Bao giờ ngư dân trả được ‘cục nợ lớn’ vay đóng tàu 67?
Biển vắng cá, sản phẩm mất giá, tàu không có bảo hiểm không dám vươn khơi. Đó là nguyên nhân khiến ngư dân Bình Định chậm trả nợ vay đóng tàu 67.
2 năm nay biển vắng cá nên những chuyến biển của ngư dân Bình Định đều đ.ánh bắt kém hiệu quả. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Thực hiện Nghị định 67 của Chính phủ, tính đến thời điểm này, các ngân hàng thương mại đóng trên địa bàn tỉnh Bình Định đã ký hợp đồng tín dụng cho 62 chủ tàu vay tổng cộng 921 tỷ đồng để đóng mới hoặc nâng cấp 48 tàu cá vỏ thép, 6 tàu vỏ gỗ, 8 tàu vỏ composite.
Tính đến hết tháng 3/2020, tổng dư nợ các ngân hàng cho vay là 865 tỷ đồng, trong đó có 48 chủ tàu cá đóng theo Nghị định 67 nợ quá hạn 266 tỷ đồng, 126 tỷ đồng là t.iền gốc và 140 tỷ đồng là t.iền lãi.
Đứng trước khoản nợ quá hạn này, các ngân hàng thương mại ở Bình Định đã phải nhờ đến UBND tỉnh can thiệp.
Để gỡ vướng, UBND tỉnh Bình Định đã phê duyệt và ban hành kế hoạch thu hồi nợ vay đóng tàu 67; chỉ đạo Sở NN-PTNT phối hợp với các ngành liên quan, chính quyền các địa phương ven biển cùng các ngân hàng triển khai đồng bộ các biện pháp đ.ánh giá tình hình khai thác thủy sản của ngư dân để phân loại và thu nợ, hạn chế nợ xấu gia tăng.
Trước thực trạng trên, chúng tôi đã có những cuộc gặp gỡ ngư dân để tìm hiểu nguyên nhân vì sao họ lại chậm trả khoản nợ vay đóng mới tàu cá 67.
Nghe họ tâm sự, chúng tôi hiểu là đa số các chủ tàu vay t.iền đóng tàu 67 đều đau đáu món nợ vay của các ngân hàng, thế nhưng thực tế tình hình đ.ánh bắt trong 2 năm nay quá kém nên họ đành trở thành con nợ xấu.
Suốt 2 năm nay biển rất vắng cá, đến khi đ.ánh bắt đạt sản lượng thì sản phẩm bị mất một nửa giá, chuyến biển nào may mắn lắm là hòa vốn, còn lại hầu hết đều lỗ.
Video đang HOT
Thêm vào đó, nhiều tàu đã hết hạn bảo hiểm nhưng đơn vị bán bảo hiểm không bán trở lại, do đó các chủ tàu không thể cho tàu ra khơi đ.ánh bắt nên không có thu nhập. Đó là những nguyên nhân khiến ngư dân chậm trả nợ vay đóng tàu 67.
Ví như trường hợp của ngư dân Nguyễn Ngọc Châu (42 t.uổi) ở thôn An Đông, xã Cát Khánh (huyện Phù Cát), chủ tàu cá vỏ thép mang số hiệu BĐ 99169 TS (880CV). Tàu cá của anh Châu xuất xưởng vào cuối tháng Chạp âm lịch năm 2016.
Trong 2 năm đầu, tàu hoạt động hiệu quả, chuyến biển nào cũng kiếm được 200 – 300 triệu đồng t.iền lãi, trong 2 năm đó anh Châu trả nợ ngân hàng được hơn 1 tỷ đồng. Năm ngoái, dù đ.ánh bắt thất bát, nhưng cũng đã trả thêm được gần 600 triệu đồng nữa. Tính đến nay anh Châu đã trả được cho ngân hàng tổng cộng 1,7 tỷ đồng.
Ngư dân Nguyễn Ngọc Châu kiểm tra mực khơi đ.ánh bắt được. Ảnh: Vũ Đình Thung.
“Từ đầu năm 2020 đến nay tàu của tôi đi chuyến này nữa là chuyến thứ 5. Vừa liên tục bị tàu Trung Quốc rượt đuổi, biển lại vắng cá, mực nên chẳng có chuyến biển nào đ.ánh bắt đạt hiệu quả. Riêng chuyến biển vừa cập bờ tàu của tôi đ.ánh bắt đạt sản lượng, nhưng thu nhập chẳng ra sao”, ngư dân Nguyễn Ngọc Châu chia sẻ.
Theo ngư dân Châu, chuyến biển vừa rồi tàu của anh đ.ánh bắt được khoảng trên 50 tấn hải sản gồm mực khơi và cá ồ. Thế nhưng cả 2 loại hải sản nói trên đều đồng loạt mất một nửa giá, nên đ.ánh bắt được nhiều mà t.iền thu vào chẳng bao nhiêu.
“Trước đây mực khơi có giá đến 32.000 đồng/kg, nhưng chuyến vừa rồi tàu của tôi vào bán được chỉ 16.000 đồng; còn cá ồ trước đây 20.000 đồng/kg chuyến rồi cũng hạ còn 10.000 đồng, thứ gì cũng mất một nửa giá.
Đ.ánh bắt được trên 50 tấn cá, mực mà bán chỉ được có gần 400 triệu đồng, trong khi t.iền tổn đã 300 triệu, thêm 100 triệu chi phí cho bạn thuyền nữa, tính ra chuyến biển đ.ánh bắt trúng nhất trong năm của tôi chỉ… hòa vốn”, ngư dân Châu bộc bạch.
Ngư dân Nguyễn Văn Lý ở xã Mỹ Đức (huyện Phù Mỹ, Bình Định), chủ tàu cá vỏ thép BĐ 99004 TS, người vừa bị Ngân hàng BIDV khởi kiện, yêu cầu trả khoản nợ hơn 16,4 tỉ đồng. Ảnh: Vũ Đình Thung.
Không chỉ ngư dân Châu, nhiều ngư dân khác vay t.iền đóng tàu 67 khi làm ăn được cũng rất có trách nhiệm với việc trả nợ ngân hàng.
Ví như ngư dân Trương Hoài Đức ở xã Mỹ Đức (huyện Phù Mỹ, Bình Định), trong thời điểm tàu cá vỏ thép BĐ 99992 TS của anh đ.ánh bắt hiệu quả anh Đức đã trả cho ngân hàng được 2 tỷ đồng. Hoặc như ngư dân Lê Văn Thãi, chủ tàu cá vỏ thép BĐ 99016 TS.
Rủi cho anh Thãi là tàu vừa đóng xong đã hư hỏng, phải nằm bờ chờ đơn vị đóng tàu sửa chữa. Tàu của anh Thãi vừa sửa xong, đi đ.ánh bắt đạt hiệu quả thế là anh trả ngay cho ngân hàng hơn 700 triệu đồng.
Mối lo lớn nhất của những chủ tàu cá 67 ở Bình Định hiện nay là đơn vị bán bảo hiểm sau thời gian ngắn triển khai bảo hiểm trở lại thì nay đột ngột ngừng bán. Tàu cá mà không được bảo hiểm đồng nghĩa phải nằm bờ, mà nằm bờ thì không lấy đâu ra t.iền trả nợ cho ngân hàng.
“Tàu của tôi đã hết hạn bảo hiểm, vừa rồi tôi đi mua thì đơn vị bán bảo hiểm bảo tôi phải làm nước tàu rồi mới bán trở lại. Tôi đã ra Tam Quan hợp đồng làm nước tàu với giá 540 triệu đồng, định vài tháng nữa sẽ cho tàu lên đà. Bỗng dưng bây giờ đơn vị bán bảo hiểm ngừng bán, không mua được bảo hiểm thì tôi cũng không làm nước lại cho con tàu làm gì.
Bởi có bảo hiểm tàu mới được ra khơi, đ.ánh bắt nếu bị thua lỗ thì còn nhắn tin về bờ để nhận t.iền hỗ trợ nhiên liệu, gom góp khoản t.iền hỗ trợ này trả bớt cho ngân hàng cũng được. Bây giờ không mua được bảo hiểm thì tôi đành neo tàu thôi”, ngư dân Nguyễn Ngọc Châu bộc bạch.
Khó vay vốn, ngư dân không mặn mà đóng tàu
Nghị định 17/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 ra đời nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 67/2014/NĐ-CP về một số chính sách phát triển thủy sản. Tuy nhiên, qua thời gian thực hiện, nhiều ngư dân cho rằng vẫn khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn đóng tàu đ.ánh bắt cá xa bờ.
Ngư dân khó tiếp cận vốn vay để đóng tàu công suất lớn.
Theo Điều 4, Nghị định 67 quy định, chủ tàu đóng mới tàu cá vỏ thép có thể vay vốn tối đa lên đến 95% tổng giá trị đầu tư. Như vậy, để đóng một con tàu vỏ thép, chủ tàu chỉ cần nộp đối ứng 5% tổng giá trị đầu tư. Số t.iền còn lại sẽ được ngân hàng thương mại cho vay. Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất theo từng năm.
Tuy nhiên, với Nghị định 17 thì chủ tàu phải bỏ 100% kinh phí đóng mới tàu cá. Sau đó Nhà nước sẽ thực hiện hỗ trợ 1 lần với định mức hỗ trợ tối đa không quá 8 tỷ đồng/tàu.
Cụ thể, tàu cá có tổng công suất máy chính từ 800 CV đến dưới 1.000 CV, chủ tàu được hỗ trợ 35% giá trị đầu tư đóng mới nhưng không quá 6,7 tỷ đồng/tàu; tàu cá có tổng công suất máy chính từ 1.000 CV trở lên, chủ tàu được hỗ trợ 35% giá trị đầu tư đóng mới nhưng không quá 8 tỷ đồng/tàu.
Trên địa bàn tỉnh Nghệ An, thực hiện Nghị định 67, huyện Quỳnh Lưu có 52 tàu được đóng mới (trong đó có 4 tàu vỏ thép), với tổng kinh phí đã được giải ngân là 380,18 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sau hơn 2 năm thực hiện Nghị định 17 trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu vẫn không có con tàu mới nào được đóng do ngư dân không mặn mà với cách triển khai nguồn vốn như đã nói; do ngư dân phải tự tìm nguồn vốn để đầu tư, sau khi hoàn thành con tàu mới được hỗ trợ.
Vì rằng đa số ngư dân muốn có tàu mới phải trông cậy vào việc vay ngân hàng thương mại (có thế chấp), không đơn giản chút nào.
Đóng mới đã khó, việc chuyển đổi (bán) cho chủ tàu chủ tàu khác theo Nghị định 17 cũng lại khó. Vì rằng người mua phải nhận toàn bộ khoản nợ vay từ chủ tàu cũ, bao gồm cả nợ gốc quá hạn và lãi phát sinh mà chủ tàu cũ chưa trả cho ngân hàng trước thời điểm bàn giao.
Một cán bộ Chi cục Thủy sản Nghệ An cho biết, Nghị định 17 hỗ trợ tối đa 35% tổng giá trị chiếc tàu, nên một số chủ tàu đăng ký vay 30% tổng giá trị đầu tư, nhưng ngân hàng vẫn chưa chấp thuận. Vì vậy, nhiều ngư dân không xoay được nguồn vốn đầu tư, đành gác lại ước mơ sở hữu tàu composite công suất lớn.
Nguyên nhân khiến các ngân hàng thương mại ngại cho ngư dân vay vốn đóng mới tàu theo Nghị định 17 là lo phát sinh nợ xấu. Bởi thực tế, toàn tỉnh Nghệ An có 104 chủ tàu được các ngân hàng cho vay đóng tàu theo Nghị định 67 với dư nợ cho vay 860 tỷ đồng. Hiện nay tình trạng nợ xấu trong vay vốn đóng tàu mới và cải hoán tàu cá theo Nghị định số 67 ở các địa phương có chiều hướng gia tăng.
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước thì hiện có 42 chủ tàu nợ quá hạn, chiếm 41% tổng số chủ tàu đang được ngân hàng cho vay vốn với dư nợ 343 tỷ đồng, chiếm 48,8% tổng dư nợ. Số dư nợ gốc bị chuyển quá hạn là gần 60 tỷ đồng; trong đó, 29 chủ tàu bị chuyển nợ xấu, dư nợ xấu là hơn 210 tỷ đồng, chiếm 30% tổng dư nợ.
Thống kê của Chi cục Thủy sản Nghệ An, thực hiện Nghị định 17 của Chính phủ, đến nay Nghệ An có 3 tàu cá vỏ thép được đóng mới, với tổng mức đầu tư 72 tỷ đồng; trong đó ngư dân đầu tư 48 tỷ đồng, Nhà nước hỗ trợ 24 tỷ đồng.
Sau một năm đưa vào khai thác, sử dụng nhưng các tàu này chưa được nhận hỗ trợ nguyên do đến nay nguồn chính sách chưa bố trí nên ngư dân gặp rất nhiều khó khăn. Trung bình mỗi năm, mỗi con tàu được đóng theo Nghị định 17 phải trả lãi cho ngân hàng là 1,8 tỷ đồng.
Trái phiếu doanh nghiệp: Ngăn nhà đầu tư cá nhân “sập hố” Covid-19 có nguy cơ bùng phát trở lại, khiến rủi ro trái phiếu doanh nghiệp tăng cao. Việc ngăn chặn nhà đầu tư cá nhân thiếu kỹ năng phân tích tài chính đổ vốn vào kênh này là cần thiết. Một lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp được phân phối qua hệ thống ngân hàng. Ảnh: Đ.T Ham lãi suất cao, nhà đầu...
