Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Để dành cho ngày sau

Khác với các loại hình bảo hiểm thương mại khác, Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.

Đặc biệt, để hỗ trợ cho người dân, Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội cho người tham gia.

BHXH tự nguyện có rất nhiều sự ưu việt bởi có sự tham gia, hỗ trợ của nhà nước. Các phương thức đóng BHXH tự nguyện hiện cũng rất linh hoạt. Ảnh: BHXH Việt Nam

Ngồi nhà cũng đóng được tiền

Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, hiện cả nước có 737.000 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 163.000 người so với năm 2019, đạt 61,4% kế hoạch. Kết quả này là nhờ ngành bảo hiểm chủ động phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức chính trị, xã hội… tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm. Chẳng hạn như phối hợp với Tổng công ty Bưu điện Việt Nam tổ chức hai lễ ra quân vận động người dân tại các địa phương trên toàn quốc tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình…

Đáng chú ý, để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho người tham gia, từ 1/7, Cổng Dịch vụ công quốc gia cung cấp thêm hai dịch vụ về BHXH và BHYT bên cạnh 4 dịch vụ công khác. Đó là đóng tiếp BHXH tự nguyện và gia hạn thẻ BHYT theo hộ gia đình.

Dịch vụ đóng tiếp BHXH tự nguyện cho phép người dân nộp trực tuyến số tiền đóng BHXH tự nguyện của mình (hoặc người thân) để được hưởng các chính sách BHXH tự nguyện theo quy định. Quá trình này cắt giảm thời gian, chi phí đi lại, khuyến khích người dân tham gia nhiều hơn, góp phần thực hiện mục tiêu BHXH toàn dân. Như vậy, người dân có thể yên tâm ngồi nhà đóng tiếp BHXH tự nguyện.

Dịch vụ gia hạn thẻ BHYT theo hộ gia đình cho phép người dân đóng tiền trực tuyến để gia hạn thẻ BHYT của mình hoặc người thân, giúp cắt giảm thời gian, chi phí đi lại làm thủ tục tại cơ quan BHXH hoặc đại lý ủy nhiệm thu. Chỉ cần 50% trong số 17 triệu người tham gia BHYT theo hộ gia đình hiện nay gia hạn trực tuyến, kinh phí tiết kiệm được hàng năm có thể lên tới gần 725 tỷ đồng mỗi năm.

Của để dành

Theo phân tích của nhiều chuyên gia, BHXH tự nguyện có rất nhiều sự ưu việt bởi có sự tham gia, hỗ trợ của nhà nước. Các phương thức đóng BHXH tự nguyện hiện cũng rất linh hoạt. Theo quy định của Luật BHXH năm 2014, người dân có thể lựa chọn một trong các phương thức đóng như: đóng hàng tháng; đóng 3 tháng một lần; đóng 6 tháng một lần; đóng 12 tháng một lần; đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần; đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

Mức đóng hàng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn. Mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ (hiện nay là 700 nghìn đồng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (hiện nay là 27,8 triệu đồng).

Về quyền lợi của người tham gia, khi tham gia BHXH tự nguyện, nếu nam đủ 60 tuổi và nữ đủ 55 tuổi trở lên, đồng thời có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng. Những người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cấp BHYT miễn phí khi đang hưởng lương hưu.

Trong trường hợp nếu đang hưởng lương hưu hoặc đang tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 5 năm trở lên mà qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng tiền mai táng phí và tiền tuất một lần. Ngoài ra, lương hưu cũng được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với quỹ BHXH.

Đặc biệt, người lao động tham gia BHXH tự nguyện còn được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng khi tham gia BHXH tự nguyện với thời gian hỗ trợ tối đa là 10 năm. Như đã phân tích ở trên, người lao động và người dân khi tham gia BHXH tự nguyện sẽ nhận được nhiều lợi ích và là “của để dành”, điểm tựa an sinh khi về già.

Đánh giá về những ưu điểm nổi trội của loại hình bảo hiểm này, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, về chính sách, hiện nay, không giới hạn trần tuổi tham gia BHXH tự nguyện chỉ cần là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên. Các phương thức đóng đa dạng và linh hoạt, nới rộng thời điểm đóng. Quy định mức thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện cũng phù hợp hơn. Từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện còn được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn… Tuy vậy, hiện nay, hầu hết người dân đều chưa có thông tin đầy đủ về chính sách BHXH tự nguyện. Người dân thường so sánh, BHXH bắt buộc có 5 chế độ nhưng BHXH tự nguyện chỉ có 2 chế độ là hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, nhiều người chưa biết, hưởng 5 chế độ vì người tham gia BHXH bắt buộc phải đóng tiền cho 5 chế độ, hưởng 2 chế độ vì người dân chỉ đóng tiền cho 2 chế độ. Trong khi đó, nếu đóng cả 5 chế độ thì với người lao động tự do, không có sự đóng góp cùng của doanh nghiệp sẽ là một gánh nặng lớn.

“Chính vì vậy, trước mắt, ngành BHXH sẽ tập trung xây dựng niềm tin của Nhân dân đối với chính sách BHXH qua việc tập trung đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền BHXH theo Quyết định số 1676/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ký ban hành ngày 21/11/2019. Trong đó, chú trọng tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, các cơ quan truyền thông, cơ quan thông tấn, báo chí, cấp ủy, chính quyền các cấp đẩy mạnh công tác truyền thông với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, hiện đại. Qua đó, giúp người dân, người lao động hiểu rõ quyền, lợi ích của việc tham gia BHXH trên cơ sở nhận thức đúng, đầy đủ và sâu sắc chủ trương, quan điểm của ảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về BHXH, từ đó, tạo sự đồng thuận, chủ động tham gia”, ông Trần Đình Liệu cho biết thêm.