Báo động vấn đề tự tử ở trẻ vị thành niên: Nguyên nhân do đâu, người lớn nên làm gì?
Nhiều năm gần đây xuất hiện những tình huống trẻ vị thành niên tự tử, đó là vấn đề đáng báo động không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nơi trên thế giới.
Các chuyên gia y tế cho hay, có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tự tử ở lứa tuổi này. Vậy, nguyên nhân từ đâu và chúng ta phải làm gì để chấm dứt những sự việc đau lòng này?
KHĂN QUÀNG ĐỎ
Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), mặc dù tự tử xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng theo thống kê, đây là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4 ở các trẻ từ 15- 19 tuổi trên thế giới.
Tổ chức Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc ( UNICEF) cũng đã công bố, cứ trung bình mỗi ngày, khoảng 3.000 trẻ vị thành niên tự tử trên thế giới. Còn tại Việt Nam, đây cũng là vấn đề nghiêm trọng và rất đáng lo ngại khi tình trạng tự tử ở tuổi vị thành niên có xu hướng gia tăng mà chúng ta chưa biết cách nhận diện và có các biện pháp phòng ngừa.
Đừng để trẻ cô đơn
Một trong những trường hợp đau lòng xảy ra vừa qua, tại khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận một trẻ nam 13 tuổi, được phát hiện đã thắt cổ tự tử bằng khăn quàng đỏ trong nhà tắm.
Mẹ cháu bàng hoàng kể lại: “Trong đợt dịch COVID nghỉ ở nhà,cháu cũng hay chơi điện tử trên mạng. Vì thế mẹ cháu đã lắp camera trong phòng để theo dõi cháu. Cháu cảm thấy không thoải mái và đã tâm sự với bạn bè vì chuyện này. Ngày hôm ấy, khi camera được lắp xong thì cháu xin phép đi vào phòng tắm và cầm theo chiếc khăn quàng đỏ mà không có ai biết.
Hơn 20 phút không thấy cháu ra, gọi không trả lời nên tôi đã mở cửa phòng và phát hiện sự việc đau lòng này. Các bạn thân của cháu cho biết cách đây 2 hôm bạn ấy có nhắn tin lớp nhóm nói rằng đây có thể là lần cuối cùng mình nói chuyện với các bạn”.
Video đang HOT
Trong câu chuyện trên, chỉ vì những lý do tưởng chừng rất đơn giản mà cháu đã hành động dẫn đến hậu quả đáng tiếc.
Trong thời gian vừa qua, khoa Sức khỏe Vị thành niên – Bệnh viện Nhi Trung ương cũng đã tiếp nhận một số trẻ vị thành niên tự tử liên quan đến bạo lực gia đình và học đường. Một số lý do chỉ vì bị mẹ đánh, bị bạn bè trêu chọc mà trẻ đã quyết định từ bỏ cuộc sống của mình đường đột.
Đâu là nguyên nhân?
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến hành vi tự tử ở lứa tuổi này. Đây là giai đoạn thay đổi tâm lý nên trẻ rất nhạy cảm với những yếu tố tác động bên ngoài cuộc sống. Những mâu thuẫn trong cuộc sống với gia đình, bạn bè, xã hội nhưng không được chia sẻ có thể khiến cho trẻ không tìm ra được những giải pháp để giải quyết.
Trẻ dễ có những suy nghĩ tiêu cực, mất kiểm soát dẫn đến hành vi tự tử và xem đó là một cách giúp giải thoát khỏi những bế tắc trong cuộc sống. Ngoài ra, áp lực học tập, thi cử do bản thân, gia đình cũng có thể khiến trẻ nghĩ đến chuyện tiêu cực sau những thất bại trong học tập, thi cử.
Người lớn nên làm gì?
Vị thành niên là giai đoạn thay đổi về chất và tâm sinh lý. Vì thế, khi làm việc với trẻ vị thành niên các bậc phụ huynh cần tôn trọng, lắng nghe và không nên phát xét đặc biệt tôn trọng khoảng riêng tư của trẻ. Ngoài ra, việc hiểu rõ nguyên nhân và các dấu hiệu cảnh báo sẽ giúp cho các bậc phụ huynh tìm được cách giải quyết và ngăn ngừa tình huống xấu xảy ra. Bên cạnh đó, nếu bố, mẹ lo lắng về con mình hãy tìm sự hỗ trợ của các bác sĩ và nhà tâm lý.
Khoa Sức khỏe vị thành niên – Bệnh viện Nhi Trung ương gần đây khám và điều trị cho nhiều trẻ vị thành niên có chấn động về tâm lý
Không áp đặt thành tích học tập hoặc kì vọng quá cao vì điều này sẽ gây áp lực cho trẻ. Cần sắp xếp thời gian học tập và vui chơi giải trí cho trẻ hợp lí.
Cần tạo sự gần gũi, gắn bó giữa bố mẹ với trẻ để trẻ có thể tâm sự, chia sẻ khi gặp khó khăn trong việc học tập và trong các mối quan hệ xã hội. Dạy trẻ các kỹ năng sống để trẻ có khả năng đương đầu với những biến cố trong cuộc sống. Về phía nhà trường, cần tạo môi trường học tập thân thiện với sự quan tâm, đồng hành của giáo viên.
Hãy nhớ rằng, tự tự ở trẻ vị thành niên có thể phòng ngừa được. Ngay bây giờ, rất cần sự chung tay xây dựng của gia đình, nhà trường và xã hội để cuộc sống của các em được an toàn, hướng tới một tương lai tươi đẹp hơn.
Dấu hiệu cảnh báo trẻ có nguy cơ tự tử
Việc hiểu rõ những dấu hiệu cảnh báo sẽ giúp các bậc phụ huynh tìm cách giải quyết và ngăn ngừa kịp thời, tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc. Vì vậy, nếu trẻ có những dấu hiệu nghi ngờ sau đây, cha mẹ cần chú ý, dành thời gian tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của trẻ để có biện pháp phòng ngừa và can thiệp sớm:
- Trẻ luôn than thở buồn chán, cảm thấy mình tội lỗi xấu xa và vô dụng;
- Trẻ có những tin nhắn dặn dò hoặc lời chào từ biệt với bạn bè thân thiết.
- Cần chú ý khi thấy trẻ có ý định tàng trữ, cất giấu những vật dụng để thực hiện hành vi tự sát như: tích trữ thuốc ngủ, chuẩn bị dây, dao,…
Khi nhà máy thành 'trường quay'
Nhiều công ty thành viên thuộc Tập đoàn hóa chất Việt Nam (Vinachem) vẫn không thể quên chuyện hồi giữa tháng 7.2021, họ liên tục bị khách hàng ở Mỹ, châu Âu gửi email, gọi điện đòi những thước phim cận cảnh chứng tỏ rằng nhà máy vẫn đang hoạt động và hàng sẽ được giao đúng hạn.
Đến nay, nhiều công ty thành viên thuộc Tập đoàn hóa chất Việt Nam (Vinachem) vẫn không thể quên chuyện hồi giữa tháng 7.2021, họ liên tục bị khách hàng ở Mỹ, châu Âu gửi email, gọi điện "đòi" những thước phim cận cảnh chứng tỏ rằng nhà máy vẫn đang hoạt động và hàng sẽ được giao đúng hạn.
Những cuộc gọi livestream
Ông Nguyễn Phú Cường, Chủ tịch HĐTV Vinachem, nhớ lại đến đầu tháng 7.2021, thông tin nhiều nhà máy phải đóng cửa, ngừng sản xuất xuất hiện ngày càng nhiều hơn trên truyền thông vì không thể duy trì được "3 tại chỗ", nhất là các nhà máy của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) ở TP.HCM và các tỉnh lân cận.
Những bức ảnh được cán bộ Công ty cao su Miền Nam ghi lại cảnh 3 tại chỗ tại nhà máy này hồi giữa năm 2021. Ảnh CTV
"Cho nên các đối tác nước ngoài rất lo, dù chúng tôi liên tục thuyết phục, hứa rằng mọi việc vẫn ổn với chúng tôi, thì họ thậm chí nghi ngờ và nói muốn được tận mắt chứng kiến bằng hình ảnh, thước phim hoặc những cuộc điện thoại live stream", ông Cường nói.
Ông Cường kể tiếp, có tuần gần như liên tục mỗi ngày, bạn hàng ở Mỹ gọi video call, đề nghị cho xem không khí sản xuất thực ở nhà máy. "Thế là tại nhiều đơn vị, một bộ phận cán bộ được cắt cử để làm nhiệm vụ quay phim, chụp ảnh. Đầu tiên là ở Công ty CP cao su Miền Nam, rồi Bột giặt Lix", ông Cường kể. Nói đoạn, ông Cường mở điện thoại, cho chúng tôi xem 4 - 5 video với tổng thời gian khoảng 20 phút, ghi lại các cảnh từng đoàn công nhân xếp hàng đều vào ca đứng máy tại một số phân xưởng của Công ty CP cao su Miền Nam ở Hóc Môn (TP.HCM), Đồng Nai.
Trong một cảnh khác, cũng những gương mặt người lao động ấy, nhưng là khi họ rời máy, ăn tại chỗ, rồi căng lên những chiếc lều nhỏ đều tăm tắp để ngủ ngay trong nhà ăn.
"Phim thì rung lắm, mới đầu anh em chưa biết dùng chân máy, zoom như tìm dép, cứ zoom ra zoom vào. Sau có người hướng dẫn rồi quen. Nhưng tôi nửa thật nửa đùa bảo chỉ cần quay cho thật nhất, có chỗ bừa bộn cũng cứ quay. Làm sao để cho đối tác thấy mình đang làm thật, việc thật, để họ an tâm mà không bỏ đi là được", ông Cường kể.
Giữ được bạn hàng, giữ chân người lao động
Ông Phạm Hồng Phú, Tổng giám đốc Cao su miền Nam, chia sẻ thêm vào tháng 7 và tháng 8.2021, việc giữ chân người lao động để duy trì sản xuất là vô cùng khó khăn. Theo ông Phú, đành rằng sản xuất là gần như nắm phần lỗ bởi chi phí bị đội lên cao, nhưng đứng máy là chết nữa, vì còn khấu hao, bạn hàng...
"Trong tình hình ấy, lãnh đạo tập đoàn liên tục họp trực tuyến với các đơn vị trong cả nước để các đơn vị tìm phương kế duy trì sản xuất. Cũng may, chúng tôi có Đạm Hà Bắc - là doanh nghiệp gần như đầu tiên trong cả nước áp dụng mô hình 3 tại chỗ, trước vài tháng khi khái niệm này được miền Nam nhắc đến. Khi đó Đạm Hà Bắc áp dụng 3 tại chỗ cho 683 người, rất thành công. Tất nhiên, chúng tôi và một số đơn vị miền Nam thì khó hơn chút vì quy mô cả nghìn người, nhưng cũng đã có được nhiều bài học đáng giá", ông Phú nhìn nhận.
Cùng với đó, thực hiện chỉ đạo của tập đoàn, gần như mọi nguồn lực an sinh xã hội được chi tối đa có thể để người lao động yên tâm ở lại làm việc, trong khi các nhà máy trong vùng thì tỷ lệ lao động nhiều nơi giảm hơn một nửa.
Theo lãnh đạo doanh nghiệp, nhờ duy trì được sản xuất, Cao su Miền Nam năm 2021 dù lợi nhuận có giảm bởi nguyên do chính là chi phí 3 tại chỗ đội lên cao, song doanh thu vẫn vượt kế hoạch là một thành công lớn. "Điều quan trọng nhất là giữ được bạn hàng, giữ được người lao động, trong khi bên cạnh nhiều nhà máy khác vẫn đang trầy trật đón công nhân quay lại", ông Phú nói.
Ông Nguyễn Phú Cường cho biết thêm, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, dù hàng loạt công ty chủ chốt của tập đoàn nằm trong vùng thiệt hại nặng nhất của đợt dịch Covid lần thứ 4 và 5 như Cao su miền Nam, Phân bón Bình Điền, Bột giặt Lix ở tâm dịch, hay trước đó Đạm Hà Bắc, Cao su Đà Nẵng cũng trong vùng phong tỏa, nhưng nhờ thực hiện 3 tại chỗ rất sớm ở Bắc Giang, Bắc Ninh, thuê khách sạn cho công nhân để khép kín "1 cung đường 2 điểm đến" ở Cao su Đà Nẵng... mà năm nay tập đoàn "thắng lớn".
"Lần đầu tiên trong lịch sử doanh thu toàn tập đoàn vượt 51.000 tỉ đồng. Có không ít đơn vị lợi nhuận vượt kế hoạch. Đến những ông vốn tiếng xấu trong danh sách đại dự án thua lỗ như Đạm Hà Bắc, năm ngoái lỗ nghìn tỉ thì năm nay giảm lỗ hơn 90%", ông Cường nói và đùa rằng "đó là những thước phim ưng nhất, nhưng anh em trong công ty không tự quay được".
Dã tâm, vô cảm sinh ra tội ác Xin đừng thờ ơ với tiếng khóc bất thường của bất cứ đứa trẻ nào quanh ta. Đôi khi, sự vô tình lại dung dưỡng cho tội ác. Cô bé ấy, 8 tuổi đã phải sống trong một gia đình không trọn vẹn. Hẳn sự hồn nhiên, vô tư của tuổi thơ ngây đã sớm rời bỏ khi em ý thức được rằng...