Bệnh chán ăn ở phụ nữ trẻ

Không ăn, chán ăn… có thể là bệnh lý về tâm thần gây nhiều hệ lụy nặng nề cho sức khỏe.

Bệnh chán ăn gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và việc điều trị cũng rất phức tạp – ẢNH: SHUTTERSTOCK

Tiến sĩ – bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cho biết mới đây bệnh viện tiếp nhận một bệnh nhân (BN) nữ 18 tuổi, sinh viên năm nhất một trường đại học tại Hà Nội, đến khám do bị mất kinh 6 tháng không rõ nguyên nhân. BN này còn kèm theo tăng men gan, đã được làm rất nhiều xét nghiệm và điều trị nhiều nơi nhưng không có kết quả.

“Qua thăm khám, nữ BN cho biết do sợ béo nên đã nhịn ăn kéo dài để giảm cân và đã giảm gần 20 kg trong năm 2019, từ hơn 60 kg xuống còn hơn 40 kg”, bác sĩ Bảy thông tin.

Một dạng rối loạn hành vi ăn uống

Theo bác sĩ Bảy, xét nghiệm tại Bệnh viện Bạch Mai cho thấy BN có giảm hormone sinh dục đơn thuần, nhưng không phát hiện được bệnh thực tổn nào gây mất kinh. Sau khi thăm khám, BN được chẩn đoán mắc bệnh chán ăn tâm căn hay chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa). Đây là một dạng rối loạn hành vi ăn uống, có đặc điểm là gầy nhanh bất thường, nguyên nhân do bất thường trong cảm nhận về ngoại hình của bản thân, sợ tăng cân.

“Ngay cả khi đã rất gầy, họ vẫn tìm mọi cách giảm cân bằng cách nhịn đói, gây nôn, uống thuốc gây tiêu chảy, tập thể dục quá mức… Hậu quả là người bệnh rơi vào tình trạng mệt mỏi, thiếu máu, tăng men gan, rối loạn điện giải, rối loạn nội tiết, trong đó có mất kinh do không rụng trứng, thậm chí có thể tử vong”, bác sĩ Bảy lưu ý.

Cần hỗ trợ của bác sĩ tâm thần

Theo bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, bệnh chán ăn tâm thần – Anorexia Nervosa thường gặp ở trẻ gái vị thành niên (tuổi teen). Ước tính 70 – 90% trẻ gái bị chán ăn tâm căn có mất kinh ít nhất 3 tháng, ngoài ra có thêm 6 – 8% trẻ bị rối loạn kinh nguyệt hoặc thiểu kinh. Nguyên nhân do giảm ăn, giảm lượng calo quá nhiều và kéo dài dẫn đến rối loạn chức năng vùng dưới đồi, làm giảm nồng độ gonadotropin và hormone sinh dục nữ như estrogen.

Theo thống kê từ Hiệp hội Rối loạn ăn uống của Mỹ (NEDA), bệnh Anorexia Nervosa là nguyên nhân chủ yếu gây tử vong ở lứa tuổi thanh thiếu niên tại Mỹ. Những người mắc bệnh chán ăn tâm thần trong độ tuổi 15 – 24 có nguy cơ tử vong cao gấp 10 lần so với những người cùng lứa. Chứng rối loạn ăn uống này ảnh hưởng tới cả phụ nữ lẫn đàn ông.

Cũng theo NEDA, những hành vi biểu hiện bệnh mà phụ huynh và người thân cần chú ý ở con mình để có sự can thiệp kịp thời: sụt cân nhanh, luôn ám ảnh về cân nặng, mặc nhiều đồ để giấu tình trạng sụt cân hoặc luôn cảm thấy lạnh ngay cả khi trời nóng, đồ ăn cắt nhỏ hoặc chia ra những phần rất nhỏ rồi không đụng tới, cô lập chính mình – không tham gia các hoạt động chung, không ăn chung…

Phương An

Nhiều nghiên cứu siêu âm vùng chậu cho thấy những phụ nữ bị chán ăn tâm căn có tử cung nhỏ như trẻ trước dậy thì và nội mạc tử cung rất mỏng, thậm chí không thấy. Buồng trứng cũng teo lại như trước dậy thì, đôi khi không nhìn thấy trên siêu âm.

“Việc điều trị chán ăn tâm căn khá phức tạp, cần sự tham gia phối hợp của bác sĩ nội tiết, bác sĩ tâm thần và chuyên gia dinh dưỡng. Những trường hợp suy dinh dưỡng nặng, có rối loạn điện giải hay rối loạn nhịp tim… cần phải nhập viện”, bác sĩ Bảy cho biết.

Thời gian điều trị chán ăn khác nhau tùy từng BN, phụ thuộc vào sự phục hồi cân nặng về bình thường vì đây là điều kiện tiên quyết để BN có thể thoát khỏi các rối loạn về thể chất cũng như tâm lý và có thể có kinh nguyệt trở lại. Theo bác sĩ Bảy, hiện chưa có thuốc nào được chứng minh có tác dụng với bệnh lý này.