ảnh hưởng lâu dài của Moscow ở Belarus”.