Bảo vệ tầng ozone- những thách thức mới

Trái đất sẽ không có sự sống nếu không có ánh sáng mặt trời. Nhưng nếu không có tầng ozone thì năng lượng phát ra từ mặt trời sẽ thiêu rụi sự sống trên Trái đất.

Lỗ thủng tầng ozone được chụp năm 2019.

Nhờ có lớp ozone ở tầng bình lưu, Trái đất được che chắn khỏi hầu hết các bức xạ cực tím có hại từ mặt trời. Bức xạ này có thể làm gia tăng tỷ lệ ung thư da, đục thủy tinh thể và làm hỏng cây trồng, hoa màu và hệ sinh thái…

Nỗ lực hướng tới loại trừ hoàn toàn chất HCFC

Trong điều kiện của một nước đang phát triển và chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam đã và đang thể hiện nỗ lực cao của quốc gia trong các hoạt động bảo vệ tầng ozone và góp phần giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

Theo Bộ Tài nguyên- Môi trường,Việt Nam đã triển khai kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC (hydrochlorofluorocarbon- chất dùng phổ biến trong điều hòa không khí, các hệ thống làm lạnh và sản xuất xốp cách nhiệt) thông qua việc hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi công nghệ (giai đoạn I từ 2012-2017, giai đoạn II từ 2018-2023).

Ở giai đoạn I, có 11 doanh nghiệp hoàn thành chuyển đổi công nghệ, giúp loại trừ 1.300 tấn HCFC-141b nguyên chất và HCFC-141b trộn sẵn trong polyol sử dụng trong sản xuất xốp cách nhiệt.

Trong giai đoạn II, Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC của Việt Nam (HPMP II) tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, làm lạnh và sản xuất xốp thực hiện chuyển đổi công nghệ nhằm đạt mục tiêu loại trừ tiêu thụ 1.000 tấn HCFC-22 và loại trừ hoàn toàn HCFC-141b trộn sẵn trong polyol trong sản xuất xốp cách nhiệt.

Thách thức mới

Ngày 16/9 được chọn là Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone.

Bên cạnh những nỗ lực loại trừ thành công các chất làm suy giảm tầng ozone, chúng ta đang phải đối mặt với thách thức mới gắn liền với xu hướng gia tăng sử dụng các chất có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu cao – các chất hydrofluorocarbon (HFC), là những chất được sử dụng để thay thế cho các chất làm suy giảm tầng ozone trong lĩnh vực sản xuất thiết bị lạnh, điều hòa không khí ô tô, dập cháy…

Theo lộ trình đã được thông qua, các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, cần xây dựng kế hoạch quản lý, loại trừ các chất HFC, nhằm mục tiêu không gia tăng lượng tiêu thụ các chất HFC từ năm 2024 và loại trừ 80% lượng tiêu thụ các chất HFC vào năm 2045.

Để thực hiện cam kết này, sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa các chính phủ, giữa các bộ, ngành, địa phương, sự tham gia hỗ trợ của các đối tác quốc tế là rất quan trọng, đặc biệt là sự tham gia thực hiện của doanh nghiệp trong các lĩnh vực liên quan.

Hưởng ứng Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone 16/9 năm nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về quản lý các chất HCFC, HFC tại Việt Nam; tăng cường sự phối hợp với các cơ quan liên quan để nâng cao năng lực, nhận thức của các cơ quan, doanh nghiệp và người dân về tầm quan trọng của việc loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone, các chất có tiềm năng làm nóng lên toàn cầu cao để bảo vệ trái đất, bảo vệ sự sống trên hành tinh của chúng ta.

Bước sang năm thứ 35 năm trên hành trình phục hồi tầng ozone trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn ra phức tạp trên toàn cầu mang đến những khó khăn về kinh tế và xã hội.

Thông điệp “Bảo vệ tầng ozone vì sự sống” nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của tầng ozone đối với sự sống trên Trái đất và chúng ta phải tiếp tục bảo vệ tầng ozone cho các thế hệ tương lai.