Bệnh xoắn ở nam và nữ

Xoắn thừng tinh ở đàn ông và xoắn u nang buồng trứng ở nữ giới đều có thể gây nguy hiểm cho người bệnh, làm mất khả năng có con.

Xoắn của nam

Xoắn thừng tinh còn gọi là xoắn cuống tinh hoàn, hay nôm na là xoắn tinh hoàn. Theo bác sĩ Nguyễn Thành Như, Trưởng đơn vị Nam khoa Bệnh viện Bình Dân TP HCM, bệnh xảy ra nhiều nhất ở độ tuổi dậy thì. Trên 20 tuổi thường ít gặp, lớn tuổi cũng có thể bị, nhưng hiếm khi.

Dấu hiệu của xoắn cuống tinh hoàn là xuất hiện cơn đau dữ dội một bên tinh hoàn, có thể kèm theo nôn ói, nhưng không sốt. Tinh hoàn xoắn xoay ngang hẳn một bên…

Bình thường, tinh hoàn được cố định bên trong bìu, nhưng ở những trường hợp bị xoắn, nó không cố định chắc chắn mà lỏng lẻo. Cuống tinh hoàn của người đó dài lủng lẳng nên dễ dẫn đến xoắn. Cũng có những trường hợp tinh hoàn bị xoắn từ lúc còn trong bào thai, khiến một bên bị teo và tiêu biến luôn (do máu không đến nuôi được). Có trẻ mới sinh ra chỉ có một bên tinh hoàn là vì thế.

Xoắn ở nữ

Theo bác sĩ Đặng Lê Dung Hạnh, Phó phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Hùng Vương TP HCM), bình thường buồng trứng ít khi bị xoắn. Tình trạng này thường xảy ra ở buồng trứng bị u nang. Cũng có khi xảy ra xoắn vòi trứng do bị ứ dịch, làm vòi trứng phồng to, nặng, dẫn đến xoắn.

Xoắn có thể xảy ra cả ở trường hợp u lành lẫn u ác, thường gặp ở phụ nữ trẻ. Buồng trứng có khối u nặng, trong bụng còn một khoảng không gian nên tình trạng xoắn xảy ra. Đây là một tai biến cần xử lý hết sức khẩn cấp.

Triệu chứng điển hình nhất là đau bụng từng cơn ở vùng bụng dưới. Thời gian giữa những cơn đau càng về sau ngắn lại, ban đầu là 10 phút, rồi 5 phút… và đau càng dữ dội. Lúc đầu đau có thể bỏ qua, hay uống thuốc giảm đau thì hết, nhưng sau đó nó tiếp tục tái diễn, kèm nôn ói. Bệnh nhân không thể chịu nổi buộc phải nhập viện cấp cứu.

Xử lý xoắn thế nào?

Cả hai chứng bệnh trên đều là tình huống khẩn, cần xử lý cấp cứu ngay. Ở nữ, 10-15 phút sau là phải mổ cấp cứu, nếu không sẽ dẫn đến vỡ buồng trứng. Với xoắn cuống tinh hoàn ở nam, sau 4-6 giờ tinh hoàn sẽ bị hoại tử nếu không được xử trí.

Ở xoắn cuống tinh hoàn, trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ phải tháo xoắn trước bằng cách một tay giữ cố định ở phần cuống, tay kia xoay tinh hoàn một vòng 360 độ. Khi mổ ra, nếu thấy tinh hoàn tím đen, chờ 15-20 phút mà nó không hồng trở lại thì phải cắt bỏ.

Còn với xoắn u nang buồng trứng, theo bác sĩ Dung Hạnh, một khi đã xoắn rồi thì hiếm khi trở về bình thường. Xoắn ngăn cản đường lưu thông của máu, khiến buồng trứng ngày càng sưng to, nếu không phẫu thuật cấp cứu kịp thời thì dịch sẽ tích tụ nhiều quá làm nứt vỡ buồng trứng, gây nhiễm trùng, nhiễm độc, viêm phúc mạc, mất máu cấp và có thể tử vong.

Theo VNE