Bệnh nhân Mỹ ồ ạt thử nghiệm thuốc điều trị Covid-19
Hàng trăm bệnh nhân đồng ý thử nghiệm remdesivir, loại thuốc có triển vọng chống được một số chủng virus corona, trong bối cảnh Mỹ là vùng dịch lớn nhất.
Covid-19 đã khiến bác sĩ Jag Singh trở thành bệnh nhân tại chính bệnh viện của ông. Singh rất hoảng hốt sau khi xem ảnh chụp X quang lá phổi của mình. Khi Singh được đẩy vào phòng chăm sóc tích cực tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts ở thành phố Boston, bang Massachusetts, các đồng nghiệp hỏi ông có muốn dùng tới biện pháp hỗ trợ sự sống.
Khi họ đề nghị ông tham gia thử nghiệm remdesivir, một loại thuốc có triển vọng chống lại một số chủng virus corona, “thậm chí không một lần chữ không xuất hiện trong đầu tôi”, Singh, một chuyên gia về tim nói.
Nhiều bệnh nhân Covid-19 trên khắp thế giới đã gấp rút tham gia các nghiên cứu về remdesivir được mở tại các bệnh viện trong vài tuần qua. Sự quan tâm lớn đến mức Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) đang mở rộng nghiên cứu và gần như đạt mục tiêu ban đầu là 440 bệnh nhân. Nhà sản xuất thuốc Gilead Science có trụ sở tại California cũng nhanh chóng đẩy mạnh các nghiên cứu riêng.
“Tôi sẽ ghi tên gia đình mình” nếu nhu cầu tăng lên, bác sĩ Libby Hohmann, người giám sát Singh và gần 30 người khác trong thử nghiệm của NIH ở Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, nói. Không có thuốc điều trị Covid-19 đã qua kiểm định hiện là “điều khủng khiếp”.
Đối với phần lớn mọi người, Covid-19 gây triệu chứng nhẹ hoặc trung bình, có thể bao gồm sốt và ho, nhưng đôi khi họ bị viêm phổi và phải nhập viện. Nguy cơ tử vong cao hơn đối với người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý nền.
Lọ thuốc remdesivir đang được kiểm tra trực quan tại trụ sở của Gilead Science ở California hôm 20/3. Ảnh: AP.
Remdesivir được điều chế nhằm can thiệp vào một loại enzyme tái tạo vật liệu di truyền của virus. Trong các thử nghiệm trên động vật chống lại SARS và MERS, các dịch bệnh cũng do virus corona gây ra, thuốc đã giúp ngăn lây nhiễm và giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng khi được sử dụng sớm trong quá trình phát bệnh. Remdesivir cho thấy hiệu quả rõ ràng hơn trong quá trình thử nghiệm so với nhiều liệu pháp tiềm năng và các nghiên cứu gần đây có thể giúp loại thuốc này được đưa vào sử dụng.
Gilead đã trao remdesivir cho hơn 1.700 bệnh nhân trong từng trường hợp khẩn cấp, nhưng sẽ thêm nhiều người được giúp đỡ nếu công ty thực hiện các nghiên cứu cần thiết để chứng minh độ an toàn và hiệu quả, giám đốc điều hành Dan O’Day viết trong thư gửi công chúng gần đây.
“Nhiều người đã tìm đến Gilead để nhận remdesivir thay bạn bè hoặc người thân. Tôi chỉ có thể hình dung họ đã phải cảm thấy thế nào trong tình huống đó”, O’Day viết. “Chúng tôi đang thực hiện cách tiếp cận có đạo đức và trách nhiệm”.
Trong một bức thư khác hôm 4/4, O’Day cho biết công ty có 1,5 triệu liều remdesivir, tương đương hơn 140.000 liệu trình điều trị, tùy thuộc thời gian điều trị cần kéo dài bao lâu. Công ty đang cung cấp thuốc miễn phí và đặt mục tiêu 500.000 liệu trình vào tháng 10 và hơn một triệu vào cuối năm nay.
Video đang HOT
Gilead cung cấp remdesivir cho hai nghiên cứu ở Trung Quốc và dự kiến cho kết quả vào cuối tháng. Công ty cũng công bố hai nghiên cứu cho bệnh nhân đã nhập viện ở Mỹ, châu Á, châu Âu và những nơi khác. Bệnh nhân nghiêm trọng được thử nghiệm 5 ngày so với liệu trình điều trị gồm 10 ngày. Bệnh nhân ở mức vừa phải có thể so sánh hai lựa chọn đó với chăm sóc tiêu chuẩn.
“Có quá nhiều lo lắng về dịch bệnh đến mức các bệnh nhân rất quan tâm” và không ai được đề nghị thử nghiệm mà từ chối”, bác sĩ Arun Sanyal, trưởng nhóm nghiên cứu tại Đại học Commonwealth Virginia ở thành phố Richmond thuộc bang Virginia, cho biết.
Bệnh nhân đầu tiên đăng ký là một người đàn ông trung niên. Ông rất khỏe mạnh cho đến khi tiếp khách từ bang khác đến chơi cách đây vài ngày. Ông sau đó xuất hiện triệu chứng nhiễm nCoV, chuyển biến thành khó thở và phải hỗ trợ oxy.
Tại Trung tâm Y tế Đại học Bệnh viện Cleveland, bác sĩ Grace McComsey đã tuyển được gần 10 bệnh nhân tham gia thử nghiệm. “Chúng ta đang chứng kiến ngày càng nhiều người trẻ tuổi hơn, chỉ khoảng 30, bị nhiễm bệnh”, McComsey nói.
Nhân viên y tế chuyển bệnh nhân Covid-19 từ xe cứu thương vào phòng cấp cứu của bệnh viện ở bang New Jersey hôm 4/4. Ảnh: Reuters.
Nghiên cứu của NIH là thử nghiệm nghiêm ngặt nhất, so sánh remdesivir với việc tiêm giả dược (thuốc không có tác dụng điều trị bệnh nhưng cũng không gây hại đến sức khỏe bệnh nhân) và cả bệnh nhân lẫn bác sĩ đều không biết kết quả sẽ thế nào cho đến khi nghiên cứu kết thúc. Ngoài Mỹ, nghiên cứu còn được tiến hành ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore.
Tại thành phố Chicago, bang Illinois, cụ ông 89 tuổi là người đầu tiên tham gia tại Bệnh viện Northwestern Memorial và “gia đình rất vui mừng” khi ông tham gia, bác sĩ về bệnh truyền nhiễm Babafemi Taiwo cho biết. Tại Đại học California, Irvine, bác sĩ Alpesh Amin đã ghi danh một số bệnh nhân. Tất cả đang được chăm sóc tiêu chuẩn, thậm chí ngay cả khi họ dừng sử dụng giả dược thay vì remdesivir, Amin nói.
Bác sĩ Singh nói rằng ông sẵn sàng nắm lấy cơ hội đó để khoa học đạt tiến bộ, ngay cả khi thử nghiệm kết thúc mà không ích gì đối với ông. Singh hiện hồi phục tại nhà sau một tuần nằm viện.
“Từ ngữ giả dược có thể khiến một số người sợ hãi, nhưng thử nghiệm nghiêm ngặt là cần thiết để tránh dẫn đến hy vọng sai lầm hoặc sử dụng thứ gì đó không an toàn. Tuy nhiên, thật khó khăn khi đối mặt với những bệnh nhân sử dụng liệu pháp chưa được kiểm chứng”, Hohman nói. “Điều tồi tệ nhất là nhìn thấy một số người còn trẻ nhưng mắc bệnh, như một ông bố ba con 49 tuổi đang phải được hỗ trợ sự sống. Điều đó thật khủng khiếp”.
Huyền Lê
Virus corona gây đại dịch Covid-19 từ tự nhiên, không phải sản phẩm phòng thí nghiệm
Qua phân tích trình tự bộ gen của virus corona chủng mới, các nhà khoa học khẳng định nó có nguồn gốc tự nhiên.
Theo kết quả nghiên cứu khoa học được công bố trên một bài báo của tạp chí Nature Medicine, các nhà khoa học khẳng định virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) xuất hiện tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc hồi tháng 12/2019, gây nên đại dịch COVID-19, là sản phẩm của tiến hóa tự nhiên, không phải từ phòng thí nghiệm.
"Bằng cách phân tích và so sánh dữ liệu trình tự bộ gen có sẵn trên các chủng virus corona đã biết, chúng tôi có thể xác định chắc chắn rằng SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ quá trình tiến hóa tự nhiên", Phó giáo sư, Tiến sĩ Kristian Andersen chuyên về miễn dịch và vi trùng học thuộc Viện Nghiên cứu Scripps, khẳng định.
Ngoài Tiến sĩ Kristian Andersen, các tác giả của bài báo mang tên "Nguồn gốc gần nhất của SARS-CoV-2", còn bao gồm các nhà khoa học Robert F. Garry của Đại học Tulane (Mỹ), Edward Holmes của Đại học Sydney (Úc), Andrew Rambaut của Đại học Edinburgh (Scotland) và W. Ian Lipkin của Đại học Columbia (Mỹ).
Virus corona là một họ virus lớn, có thể gây ra những dịch bệnh nghiêm trọng. Căn bệnh đầu tiên mà chủng virus corona gây ra là dịch Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) năm 2003 ở Trung Quốc. Sau đó, một đợt bùng phát khác của loại virus này đã gây nên dịch Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) tại Ả Rập Xê Út năm 2012.
Vào ngày 31/12/2019, các nhà chức trách Trung Quốc đã thông báo với Tổ chức Y tế Thế giới WHO về sự bùng phát của một chủng virus corona mới, gây nên bệnh viêm phổi cấp, sau đó loại virus này được đặt tên là SARS-CoV-2. Tính đến 15h ngày 19/3, virus này đã khiến 211.160 người nhiễm bệnh và 8.847 người tử vong. Trong đó, Trung Quốc và Ý đang là những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Ngay sau khi dịch bệnh mới khởi phát, các nhà khoa học Trung Quốc đã giải mã trình tự bộ gen của SARS-CoV-2 và cung cấp dữ liệu cho các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới. Tiến sĩ Kristian Andersen cùng các đồng nghiệp tại nhiều tổ chức nghiên cứu khác nhau đã sử dụng dữ liệu này để khám phá nguồn gốc và sự tiến hóa của SARS-CoV-2 bằng cách tập trung vào một số chức năng đặc biệt của virus.
Các nhà khoa học này đã phân tích khuôn mẫu di truyền cho protein tăng đột biến, vũ khí ở bên ngoài virus corona mà nó dùng để xâm nhập vào bức tường bên ngoài của tế bào người và động vật. Cụ thể hơn, họ tập trung vào hai tính năng quan trọng của protein tăng đột biến là: miền liên kết với thụ thể (RBD) - một loại móc bám vào tế bào chủ, và vị trí phân cắt - dụng cụ mở hộp phân tử cho phép virus corona bẻ khóa xâm nhập vào tế bào chủ.
Bằng chứng SARS-CoV-2 là tiến hóa tự nhiên
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng phần RBD của protein tăng đột biến trong SARS-CoV-2 đã tiến hóa nhằm mục đích tấn công hiệu quả một đặc điểm phân tử ở bên ngoài tế bào người gọi là ACE2 - một thụ thể liên quan đến điều hòa huyết áp. Thực tế, protein tăng đột biến trong SARS-CoV-2 rất hiệu quả trong việc gắn kết các tế bào người. Nhờ đó, các nhà khoa học kết luận rằng nó là kết quả của chọn lọc tự nhiên chứ không phải là sản phẩm của kỹ thuật di truyền.
Bằng chứng cho sự tiến hóa tự nhiên này được chứng minh bằng dữ liệu về xương sống của SARS-CoV-2 - cấu trúc phân tử tổng thể của nó. Nếu ai đó đang tìm cách chế tạo một loại virus corona mới để tạo ra một mầm bệnh, họ sẽ tạo ra nó từ xương sống của một loại virus có khả năng lây bệnh. Tuy nhiên, xương sống của SARS-CoV-2 khác biệt đáng kể so với những loại virus corona đã biết và hầu hết giống với các virus liên quan được tìm thấy ở dơi và tê tê.
Tiến sĩ Kristian Andersen khẳng định: "Hai tính năng của SARS-CoV-2, các đột biến trong RBD của protein tăng đột biến và xương sống khác biệt của nó, đã cho thấy phòng thí nghiệm không phải nguồn gốc tiềm năng của virus này".
Tiến sĩ Josie Golding, người đứng đầu tổ chức Wellcome Trust có trụ sở tại Anh, cho biết những phát hiện của Tiến sĩ Kristian Andersen và các đồng nghiệp là rất quan trọng để đưa ra cái nhìn chính xác nhằm làm rõ những tin đồn đang lan truyền về nguồn gốc của SARS-CoV-2 gây ra dịch bệnh COVID-19.
"Họ kết luận rằng virut là sản phẩm của quá trình tiến hóa tự nhiên, chấm dứt mọi suy đoán có chủ ý về kỹ thuật di truyền", Tiến sĩ Josie Golding nói thêm.
Hai kịch bản của SARS-CoV-2
Dựa trên phân tích trình tự bộ gen của SARS-CoV-2, Tiến sĩ Kristian Andersen và các đồng nghiệp kết luận rằng nguồn gốc của chủng virus này có thể theo một trong 2 tình huống sau:
Kịch bản thứ nhất, SARS-CoV-2 đã tiến hóa đến trạng thái gây bệnh hiện tại thông qua chọn lọc tự nhiên trong vật chủ không phải là người, sau đó mới nhảy sang người. Đây là cách mà những chủng virus corona trước đây đã xuất hiện, với việc con người nhiễm virut sau khi tiếp xúc trực tiếp với cầy hương (trong dịch SARS) và lạc đà (trong dịch MERS). Các nhà nghiên cứu cho rằng ổ chứa SARS-CoV-2 có khả năng cao nhất là dơi vì nó rất giống với virus corona ở dơi. Tuy nhiên, chưa phát hiện trường hợp nào truyền bệnh trực tiếp từ dơi sang người. Điều này cho thấy vật chủ trung gian có khả năng liên quan giữa dơi và người.
Trong kịch bản này, cả hai tính năng đặc biệt của protein tăng đột biến trong SARS-CoV-2 đều có phần RBD liên kết với các tế bào và vị trí phân cắt mở virus sẽ tiến hóa đến trạng thái hiện tại của chúng trước khi xâm nhập vào người. Trong trường hợp này, dịch bệnh COVID-19 hiện tại có thể bùng phát nhanh chóng ngay khi con người bị nhiễm bệnh, vì virus đã phát triển các tính năng khiến nó gây bệnh và có khả năng lây nhiễm từ người sang người.
Trong kịch bản thứ hai, một phiên bản virus không gây bệnh đã nhảy từ vật chủ là động vật sang người và sau đó tiến hóa đến trạng thái gây bệnh hiện tại ở con người. Ví dụ, một số chủng virus corona từ tê tê có cấu trúc RBD rất giống với SARS-CoV-2. Virus này có thể đã được truyền sang người, trực tiếp hoặc thông qua một vật chủ trung gian như cầy hương hoặc chồn sương.
Sau đó, đặc tính protein tăng đột biến khác của SARS-CoV-2, vị trí phân cắt, có thể đã tiến hóa trong vật chủ là con người, sau đó lây lan sang người khác mà không được phát hiện cho đến tận khi dịch bệnh bùng phát. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng vị trí phân cắt SARS-CoV-2 xuất hiện tương tự như vị trí phân cắt của các chủng cúm gia cầm đã được chứng minh là dễ dàng lây truyền giữa người với người. Do đó, SARS-CoV-2 có thể đã phát triển một vị trí phân cắt độc hại tương tự như vậy trong tế bào người, và khởi phát dịch bệnh COVID-19 như hiện nay.
Đồng tác giả nghiên cứu Andrew Rambaut cho biết tại thời điểm này, thật khó để xác định kịch bản nào ở trên là khả dĩ nhất. Nếu SARS-CoV-2 xâm nhập vào người từ nguồn động vật, nó sẽ làm tăng khả năng bùng phát trong tương lai, vì chủng virus gây bệnh vẫn có thể lưu hành trong quần thể động vật và một lần nữa có thể nhảy vào con người. Khả năng thấp hơn là một loại virus corona không gây bệnh xâm nhập vào quần thể người, sau đó tiến hóa các đặc tính tương tự như SARS-CoV-2 gây nên dịch COVID-19.
Tuyến Tuyến
Vì sao người dân trữ giấy vệ sinh trong mùa dịch COVID-19? Một trong những lý do chính là tâm lý lo lắng bị khuếch đại qua các phương tiện truyền thông xã hội. Kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát, nhiều nước phương Tây xuất hiện tình trạng các siêu thị hết sạch giấy vệ sinh tại các kệ hàng, đài CNN đưa tin. Các siêu thị ở Mỹ và Canada phải đưa ra...