Bi kịch đằng sau món mỳ ống nổi tiếng

Nước sốt mì Ý ngon nhất là gì? Đó là loại câu hỏi có thể bắt đầu một cuộc chiến tại xứ sở hình chiếc ủng.

Nó không phải là sốt ragu nhiều thịt, nấu chậm của Bologna hay nước sốt có húng quế thơm ngon của Liguria. Giới sành ăn coi amatriciana mới là thứ nước sốt mì ngon nhất Italy.

Amatriciana là nước sốt cà chua ngọt, đặc sánh với guanciale (một loại thịt xông khói có hương vị đặc biệt từ nạc nọng heo), và đủ sức làm ấm thực khách bằng tiêu hoặc ớt, cùng phô mai pecorino. Ảnh: CNN

Dù vậy, ít ai biết rằng quá khứ liên quan đến nơi sản sinh ra món ăn này lại vô cùng bi thảm. Quê hương của amatriciana là thị trấn Amatrice, ở Lazio. Ngày 24/8/2016, lúc 3h36 (giờ địa phương), một trận động đất mạnh 6 độ richter phá hủy toàn bộ thị trấn trong 142 giây,và các khu có người sinh sống gần đó như Arquata del Tronto, Pescara del Tronto và tâm chấn, Accumoli. Thiên tai khiến 299 người thiệt mạng, phần lớn đều là người dân Amatrice. Gần 400 người bị thương, 41.000 người mất nhà cửa.

Thị trưởng lúc đó là Sergio Pirozzi nghẹn ngào phát biểu trong cuộc họp vào sáng cùng ngày: “Amatrice không còn nữa”. 4 năm qua, nơi đây vẫn chưa thể phục hồi. Người dân phần lớn vẫn đang sống ở những nơi tạm bợ.

Sau trận động đất, cư dân được phép trở lại để lấy tài sản giá trị của mình. Sau đó, chính phủ xây tường bao quanh khu trung tâm và nó trở thành khu vực quân sự. Mọi người dân và du khách đều không được phép đi vào trong. Họ chỉ có thể lái xe qua và nhìn vào từ xa.

Bên ngoài khu trung tâm, nhiều tòa nhà hơn vẫn còn trụ lại và cũng được giữ bằng giàn giáo, quanh đó là những lán trại người dân dựng tạm làm sinh sống. Một bức tượng của nghệ sĩ, kiến trúc sư Cola dell’Amatrice được phục hồi và nằm ở rìa vùng đổ nát. Bên cạnh đó treo tấm biển cấm du khách chụp ảnh “tự sướng”.

Và ở phía cuối thị trấn là một tập hợp các tòa nhà hiện đại, được xây dựng vội vã xung quanh một quảng trường mới. Nơi này có tên gọi Area del Gusto, della Tradizione e della Solidarietà, do kiến trúc sư nổi tiếng Stefano Boeri thiết kế năm 2017.

Cảnh tượng đổ nát của thị trấn sau trận động đất năm 2016. Ảnh: AFP

Amatrice bị phá hủy gần hết, nhưng đặc sản nước sốt mỳ mà du khách yêu thích vẫn tồn tại. Amatriciana vẫn tự hào về vị trí của nó trong lòng thực khách. Hàng nghìn du khách mỗi năm vẫn đến đây để ăn món mì ống với thứ nước sốt nổi tiếng nhất. Và ngay cả bạn đang ăn chúng trong một nơi từng bị phá hủy vì động đất, thay vì nhà hàng 5 sao sang trọng, thì đó vẫn là bữa ăn đáng nhớ nhất mà bạn từng có ở đất nước hình chiếc ủng.

Tại nhà hàng Ristorante La Conca, Elisabetta Perilli không có thực đơn in sẵn. Thay vào đó, du khách được bà chủ đọc tên các món ăn. Nhưng phần lớn du khách chỉ muốn một món: mỳ spaghetti cùng nước sốt amatriciana. Vậy, món ăn này khác gì so với phần còn lại trên thế giới?

Gia đình Perilli sử dụng mì spaghetti vuông, hay vì sợi tròn. Lý do là sợi vuông có nhiều bề mặt tiếp xúc hơn, nước sốt thấm đẫm hơn. Sợi mì thô, thay vì mịn màng, và nước sốt cũng vì thế dễ bám vào hơn. Nếu thực khách đã quá quen với những món ăn tẩm ớt, tại đây bạn sẽ ngạc nhiên vì phần lớn đầu bếp dùng hạt tiêu. Điều đó khiến các món ăn ít cay hơn, nhưng tạo cho thực khách cảm giác ấm nóng và mịn màng hơn nhai thức ăn trong miệng.

Giống như những người khác trong thị trấn, gia đình Perilli chịu ảnh hưởng nặng nề từ trận động đất năm đó. Ngôi nhà của họ ở trung tâm thị trấn bị phá hủy hoàn toàn. Nhà hàng, nơi Gabriele, bố Elisabetta mở vào những năm 1950, và nhanh chóng trở nên nổi tiếng, cũng bị sụp đổ. Tuy vậy, nhà Perilli vẫn cho rằng mình may mắn, vì họ có đất. Họ đã xây dựng hai ngôi nhà gỗ khác thay thế, thay vì phải chuyển đến khu nhà lắp ghép giống những người khác.

Thị trấn được bao phủ bởi những ngọn núi và cây cối xanh tươi. Ảnh: CNN

Quá trình phục hồi của thị trấn khá chậm, nên người dân không biết bao giờ nhà của họ được xây lại. Họ cũng không biết được quay về nơi cũ, hay phải chuyển ra ngoài. Từ một thị trấn yên bình, Amatrice giờ là một công trường xây dựng. “Chúng tôi không thể đi bộ đến đó, những ngôi nhà đã bị san phẳng, và chúng tôi không thể ghé thăm nơi mình từng ở. Không gì cả”.

Elisabetta cũng tiết lộ một điều thú vị. Đó là việc đặt mua amatriciana ở Amatrice cho thấy bạn là một khách du lịch. Món ăn thực sự mà người Amatrice thường ăn là spaghetti alla gricia, một loại mì ăn kèm nước sốt “trắng”, nghĩa là không có cà chua để làm màu. Đây được cho là món ăn ban đầu của người dân trong trấn, vào việc thêm cà chua là chuyện bắt đầu từ thế kỷ 19.

Trong đại dịch, thị trấn đón ít khách quốc tế hơn, đặc biệt là trong mùa hè. Nhưng nhiều người dân Italy vẫn đến đây. “Thị trấn không còn khách sạn, nhưng họ vẫn đến ăn trưa”, Perilli nói.