Bảo hiểm thất nghiệp: Phao cứu sinh cho người lao động bị mất việc làm

Thời gian qua, do ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, nhiều lao động đã tìm được “ phao cứu sinh” nhờ tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Chi trợ cấp thất nghiệp là 2.590 tỷ đồng trong 3 tháng đầu năm 2020

Thống kê của Tổng cục Thống kê cho hay, tính đến giữa tháng 4, có gần 5 triệu lao động bị mất việc, giãn việc, nghỉ luân phiên do ảnh hưởng dịch COVID-19. Số lao động thất nghiệp trong quý 1 năm nay khoảng 1,1 triệu người, tăng nhanh so với quý trước.

Trong đó, số lao động chịu ảnh hưởng trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là 1,2 triệu người, ngành ngành bán buôn, bán lẻ khoảng 1,1 triệu người, ngành dịch vụ lưu trú, ăn uống khoảng 740 ngàn người.

Còn theo số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong 3 tháng đầu năm 2020, số người tham gia BHTN khoảng 13.280 triệu người, giảm 149 nghìn người so với thời điểm cuối năm 2019.

Người lao động tìm hiểu về thủ tục chi trả BHTN. Ảnh minh họa: Báo Người Lao động

Theo Cục Việc làm, Bộ LĐTBXH, tính từ ngày 01/01 đến ngày 31/3, tổng số người nộp hồ sơ hưởng BHTN là 170.372 lượt người bằng 20% so với năm 2020 (849.702 lượt người) và tăng 20,5% so với cùng kỳ năm 2019 (141.434 lượt người), trong đó số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp là 132.320 người.

Đại diện Cục Việc làm, Bộ LĐTBXH cho hay, bảo hiểm thất nghiệp có vai trò rất lớn không chỉ đối với cá nhân người lao động và doanh nghiệp, mà còn đóng vai trò thăng bằng nền kinh tế, có giá trị ổn định kinh tế – xã hội đối với xã hội, đất nước, là liều thuốc làm “hạ nhiệt” sự căng thẳng xã hội do tình trạng thất nghiệp gây ra, là một trong những công cụ để thực hiện chính sách an sinh xã hội của mỗi quốc gia.

Đối với các nước phát triển, hệ thống bảo hiểm thất nghiệp được coi là một công cụ “hấp thụ sốc tự động” cho nền kinh tế. Trên thế giới, bảo hiểm thất nghiệp phát triển khi kinh tế thị trường phát triển, thị trường lao động phát triển mạnh thì khả năng rủi ro thất nghiệp lớn.

Vai trò của BHTN lại càng được thấy rõ khi những tháng qua, tác động của đại dịch Covid-19 lên hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh phải tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô sản xuất; nhiều người lao động mất việc làm ảnh hưởng tới thu nhập và đời sống thì bảo hiểm thất nghiệp đã thực sự phát huy vai trò, tính ưu việt của mình.

Chỉ riêng tháng 3/2020 (tháng cao điểm do ảnh hưởng của đại dịch), cả nước đã có 59.276 người hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng 31% so với cùng kỳ năm 2019, đưa tổng số người hưởng trợ cấp thất nghiệp quý I/2020 lên 132.320 người (tăng 10% so với quý I năm 2019).

Tổng chi 3 tháng đầu năm từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho các chế độ BHTN là 2.744 tỷ đồng, trong đó riêng chi cho trợ cấp thất nghiệp là 2.590 tỷ đồng, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp bình quân là 3,7 triệu đồng/người/tháng.

Hoàn thiện chính sách BHTN theo hướng mở rộng diện bao phủ tham gia

Đại diện Cục Việc làm nhận định, có thể thấy BHTN thực sự giúp người lao động đảm bảo, duy trì cuộc sống; giúp người sử dụng lao động không bị áp lực về tài chính vì không phải chi trả trợ cấp thôi việc, mất việc làm cho người lao động và giảm gánh nặng cho Ngân sách Nhà nước vì không phải cấp một khoản kinh phí cũng như thời gian để xây dựng chính sách, trình tự, thủ tục để tổ chức thực hiện hỗ trợ cho đối tượng này.

Để phát huy vai trò của BHTN trong thời gian tới, đại diện Cục Việc làm cho rằng, cần có những giải pháp để sử dụng hiệu quả Quỹ BHTN, ngoài việc chi trả trợ cấp thất nghiệp cho người lao động, đào tạo cần phải tăng cường chi cho việc thực hiện các nhiệm vụ thu thập thông tin thị trường lao động, khai thác vị trí việc làm trống để đẩy mạnh việc nhiệm vụ tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề cho người lao động.

Về lâu dài, cần hoàn thiện chính sách BHTN theo hướng mở rộng diện bao phủ tham gia, nhất là người lao động trong khu vực phi chính thức, bổ sung các biện pháp hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động trong suốt quá trình tham gia bảo hiểm thất nghiệp để chính sách bảo hiểm thất nghiệp thực sự là công cụ quản trị thị trường lao động.