Bắt Ngô Diệc Phàm, Trung Quốc giáng đòn vào fan cuồng

Giới chức Trung Quốc sử dụng vụ bắt ca sĩ Ngô Diệc Phàm để đưa ra cảnh báo nghiêm khắc với điều họ coi là căn bệnh xã hội : nỗi ám ảnh với người nổi tiếng .

Trong chưa đầy một tháng, Ngô Diệc Phàm, 30 tuổi, từ một trong những ngôi sao lớn nhất Trung Quốc với rất nhiều người hâm mộ nữ trẻ tuổi, thành người nổi tiếng nhất bị bắt ở Trung Quốc vì phong trào #MeToo.

Sinh ra ở Trung Quốc và từng sống ở Canada, Ngô thành danh với tư cách thành viên nhóm nhạc Hàn Quốc EXO trước khi rời nhóm này, trở về Trung Quốc làm ca sĩ và diễn viên. Ngô đã nhận được nhiều hợp đồng quảng cáo béo bở với các thương hiệu trong nước và quốc tế, bao gồm Bulgari và Louis Vuitton.

Ngô Diệc Phàm tại lễ trao giải của iHeartRadio ở Toronto năm 2018. Ảnh: Reuters .

Tháng trước, Ngô bị nữ sinh 19 tuổi Đô Mỹ Trúc tố cáo gây mê, cưỡng hiếp phụ nữ, chuyên lừa các cô gái lên giường. Đô Mỹ Trúc cho biết tập hợp được ít nhất 7 nạn nhân từng bị Ngô Diệc Phàm hại đời.

Một số cô gái trong số đó đã bị trầm cảm, phải phá thai vì ca sĩ này không bao giờ dùng bao cao su. Tối 31/7, cảnh sát quận Triều Dương, Bắc Kinh thông báo bắt giam Ngô Diệc Phàm khi giới chức điều tra cáo buộc anh hiếp dâm.

Sự nghiệp của Ngô hứng chịu đòn giáng lớn sau quyết định này. Tất cả thương hiệu đã cắt hợp đồng quảng cáo với Ngô. Tài khoản Weibo có 51 triệu người theo dõi của Ngô đã bị xóa sau khi anh này bị bắt. Các bài hát của anh cũng biến mất khỏi các nền tảng âm nhạc Trung Quốc.

Các nhà hoạt động nữ quyền Trung Quốc ca ngợi đây là chiến thắng hiếm hoi cho phong trào #MeToo non trẻ của đất nước. Trong khi đó, truyền thông nhà nước Trung Quốc cho rằng cuộc điều tra Ngô là bằng chứng cho thấy chính phủ nước này luôn bảo vệ lợi ích của người dân bình thường.

Khi những cáo buộc chống lại Ngô lần đầu tiên xuất hiện cách đây vài tuần, truyền thông nhà nước Trung Quốc phần lớn giữ im lặng. Nhưng sau khi Ngô bị bắt, các tờ báo lớn đăng một loạt bài bình luận và bản tin thể hiện đây là bài học cho những người nổi tiếng.

“Ngô Diệc Phàm có tiền, anh ta đẹp trai và là ngôi sao hàng đầu”, một bài bình luận trên Global Times có đoạn viết. “Có thể Ngô nghĩ rằng ngủ với phụ nữ là lợi thế, thậm chí là đặc quyền của anh ta. Anh ta đã mắc sai lầm ở chính điểm này”.

Một số bài viết nhấn mạnh rằng việc có quốc tịch nước ngoài không khiến những người nổi tiếng nằm ngoài tầm ngắm của luật pháp, ngầm ám chỉ căng thẳng đang diễn ra giữa Trung Quốc và Canada cũng như tinh thần chống phương Tây gia tăng trong xã hội Trung Quốc.

“Không ai có lá bùa hộ mệnh, vầng hào quang của người nổi tiếng không thể bảo vệ bạn, người hâm mộ không thể bảo vệ bạn, hộ chiếu nước ngoài không thể bảo vệ bạn”, đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) viết trong một bài bình luận.

Cách tiếp cận của truyền thông nhà nước phản ánh sự siết chặt quản lý của chính phủ Trung Quốc đối với ngành công nghiệp giải trí và văn hóa “fan cuồng”, tôn sùng quá mức người nổi tiếngmà Bắc Kinh cho là đã dẫn dắt giới trẻ nước này đi chệch hướng. Giới chức đã tăng cường kiểm duyệt, xử lý hành vi trốn thuế phổ biến trong ngành và yêu cầu giới hạn mức lương cho các ngôi sao phim ảnh lớn nhất của đất nước.

Lo ngại về ảnh hưởng quá lớn của người nổi tiếng đối với giới trẻ Trung Quốc lên đến đỉnh điểm vào tháng 5, khi những người hâm mộ một cuộc thi tuyển chọn thành viên nhóm nhạc nam đã chi số tiền khổng lồ để mua sữa rồi đổ đi, nhằm bình chọn cho thí sinh yêu thích. Chính phủ đã nhanh chóng ban hành các quy định nhằm ngăn chặn những gì họ gọi là những câu lạc bộ người hâm mộ trực tuyến “hỗn loạn” và những hành vi “phi lý” của họ. Ngày 2/8, giới chức Trung Quốc thông báo xóa sổ hàng nghìn “nhóm có vấn đề” trong nỗ lực thanh lọc “văn hóa người hâm mộ trực tuyến tồi tệ”.

Bai Meijiadai, giảng viên Đại học Liêu Ninh, đông bắc Trung Quốc, người nghiên cứu về văn hóa hâm mộ, cho biết giới chức “lo ngại về tác động đối với giới trẻ” do văn hóa “fan cuồng” gây ra. “Họ muốn nhìn thấy giới trẻ học tập và làm việc, chứ không phải chi quá nhiều tiền để theo đuổi các ngôi sao”, Bai nói.

Ngô có một đội quân người hâm mộ sẵn sàng mở hầu bao để làm đẹp cho hình ảnh của anh, bằng cách mua album và thậm chí quyên góp cho các tổ chức từ thiện bằng tên anh ta. Theo Đô và một nhà sản xuất chương trình Trung Quốc, Ngô cũng đã tìm cách sử dụng ảnh hưởng của mình để gây áp lực, “bịt miệng” những người chỉ trích.

Nhà sản xuất Xiao Wei cho biết chương trình “Tú tài Tán gẫu Giải trí” buộc phải xóa một video mà họ đã đăng trên mạng, trong đó người dẫn chương trình chỉ trích Ngô sau khi xuất hiện các cáo buộc tình dục chống lại anh này. Xiao cho biết Douyin (Tik Tok ở Trung Quốc) thông báo với chương trình rằng họ đã được các luật sư của Ngô liên hệ.

“Đây là thời đại của các ngôi sao, người hâm mộ và lưu lượng (cụm từ chỉ độ phổ biến của ngôi sao Trung Quốc)”, Xiao nói. “Tiền đã trở thành tiêu chí đo độ thành công duy nhất. Không đúng đắn chút nào”.

Trước khi Ngô bị bắt, những cáo buộc Đô đưa ra đã nhận được làn sóng ủng hộ lớn nhưng cũng vấp phải chỉ trích từ người hâm mộ của Ngô, dẫn đến các cuộc tranh luận về những vấn đề như sỉ nhục nạn nhân, quan hệ tình dục thuận tình và lạm dụng quyền lực ở nơi làm việc.

Một số nhà hoạt động coi vụ bắt Ngô là dấu hiệu cho thấy các giá trị nữ quyền đã lan tỏa được vào dòng tin tức chính thống đến mức giới chức không thể không để ý. Họ hy vọng rằng điều đó sẽ khuyến khích nhiều phụ nữ đứng ra chia sẻ trải nghiệm và các nạn nhân bị tấn công tình dục có thể dễ dàng tiếp cận hỗ trợ pháp lý hơn.

“Lần này, tiến bộ đạt được rất đột ngột, nhưng rất thỏa mãn”, Li Tingting, nhà hoạt động bình đẳng giới ở Bắc Kinh, nói. “Mọi người đều mong chờ những gì sẽ xảy ra trong tương lai”.