Bệnh tự miễn là gì và tại sao nó lại xảy ra?

Theo các chuyên gia Hoa Kỳ, bệnh tự miễn – hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào khỏe mạnh – đang gia tăng và tệ đi.

Các bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào khỏe mạnh, ảnh hưởng đến ít nhất 23,5 triệu người Mỹ. Tuy nhiên con số này theo Hội các bệnh tự miễn dịch lên tới gần 50 triệu.)

“Nó đang tệ đi, nó đang gia tăng “, TS. Noel Rose chuyên gia miễn dịch, bệnh lý và vi sinh phân tử của Đại học Harvard, cha đẻ của miễn dịch học” trong giới y khoa vì nghiên cứu đột phá của ông trong việc xây dựng khái niệm về các bệnh tự miễn, nói.

“Vấn đề là do khái niệm về bệnh tự miễn còn khá mới, các bệnh tự miễn được điều trị bởi các bác sĩ khác nhau và ở các chuyên khoa khác nhau và họ không nghĩ chúng là một thực thể bệnh duy nhất như họ vẫn nghĩ về bệnh ung thư hoặc bệnh truyền nhiễm”.

Các triệu chứng của bệnh tự miễn

Một bệnh tự miễn (AI) có thể tác động đến nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, đó là một trong những lý do khiến bệnh khó chẩn đoán.

“Lời dạy kinh điển cho sinh viên trường y là khi một bệnh nhân bắt đầu có các triệu chứng ở nhiều hơn một bộ phận cơ thể, và đặc biệt là ở ba hệ thống cơ quan trở lên, bạn phải bắt đầu nghĩ về bệnh tự miễn”, bác sĩ Nathalie Azar, chuyên gia về bệnh thấp tại NYU nhấn mạnh.

Ví dụ, một người biểu hiện phát ban (vấn đề về da), viêm khớp (vấn đề về cơ xương khớp) và ho (vấn đề về phổi), có thể là bị bệnh tự miễn. Mặc dù những triệu chứng này cũng có thể thực sự không liên quan hoặc chỉ ra một bệnh khác, như nhiễm trùng hoặc ung thư. Đó là lý do tại sao nếu bạn cảm thấy không khỏe, điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ và theo dõi nếu các triệu chứng vẫn còn.

Phụ nữ dễ có chẩn đoán bệnh này tự miễn hơn nam giới. Nhiều ngôi sao đã công khai chia sẻ về cuộc đấu tranh của mình với các bệnh tự miễn, như Zoe Saldana, Kelly Clarkson, Gigi Hadid, Selena Gomez và biểu tượng Hollywood Kathleen Turner.

Những bệnh tự miễn hay gặp nhất

Có hơn 80 loại bệnh tự miễn, theo Thư viện Y học Quốc gia Mỹ. Theo Trường Y John Hopkins, các bệnh tự miễn phổ biến nhất ở phụ nữ bao gồm:

Viêm khớp dạng thấp, một dạng viêm khớp tấn công các khớp

Bệnh vẩy nến, một tình trạng bệnh đặc trưng bởi các mảng da dày, bong vảy

Viêm khớp vảy nến, một loại viêm khớp xảy ra ở một số người bị bệnh vẩy nến

Lupus, một bệnh gây tổn thương nhiều nơi của cơ thể bao gồm khớp, da và các cơ quan

Các bệnh về tuyến giáp như bệnh Graves và viêm tuyến giáp Hashimoto

Các bệnh phổ biến khác là bệnh viêm ruột, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công niêm mạc của ruột non hoặc ruột già hoặc đại tràng. Bệnh đa xơ cứng (MS) trong đó hệ thống miễn dịch tấn công hệ thống thần kinh trung ương. Đó chỉ là một vài trong danh sách dài các bệnh tự miễn.

Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể mắc một trong những bệnh này hoặc mới được chẩn đoán gần đây, đừng vội kết luận trước khi tham khảo ý kiến bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu, bác sĩ chuyên khoa và có lẽ là các chuyên gia khác để có ý kiến thứ hai hoặc thứ ba.

“Một số bệnh có thể đe dọa đến tính mạng hoặc cơ quan…” BS. Azar nói, “Nhưng nhiều bệnh có các triệu chứng rất, rất nhẹ và có thể kiểm soát được”.

“Tất cả đều cần được theo dõi thường xuyên với thầy thuốc, để theo dõi tiến triển bệnh cũng như các tác dụng phụ tiềm ẩn từ thuốc và độc tính của thuốc. Rất nhiều vấn đề trong việc điều trị cho bệnh nhân bị bệnh tự miễn – ví dụ như kế hoạch hóa gia đình, khả năng sinh sản, lịch tiêm chủng, theo dõi thuốc và theo dõi lâm sàng”.

Những cách để giảm thiểu nguy cơ

Di truyền đóng vai trò chủ chốt, nhưng không phải là nguyên nhân trực tiếp.

“Đối với hầu hết các bệnh tự miễn, sự phát triển bệnh đòi hỏi tính mẫn cảm di truyền, mà cùng với tác nhân kích hoạt phù hợp, sẽ khiến bệnh phát triển. Vì vậy, di truyền là điều kiện cần, nhưng không đủ”, BS. Azar nói.

Vậy yếu tố kích hoạt chính xác là gì, BS. Azar giải thích: “Đó là lãnh địa của chuyên ngành bệnh thấp và tuy khoa học đã cho chúng ta biết rất nhiều điều khác nhau, chưa có một giả thuyết thống nhất nào được chứng minh cho tất cả các bệnh.”

Một trong những việc lớn nhất bạn có thể làm để giảm nguy cơ là không hút thuốc lá.

“Một trong những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi lớn nhất là hút thuốc lá, đặc biệt là đối với viêm khớp dạng thấp và lupus. Vì vậy, khuyến nghị là rõ ràng”.

BS. Azar cũng khuyên chế độ ăn chống viêm cho những người có tiền sử gia đình hoặc những người có triệu chứng sớm, nhưng cho biết đó không phải là giải pháp rõ ràng hay một lần.

“Phản ứng miễn dịch là một phản ứng tâm lý và nó cần một cơ thể khỏe mạnh”, TS. Rose nói.

Thừa cân hoặc béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh tự miễn, như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp vẩy nến. Một số loại thuốc huyết áp cũng có thể kích hoạt bệnh lupus ở những người có cơ địa dễ bị bệnh, nhưng bệnh nhân cần thêm nói chuyện với bác sĩ trước khi ngừng sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

TS. Rose nhấn mạnh sự cần thiết phải nghiên cứu thêm: “Phải cần rất nhiều công trình nghiên cứu và tiền bạc để tìm ra nguyên nhân môi trường của bệnh tự miễn.”

Suy giảm miễn dịch biến thiên thông thường là gì?

Một vấn đề liên quan đến hệ thống miễn dịch là suy giảm miễn dịch biến thiên thông thường. Tình trạng này xảy ra khi một người có mức độ thấp các kháng thể chống nhiễm trùng.

Từ “biến thiên” trong tên gọi đề cập đến những biểu hiện lâm sàng đa dạng của rối loạn này, có thể bao gồm nhiễm trùng tái phát, bệnh phổi mãn tính, rối loạn tự miễn, bệnh đường tiêu hóa và thậm chí một số bệnh ung thư”, BS. Azar nói.

Chẩn đoán có thể đơn giản khi bác sĩ xem xét tiền sử gia đình, tìm thấy nồng độ globulin miễn dịch thấp khi xét nghiệm máu, cũng như chứng minh đáp ứng kháng thể kém với các vắc-xin khác nhau.

Nếu bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu gặp lúng túng, có thể cần chuyển đến khám chuyên khoa miễn dịch hoặc các chuyên khoa khác.

Cẩm Tú

Theo Today