Bí ẩn về “Cô gái Yde” – x.ác ư.ớp khét tiếng nhất thế giới

X.ác ư.ớp 2.000 năm t.uổi được phát hiện trong một đầm lầy ở Hà Lan vào năm 1897, nhiều người tin rằng cô gái trẻ này đã bị hành quyết hoặc bị hiến tế.

Cô gái Yde b.ị g.iết tromg khoảng thời gian năm 54 trước Công nguyên – năm 128 sau Công nguyên. Ảnh: Wikimedia Commons

Vào ngày 12/5/1897, hai người lao động đang nạo vét than bùn từ đầm lầy Stijfveen gần làng Yde (Hà Lan) thì phát hiện một cái xác dị dạng, không nguyên vẹn, đen sì với mái tóc màu đỏ. Theo các quan chức thời điểm đó, cô gái này có khả năng đã b.ị g.iết vì một sợi dây thắt nút trên cổ và vết đ.âm gần xương đòn.

Phải mất một thế kỷ các nhà khoa học mới điều tra được đó là xác một cô gái 16 t.uổi nhưng chỉ cao hơn 1 mét, c.hết vào khoảng năm 54 trước Công nguyên đến năm 128 sau Công nguyên. Hiện nay x.ác ư.ớp được gọi là “cô gái Yde” và đã được bảo tồn trong 2.000 năm.

Lịch sử về “cô gái Yde”

Khi các quan chức của làng Yde và Bảo tàng nghệ thuật lịch sử Drents tiếp nhận t.hi t.hể vào ngày 21/5/1897, danh tính của nó vẫn là một bí ẩn. Sợi dây thòng lọng quấn quanh cổ, tứ chi không lành lặn cho thấy người này đã b.ị g.iết hại d.ã m.an. Ngoài ra, một nửa phần tóc của t.hi t.hể thì bị cắt ngắn và răng đã biến mất.

Không có cách nào để xác định t.uổi của cô gái Yde, vì đến tận những năm 1940, phương pháp xác định bằng carbon phóng xạ mới được công bố. Phải đến năm 1992, giáo sư Richard Neave của đại học Manchester đã chụp CT hộp sọ và xác định đây chính là t.hi t.hể nữ khoảng 16 t.uổi, do không có răng khôn. Cô được xác định mắc chứng vẹo cột sống khiến cơ thể suy nhược, bàn chân phải sưng tấy bất thường dẫn đến đi khập khiễng.

Việc xác định niên đại bằng carbon phóng xạ cho thấy cô gái trẻ đã c.hết vào thời kỳ đầu Công nguyên, và axit tannic của đầm lầy đã bảo vệ xác cô ấy kể từ đó. Năm 1994, khi các chuyên gia tái tạo lại khuôn x.ác ư.ớp bí ẩn này, “cô gái Yde” đã nổi tiếng khắp thế giới.

Lý do n.ạn n.hân bị g.iết vẫn chưa chắc chắn, nhưng Tiến sĩ Roy van Beek của Đại học Wageningen đã đưa ra một số phỏng đoán: “Có hai giả thuyết đã được đưa ra. Điều đầu tiên là những cái xác bị vứt ở đầm lầy có thể là của những người vi phạm quy tắc hoặc bị kết tội gì đó. Lời giải thích thứ hai được phổ biến rộng rãi hơn, đó là sự hy sinh cho một quyền lực cao hơn”.

Bản tái tạo khuôn mặt “cô gái Yde” được thực hiện năm 1994. Ảnh: Bảo tàng Drents

Cô gái Yde đã c.hết như thế nào?

Năm 2019, sử dụng nghiên cứu về cảnh quan và địa hình làm nền tảng, Tiến sĩ Van Beek và các đồng nghiệp xác định cái c.hết của cô gái Yde có thể là do vấn đề riêng tư.

Tiến sĩ Van Beek cho biết: “Cô gái có thể đến từ một khu định cư gần đó trên sườn núi Yde. Tuy nhiên, t.hi t.hể của cô ấy bị bỏ lại trong một đầm lầy nhỏ và tương đối nông cách đó khoảng một km”.

Các quan chức của Bảo tàng Drents tuyên bố rằng tóc của cô đã bị dân làng thế kỷ 19 cắt đi. Hơn nữa, việc cắt tóc phụ nữ vì tội n.goại t.ình ở thời Trung cổ là một điều thực sự rất phổ biến.

Tuy nhiên, không có thêm bằng chứng nào về người chồng và hay cơ sở cho thấy cô ấy bị khuyết tật hoặc dị dạng, có ý kiến cho rằng nhiều khả năng cô gái trẻ là mục tiêu lý tưởng cho việc hiến tế t.rẻ e.m với hy vọng nông nghiệp thịnh vượng ở thời kỳ đó.

Đến ngày nay, những điều xoay quay cái c.hết “cô gái Yde” vẫn là một bí ẩn. Hiện tại, x.ác ư.ớp đang được lưu giữ và bảo quản tại Bảo tàng Drents ở Assen, Hà Lan.

X.ác ư.ớp cô gái Yde được trưng bày ở bảo tàng Drents. Ảnh: ATI