Bị bướu cổ nên ăn gì, kiêng gì?
Bướu cổ thường do ăn uống thiếu i-ốt gây nên, vì thế muối i-ốt cần dùng đủ thường xuyên và bổ sung thêm thức ăn có hàm lượng i-ốt cao như hải sản, sò, ngao…
1. Vai trò quan trọng của i-ốt
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, i-ốt là một vi chất tự nhiên, là nguyên liệu tham gia vào quá trình tổng hợp thyroxin là một hormone tuyến giáp. Hormone thyroxin cần thiết cho sự phát triển thể chất và tinh thần của t.rẻ e.m và giúp điều hòa chuyển hóa năng lượng.
Khi thiếu i-ốt, việc sản xuất thyroxin bị giảm sút, tuyến giáp phải hoạt động bù dưới sự kích thích của hormone tuyến yên nên phì to dần.
Nếu thiếu i-ốt quá trầm trọng thì có thể gây thiểu năng tuyến giáp. Vấn đề nghiêm trọng nhất của thiếu i-ốt là ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi. Thiếu i-ốt có thể gây khiếm khuyết trí não cho t.rẻ e.m. Chế độ ăn của người mẹ nghèo i-ốt trong thời gian có thai sẽ ảnh hưởng tới năng lực trí tuệ của đứa con sau này. Ở những vùng có tỷ lệ bướu cổ cao, ngoài một số trẻ bị thiểu năng trí tuệ do thiếu i-ốt còn có trẻ có khả năng phát triển trí tuệ kém.
Bên cạnh khuyến nghị sử dụng muối i-ốt là biện pháp hữu hiệu nhất phòng chống thiếu i-ốt của Viện Dinh dưỡng, người bệnh bướu cổ cần chú ý tới những thực phẩm có lợi và bất lợi cho tình trạng bệnh lý của mình.
2. Những thực phẩm người mắc bệnh bướu cổ nên tiêu thụ
Hải sản giàu i-ốt
Một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh bướu cổ là sự thiếu hụt lượng i-ốt cần thiết. I-ốt là nguyên liệu chính để sản xuất hormone tuyến giáp. Khi cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp sẽ hoạt động nhiều hơn để tổng hợp nội tiết tố giáp trạng, làm phình tuyến giáp và dẫn đến bướu cổ.
Bệnh bướu cổ thường đi kèm với tình trạng thiếu i-ốt hoặc thừa i-ốt. Bướu cổ sẽ đè nén khi quản, thực quản gây ra tình trạng khó thở, khó nuốt cho người bệnh. Vì vậy, việc cung cấp i-ốt hàng ngày cho cơ thể là điều vô cùng quan trọng.
Chế độ ăn giúp cân bằng lượng i-ốt cần thiết cho tuyến giáp hoạt động bình thường. Hải sản là loại thực phẩm cung cấp i-ốt tự nhiên rất tuyệt vời. Các loại hải sản như tôm, cua, ngao. sò, hến,… vừa chế biến thành nhiều món ăn ngon và cũng là nguồn cung i-ốt dồi dào.
Chế độ ăn giúp cân bằng lượng i-ốt cần thiết cho tuyến giáp hoạt động bình thường.
Theo TS.BS Bùi Khắc Hậu, Đại học Y Hà Nội, cần đảm bảo cung cấp đầy đủ iod cho cơ thể bằng cách ăn các thức ăn giàu i-ốt như cá biển. Sử dụng muối i-ốt trong các chế biến thức ăn hàng ngày là cách đơn giản dễ thực hiện để làm giảm nguy cơ thiếu i-ốt.
Cá biển
Vitamin A là một trong những chất dinh dưỡng quan trọng đối với người bệnh bướu cổ. Thiếu Vitamin A sẽ làm chức năng tổng hợp hormone ở tuyến giáp bị rối loạn, lâu dài sẽ gây ra bệnh bướu cổ. Cá biển là một trong những nguồn cung cấp vitamin A phong phú.
Rau củ quả
Rau củ quả luôn là nhóm thực phẩm có lợi cho sức khỏe vì không những giàu vitamin mà còn giàu chất xơ, ít chất béo. Đây cũng là một nguồn cung cấp vitamin A an toàn và không gây ra tác dụng phụ.
Video đang HOT
Sữa chua cung cấp canxi và i-ốt dồi dào, tốt cho bệnh nhân bướu cổ.
Các loại sữa chua thường chứa một hàm lượng lớn thành phần canxi và i-ốt. Trong khi đó bệnh nhân mắc bệnh bướu cổ rất cần bổ sung i-ốt để ngăn tình tuyến giáp bị phì đại thêm.
Bên cạnh đó, sữa chua còn tốt cho hệ tiêu hóa, giúp kích thích cảm giác thèm ăn. Để sữa chua phát huy tác dụng tốt hơn, nên dùng vào bữa trưa và buổi tối. Người bệnh bướu cổ có thể lựa chọn nhiều loại sản phẩm làm từ sữa chua khác nhau như phomai, sữa chua, kem… những món ăn này vừa ngon vừa bổ dưỡng.
Khoai tây tốt cho người bướu cổ
Ít người biết rằng khoai tây là một trong những loại rau củ chứa nhiều i-ốt nhất. Trong khoai tây có chứa lượng lớn i-ốt và để tận dụng được hết chất này nên ăn cả vỏ. Người bệnh có thể làm các món ăn khác nhau từ khoai tây như chiên, xào nấu tùy sở thích của mình. Để mang đến kết quả tốt nhất, người bệnh bướu cổ cần ăn khoảng 300g khoai tây mỗi ngày.
Trong khoai tây có chứa lượng lớn i-ốt rất tốt cho người bệnh bướu cổ.
Rong biển là thực phẩm có nguồn gốc từ biển chứa nhiều khoáng chất tốt cho sức khỏe con người như i-ốt, acid alginic, alginat, chất béo, chất đường, canxi, phốt pho,… Trong Đông y, rong biển được sử dụng như một phương thuốc quý có tác dụng tiêu đơn, lợi thủy, làm mềm khối u rắn, tiết nhiệt… Nên chúng hoàn toàn phù hợp với những bệnh nhân mắc bướu cổ.
Rong biển có vai trò rất quan trọng trong việc bổ sung i-ốt cho tuyến giáp và hỗ trợ điều trị các bệnh tuyến giáp. Loại thực phẩm từ biển này giúp điều hòa hormon tuyến giáp và tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.
3. Những thực phẩm nên kiêng khi mắc bệnh bướu cổ
3.1. Người bệnh bướu cổ nên hạn chế ăn rau họ cải
Các loại rau họ cải như bông cải xanh, súp lơ, cải ngọt, cải xoăn, củ cải, cải , bắp cải có chứa các hợp chất lưu huỳnh được gọi là glucosinolate. Khi các hợp chất này bị phá vỡ sẽ sinh ra isothiocyanates. Isothiocyanates lấy đi i-ốt mà tuyến giáp cần, đồng thời ngăn chặn sự hấp thụ i-ốt của tuyến giáp. Đặc biệt, trong bắp cải trắng còn chứa goitrin – hợp chất gây bất lợi cho bệnh bướu cổ.
3.2. Đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn
Những thực phẩm này thường chứa nhiều chất béo bão hòa, đường và muối, không tốt cho sức khỏe tổng thể và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bướu cổ.
3.3. Các loại hạt có hàm lượng acid phytic cao
Các loại hạt điều, hạt óc chó, hạt bí… có thể làm giảm khả năng hấp thu i-ốt của cơ thể, vì vậy người mắc bệnh bướu cổ nên hạn chế tối đa việc tiêu thụ những loại hạt này.
Chế độ ăn cho người bệnh bướu cổ
Khi bị bướu cổ, việc áp dụng chế độ ăn uống khoa học giữ vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và cải thiện tình trạng bệnh.
Bướu cổ, tình trạng phì đại tuyến giáp, là một tình trạng tương đối phổ biến có thể do thiếu hoặc thừa i-ốt. Mặc dù bản thân bệnh bướu cổ thường là lành tính và không đe dọa đến tính mạng nhưng nó có thể dẫn đến suy giáp và các rối loạn tuyến giáp khác nếu không được điều trị.
Theo ThS.BS Hoàng Vũ - Khoa Phẫu thuật lồng ngực, Bệnh viện Bạch Mai, bướu cổ có thể liên quan đến việc lượng hormone tuyến giáp trong cơ thể không bình thường (cường giáp hoặc suy giáp). Bướu cổ có thể phát triển ở bất kỳ ai nhưng thường gặp ở phụ nữ. Trong một số trường hợp, bướu cổ ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp, thay đổi chức năng hoặc tăng hay giảm hormone tuyến giáp.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho bệnh nhân bướu cổ
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều trị bệnh bướu cổ.
Chế độ ăn uống đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc quản lý và điều trị bệnh bướu cổ. Chế độ ăn hợp lý không chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng mà còn hỗ trợ quá trình điều trị và ngăn ngừa các biến chứng.
Chế độ dinh dưỡng của bị người bệnh bướu cổ cần giàu nhiệt lượng, giàu vitamin, đủ carbohydrate và protein giúp hỗ trợ chức năng tuyến giáp cũng như cải thiện sức khỏe tổng thể.
Hỗ trợ chức năng tuyến giáp: Một số thực phẩm có thể giúp điều hòa hoạt động của tuyến giáp, giảm các triệu chứng như bướu to, tim đ.ập nhanh, hồi hộp.
Cải thiện sức khỏe tổng thể: Chế độ ăn lành mạnh giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm các nguy cơ mắc bệnh khác.
2. Các chất dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh bướu cổ
TS.BS Bùi Khắc Hậu, Đại học Y Hà Nội cho biết, cần đảm bảo cung cấp đầy đủ iod cho cơ thể bằng cách ăn các thức ăn giàu iod như cá biển. Sử dụng muối iod trong các chế biến thức ăn hàng ngày là cách đơn giản dễ thực hiện để làm giảm nguy cơ thiếu i-ốt.
I-ốt: I-ốt rất quan trọng để tạo ra hormone tuyến giáp. I-ốt thấp dẫn đến suy giáp và bướu cổ. Liều lượng khuyến nghị cho người lớn là 150mcg mỗi ngày.
Selenium (selen): Khoáng chất chống oxy hóa này hỗ trợ tổng hợp hormone tuyến giáp và bảo vệ tuyến khỏi tổn thương oxy hóa. Người lớn cần 55mcg selen mỗi ngày.
Kẽm: Kẽm cần thiết để kích hoạt hormone tuyến giáp để cơ thể có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả. Liều lượng khuyến nghị hàng ngày là 8mg đối với phụ nữ trưởng thành và 11mg đối với nam giới.
Sắt: Sắt cho phép tuyến giáp chuyển đổi hormone T4 không hoạt động thành hormone T3 hoạt động. Phụ nữ trưởng thành cần 18mg sắt mỗi ngày, trong khi nam giới cần 8mg.
Để có đủ lượng khoáng chất thiết yếu này, hãy nhấn mạnh những thực phẩm này trong chế độ ăn uống của người bệnh:
I-ốt: Hải sản, các sản phẩm từ sữa, trứng, mận, đậu lima, hạt vừng.
Selenium: Quả hạch Brazil, cá ngừ, thịt bò, gà tây, thịt gà, trứng, gạo lứt.
Kẽm: Hàu, thịt bò, hạt bí ngô, sữa chua, đậu xanh, hạt điều.
Sắt: Thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, đậu, đậu lăng, rau bina, nho khô.
3. Những nguyên tắc cần nhớ trong chế độ ăn cho người bệnh bướu cổ
Bổ sung đủ i-ốt: I-ốt là nguyên liệu chính để sản xuất hormone tuyến giáp. Bệnh bướu cổ thường đi kèm với tình trạng thiếu i-ốt hoặc thừa i-ốt. Chế độ ăn giúp cân bằng lượng i-ốt cần thiết cho tuyến giáp hoạt động bình thường. Nên bổ sung i-ốt từ các nguồn thực phẩm như hải sản, trứng, sữa, muối i-ốt,...
Hạn chế thực phẩm chứa chất goitrogen: Đây là những chất có thể ức chế sự tổng hợp hormone tuyến giáp. Các thực phẩm chứa nhiều goitrogen bao gồm cải bắp, bông cải xanh, đậu nành, đậu phộng.
Uống đủ nước: Nước giúp loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể, hỗ trợ quá trình trao đổi chất.
Hạn chế đồ uống có cồn, chất kích thích: Các chất này có thể làm tăng nhịp tim và gây ra các triệu chứng khó chịu cho người bệnh bướu cổ. Người bệnh bướu cổ cần tránh các loại thức ăn có tính kích thích, các loại rượu để không làm tăng thêm sự hưng phấn thần kinh của bệnh nhân.
Ngoài ra, người bệnh cần tránh buồn phiền giận dữ, giữ cho tình cảm được ổn định, lạc quan để không có phản ứng kích thích xấu, hỗ trợ tối đa cho việc khôi phục sức khỏe.
4. Những thực phẩm người bệnh bướu cổ nên ăn và nên tránh
Thực phẩm người bệnh bướu cổ nên ăn:
Hải sản: là loại thực phẩm cung cấp i-ốt tự nhiên rất tuyệt vời. Các loại hải sản như tôm, cua, ngao, sò, hến,... vừa có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon vừa là nguồn cung i-ốt dồi dào.
Trứng: Cung cấp protein và i-ốt. Trong trứng có chứa hàm lượng selen và i ốt lành mạnh có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt, trong lòng đỏ trứng có nhiều chất dinh dưỡng. Vì vậy tốt nhất nên ăn cả lòng đỏ và lòng trắng trứng.
Sữa và các sản phẩm từ sữa: Nguồn cung cấp canxi và i-ốt dồi dào.
Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt điều...
Trái cây và rau xanh: Rau củ quả luôn là nhóm thực phẩm có lợi cho sức khỏe vì không những giàu vitamin mà còn cung cấp các khoáng chất cần thiết và giàu chất xơ, ít chất béo. Đây cũng là một nguồn cung cấp vitamin A an toàn và không gây ra tác dụng phụ.
Rong biển và muối i-ốt là nguồn rất đậm đặc, có thể dễ dàng đáp ứng nhu cầu i-ốt.
Những thực phẩm nên hạn chế:
Nếu chỉ là bướu cổ đơn thuần, nên kiêng ăn các loại rau như cải xanh, củ cải, vì ăn những thứ rau này sẽ sinh ra muối sunfoxianat có thể mau chóng chuyển thành acid sunfoxyanic là chất làm to tuyến giáp trạng. Nếu như người bệnh vẫn muốn cung cấp những loại rau họ cải trong chế độ dinh dưỡng hằng ngày thì có thể thái nhỏ các loại rau kết hợp ngâm rửa kỹ. Khi đó isothiocyanates sẽ bị mất đi 75% và khi luộc sẽ mất đi 95%, goitrin trong bắp cải cũng sẽ bị p.hân h.ủy.
Người bệnh bướu cổ nên hạn chế ăn các loại rau họ cải như bông cải xanh, bắp cải, cải xoăn,...
Lưu ý, không nên ăn nhiều các loại quả có chứa sắc tố thực vật như cam, quýt, táo, lê, nho, vì trong những hoa quả này có chứa chất flavon, sẽ bị vi khuẩn đường ruột phân giải thành acid diglycerobenzoic và acid ferulic đều là những chất làm ức chế chức năng tuyến giáp trạng rất mạnh, làm cho bệnh bướu cổ nặng thêm.
Tuy các loại đậu rất tốt cho người mắc bệnh bướu cổ nhưng đậu nành lại có đặc tính kháng giáp, đặc tính này sẽ tăng lên khi chế độ dinh dưỡng thiếu i-ốt. Isoflavone trong sữa đậu nành gây ảnh hưởng tiêu cực đến người bệnh bướu cổ nếu thường xuyên sử dụng sản phẩm này. Những sản phẩm từ đậu nành cần kiêng chẳng hạn như đậu phụ, sữa đậu nành, bao gồm cả một số mayonnaise và món salad.
Ngoài ra, không tiêu thụ đồ uống có cồn, chất kích thích như cà phê, trà đặc, nước ngọt có gas, hạn chế đồ ăn, thực phẩm chứa đường...
Các phương pháp điều trị bướu cổ Bướu cổ thường không gây đau, nhưng khiến người bệnh khó chịu, khó nuốt. Việc điều trị bướu cổ sớm, đúng cách có thể giúp người bệnh cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ biến chứng sau này. Mục tiêu của việc điều trị bướu cổ là phục hồi chức năng tuyến giáp bình thường, giảm kích thước tuyến giáp, làm...