Bánh quê

Thùy Dương23:13 15/01/2013

Đi chợ, thấy bày bán đủ các loại bánh trái, tôi lại nhớ về một thời tuổi thơ gắn liền với những món bánh quê dân dã nhưng ấm áp tình thân.
Đầu tháng Chạp, ven những con đường liên thôn, người ta đã tổ chức “rang nổ”. Hạt nếp còn nguyên vỏ, được rang lên, phần vỏ và gạo nếp sẽ được tách ra. Gạo nếp nổ bung, xốp, rất thơm. Nguyên liệu làm bánh nổ chỉ là gạo nếp, đường thắng và gừng giã nhỏ. Một loại bánh khác cũng được xếp “ngang hàng” với bánh nổ là bánh khô. Bánh khô được chế biến từ bột nếp, cho vào khuôn hấp cách thủy, rồi mới bắt đầu nướng. Sau đó, cho bánh vào chảo đường thắng, rồi “mặc áo” cho bánh bằng lớp mè rang hoặc “nổ” rang đã được giã nhỏ.

Thập niên 80, ngày Tết, ở quê tôi, nhà nào cũng dọn hai loại bánh “chủ đạo” ấy. Không chỉ vì bánh dễ làm, mà thành phần của bánh toàn “cây nhà lá vườn”, gần gũi với đời sống. Giai đoạn này, để mua được những loại bánh kẹo bắt mắt và chất lượng thì thật xa xỉ.

Bây giờ, mỗi dịp về quê ăn Tết, dạo một vòng chợ quê, ngoài các loại bánh mứt chất lượng, tôi không quên chọn mua hai loại bánh “đong đầy nỗi nhớ” ấy. Với những người xa quê như tôi, bánh khô, bánh nổ trở thành đặc sản, vừa ngon, vừa gợi nhớ về một thời gian khó. Còn nhớ, chuẩn bị xuống giống vụ ba, ba mẹ tôi không quên dành một khoảnh ruộng trồng nếp để làm các loại bánh ngọt, hay bánh chưng, bánh tét ngày Tết. Trước khi làm bánh, các mẹ, các chị hẹn hò nhau, chọn nhà ai đó làm địa điểm “tập kết”. Càng nhiều người tụ tập, càng vui. Đám con nít theo chân người thân đến xem làm bánh, được dịp phá phách, la ó rân trời. Khi bánh chín, mùi thơm của bánh lan tỏa cả một vùng, thơm đến lịm người, làm lũ trẻ càng háo hức mong chờ. Mới hơn 10 tuổi, chúng tôi đã được hướng dẫn làm bánh, kẻo sợ trở thành con gái hư. Chúng tôi được ưu tiên ngồi vào nơi dễ quan sát, rồi sau đó được thực hành rây bột bánh khô, hay nhận chặt những hạt nổ vào khuôn.

Các loại bánh ngọt được mẹ cất trong một cái thùng to. Chị em tôi như những đàn chuột, cứ chạy ra chạy vào mở nắp thùng. Mẹ thương con cái, cả năm mới được dịp ăn thỏa thuê nên đã làm rất nhiều bánh, chúng tôi có thể ăn suốt cả tháng Giêng.

Theo PNO

Bánh Tết xứ Quảng

Những ngày giáp Tết, vùng Quảng Nam - Đà Nẵng thường thấy xuất hiện các loại bánh tét, bánh tổ, bánh nổ, bánh in - bốn loại bánh chủ lực trong những ngày đầu năm mới ở xứ Quảng.

Bốn loại bánh này hầu như không nhà nào ở vùng quê Quảng Nam - Đà Nẵng không làm vào dịp Tết. Gặp gỡ nhân ngày đầu năm, trao đổi, chuyện trò công việc đồng áng, mùa màng..., chủ nhà thường mời khách bát nước chè xanh hoặc bát nước lá gối (vối) cùng với các loại bánh trên.

Các cụ cũng luận bàn may mắn, hên xui dựa trên các loại bánh đó. Cứ theo quan niệm dân gian, bánh tét vàng được xem là không tốt cho nhiều việc trong năm, còn bánh trắng, đẹp báo hiệu cho nhiều điều may mắn suốt cả năm mới. Còn với các loại bánh khô nếu cứng mà không xốp, đường không kéo thành sợi như tơ được xem là chưa đạt kỹ thuật làm bánh. Chính vì vậy, việc chuẩn bị gói bánh tét hay làm bánh tổ, bánh nổ, bánh in và các loại bánh khác là hết sức quan trọng.

Video đang HOT

Bánh tét

Để có một đòn bánh tét "đạt tiêu chuẩn" không phải dễ. Nếp dùng làm bánh phải được chọn lựa kỹ, ngâm nước vừa đủ sao cho khi nấu chín, tét ra từng lát không thấy lợm cợm những hạt gạo lẫn vào nếp, bánh không quá dính cũng không quá rời.

Gói bánh phải chú ý sao cho nhân đậu nằm ngay ở giữa và tròn đều để khi tét ra, lát bánh là một vòng tròn lớn có màu xanh của nếp chín bao bọc chung quanh một vòng tròn đậu xanh màu vàng mỡ. Lại phải chú ý đến khâu nấu, sao cho bánh không ngả vàng mà có màu xanh nhạt.

Và cuối cùng là tét bánh thành từng lát bằng một sợi dậy nhợ (nay dùng dây cước) - chính sợi dây này sẽ góp phần làm cho lát bánh trơn láng, đẹp mắt. Ngày xưa, các cô, các bà trước tết phải kiếm cho được một nhánh lá gai, vài lá thơm tước lấy chỉ làm dây nhợ để dành tét bánh.

Có người gọi bánh tét là bánh chưng tròn, chính vì sự tương đồng gần như hoàn toàn về chất liệu giữa hai thứ bánh này, chỉ khác ở chỗ: tỷ lệ thịt mỡ trong nhân và tỷ lệ nhân so với nếp ở bánh tét ít hơn bánh chưng. Song ngày trước nhân bánh tét thường chỉ là mè rắc vào giữa bánh. Mè được rang chín, bóc vỏ sạch, trộn với muối khi gói bánh để bánh được sánh và đậm đà hơn.

Riêng ở vùng Đại Lộc nhân bánh tét còn làm bằng đậu xanh đãi vỏ, hong chín, có thêm một ít muối ăn và tiêu nhưng hoàn toàn không có mỡ, được gói bằng lá chuối sứ nên rất thơm ngon và giữ được lâu ngày. Những nhà giàu có thường làm vài ang nếp để gói bánh tét, bánh để lâu ngày đem chiên giòn, ăn nửa buổi khi đi làm đồng áng. Có gia đình dùng đến tháng hai mới hết bánh tét.

Bánh tét thường phải có dưa món ăn kèm. Nếu các tỉnh phía Bắc có dưa hành thì đến vùng Quảng Nam, ngoài dưa hành có thêm củ kiệu, đu đủ, gần đây có cả củ cà rốt trong lọ dưa món, tất nhiên có cả ớt; thêm nhiều màu sắc, hương vị phong phú. Tên gọi dưa món cũng không ngoài ý nghĩa ấy: phong phú, đa dạng, nhiều món.

Bánh tổ

Loại bánh mang đậm hồn quê kiểng này có thể ra đời từ thời Lê Thánh Tôn. Khi đó, những người từ miền Bắc di cư vào vùng đất mới Quảng Nam nhớ về quê cha đất tổ, nên vào dịp tết họ làm một loại bánh bằng chất liệu sẵn có tại địa phương dâng cùng tổ tiên, tạ ơn trời đất đã được bình yên sau một năm cày sâu cuốc bẫm trên những cánh đồng vừa mới khai phá không lâu.

Bánh tổ, có nơi gọi là bánh ổ, được làm từ đường đen và nếp hương. Đường đen là loại đường bát, cứng, sản xuất từ các lò đường thủ công trong làng, còn nếp chọn loại dẻo, thơm ngon. Người ta thắng đường bát ra nước, lọc hết các tạp chất; nếp vo thật sạch, để ráo rồi đem xay mịn thành bột. Hai chất liệu ấy trộn với nhau theo tỷ lệ thích hợp, có pha thêm chút nước gừng để bánh có hương vị thơm hơn. Dùng một cái giỏ đan bằng tre (như cái rọ bịt mõm bò) miệng rộng hơn đáy, lót lá chuối chờ sẵn.

Đổ bột làm bánh vào giỏ, xong đưa vào nồi có lót một cái vỉ tre nhỏ gần với đáy nồi. Đổ nước vào nồi, cách chừng 5-6cm, chụm lửa cho sôi đều đến khi bánh chín. Khi vớt bánh ra rải ít hột mè lên mặt bánh cho đẹp rồi phơi nơi thoáng mát đến chừng bánh ráo trên mặt thì đem cất, dùng trong các ngày Tết; có thể xắt từng lát ăn ngay hoặc đem chiên giòn, kiểu nào cũng có cái thơm ngon riêng.

Bánh nổ

Đặc trưng của vùng nông nghiệp lúa nước, với thành phần gạo nếp là chủ yếu. Gạo nếp được rang lên cho nổ đều, hạt nở to, bung ra khỏi vỏ, bỏ những hạt nổ này vào cối đá (hoặc gỗ) giã cho mịn vừa phải. Thắng đường bát loại tốt, ngọt thanh, cho thêm ít gừng. Lửa đun riu riu đến lúc đường kéo thành sợi là có thể ép bánh được. Đổ bột nổ vào đường trộn đều, rắc thêm một chút vani, rồi tất cả đưa vào khuôn, ép lại thành bánh. Khuôn để ép bánh phổ biến có hình chữ nhật, dài chừng 10 cm và rộng 6 cm, dày chừng 2-3 cm.

Bánh in

Làm bánh in cũng hết sức công phu. Nếp thơm, dẻo vuốt với nước sạch, vớt ra giữ độ ẩm thích hợp đến khi ráo nước. Dùng một cái trã (nay người ta dùng chảo) rang nếp cho chín, phồng lên, ngả màu vàng mật, thoảng mùi thơm của nếp là được. Cho nếp vào cối đá hoặc gỗ, giã mịn (bây giờ đã có máy xay bột vừa nhanh vừa tiện lợi). Bột mịn, khô xốp nên cần phải phơi một hoặc hai sương cho có độ ẩm thích hợp.

Kế đó, đường bát cũng được nạo thành bột mịn, trộn đều vào bột bánh. Để bột có thể in thành lát được, người ta dùng tay hoặc một đoạn gỗ nhồi thật kỹ, thật đều, cho tới đường - đến khi có thể nắm thành từng viên là được, lúc đó mới có thể cho bột vào khuôn in được.

Nhẹ tay úp khuôn bánh lên nong, nia có lót giấy hoặc lá chuối cho sạch, để lấy bánh ra. Để bánh được cứng hơn, có thể phơi một nắng, hoặc dùng than củi nướng qua một lần, bánh sẽ cứng hơn và có mùi thơm hòa quyện của đường và nếp. Nay, phổ biến là bánh in có trộn thêm bột đậu xanh. Cũng có loại bánh in chỉ làm hoàn toàn bằng bột đậu xanh đã được rang chín xay mịn, trộn với đường đã thắng keo lại.

Ngoài bốn loại bánh trên, ở Quảng Nam - Đà Nẵng dịp Tết còn có vài loại bánh khác như bánh rò, bánh khô, bánh gừng...

Bánh rò

Được làm trong các ngày kỵ giỗ, đám tiệc trong năm nên đến ngày Tết nó chỉ xuất hiện vài chiếc trên bàn thờ tổ tiên, còn thì nhường chỗ cho một loại bánh anh em ruột: bánh tét. Từ quê hương đồng bằng Bắc bộ, chiếc bánh chưng khi vào đến vùng Quảng Nam có thể đã trở thành chiếc bánh rò. Chất liệu hoàn toàn giống nhau, chỉ có khác thay vì hình dạng vuông vắn, bánh rò được gói thành hình tháp, mặt trên nhỏ hơn mặt dưới, mô phỏng các tháp của người Chăm!

Bánh khô

Rất phổ biến ở vùng Hòa Vang, Đà Nẵng. Về mặt hình thức, có hai loại: bánh mè và bánh nổ và đều được làm rất công phu. Một cái bánh khô ngon là khi bẻ đôi mà nổ hoặc mè không rơi rụng, xốp, giòn (do công đoạn nướng và độ ẩm thích hợp mà có).

Ở Quảng Nam, nếp ngon có ở Điện Bàn, Duy Xuyên, Đại Lộc, Quế Sơn, còn ở Đà Nẵng có cánh đồng xã Hòa Liên thuộc huyện Hòa Vang trồng được loại nếp thơm. Nếp dẻo và thơm dùng gói bánh tét, làm bánh khô, bánh nổ, bánh in rất ngon. Nhưng nơi sinh thành của chiếc bánh khô lại là làng Quan Châu thuộc xã Hòa Châu, huyện Hòa Vang (phía nam TP Đà Nẵng).

Bánh gừng

Bánh làm bằng bột nắn thành hình trông như củ gừng, đem chiên dầu cho phồng lên và có màu vàng như màu gừng. Người ta cắm những củ gừng ấy vào tăm tre nhỏ rồi đem đặt thành hình tháp chung quanh một cái lõi làm bằng thân cây chuối. Tất cả đặt trên chiếc mâm gỗ trông như một khối tháp, toàn khối như vậy gọi là "quả bánh gừng".

Bên cạnh bánh gừng còn có khối bánh thuẩn, bánh ngũ sắc, bánh quai vạc, bên cạnh lát bánh khô, bánh rò, bánh in còn có xôi đường. Tất cả đều góp phần tạo nên phong vị Tết Quảng Nam - Đà Nẵng thêm phong phú. Rất nhiều loại bánh tết xứ Quảng có thể dự trữ lâu, dễ mang xách. Mang theo vài đòn bánh tét, vài cái bánh tổ là có thể yên trí ngao du vài ngày xem hội đua ghe, hát bội đầu xuân. Ra giêng, đi làm ngoài đồng, ngoài bãi có thể mang theo ít bánh khô để "uống nước" nửa buổi, kéo dài hương vị ngày xuân...

Theo PNO

Những món ăn Việt Nam ít người biết Lịch sử phát triển văn hóa ẩm thực Việt Nam trải qua hàng ngàn năm, tích lũy cho thế hệ chúng ta cả một kho tàng ẩm thực. Qua bao thăng trầm, đến nay có những món được phát triển và hoàn thiện thêm lên nhưng có những món lại dần dần bị quên lãng. Có nhiều lý do khiến nhiều một món...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Clip: Xe bán tải bị đâm nát trên đường tại Sơn La, bé gái trong xe không ngừng hoảng loạn kêu cứu "bố ơi"00:55

Chưa bao giờ Trường Giang lại như thế này01:23

Kinh hoàng clip nữ diễn viên bị xe đụng, hoảng loạn nhưng phản ứng của ekip mới gây phẫn nộ02:00

1,4 triệu người hóng xem con trai Nhã Phương có 1 hành động lạ giữa đêm lúc Trường Giang vắng nhà00:42

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

Dựa hơi Jisoo (BLACKPINK) "đu trend", nữ ca sĩ Vbiz bị dân mạng chê toàn tập00:26

Chồng H'Hen Niê tung loạt ảnh hẹn hò bí mật suốt 7 năm, netizen liền phán: "Bị block là xứng đáng!"00:54

HOT: Đạt G - Cindy Lư hóa cô dâu chú rể trên lễ đường, khóa môi ngọt ngào trước đông đảo khách mời01:26

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Món ngon khó cưỡng từ loại rau không tốn 1 xu, có nhiều mùa Xuân cực tốt cho sức khỏe

10:53:53 23/02/2025

Bạn có thể tận dụng rau tề thái để chế biến nhiều món ngon, từ làm bánh đến xào, nấu canh đều rất ngon, tốt cho sức khỏe mà lại không tốn tiền.

Thêm công thức bánh ăn sáng từ tôm siêu ngon

06:07:17 23/02/2025

Với hương vị thơm ngon đặc trưng của tôm, kết hợp cùng những nguyên liệu đơn giản, món bánh này không chỉ hấp dẫn vị giác mà còn giúp bạn có một bữa sáng đầy đủ dưỡng chất.

9 mẹo nấu cơm ngon, không bị khô, nhão hay khê

05:56:59 23/02/2025

Nấu cơm tưởng chừng đơn giản nhưng nếu không biết cách, cơm có thể bị khô, nhão hoặc khê, ảnh hưởng đến bữa ăn gia đình.

Hôm nay nấu gì: Cơm tối hấp dẫn với các món đơn giản

16:42:02 21/02/2025

Thực đơn cơm tối hấp dẫn với các món đơn giản. Bữa cơm này hẳn sẽ giúp cả nhà vừa ngon lại no căng bụng, đủ dinh dưỡng.

'Khắc tinh' của bệnh cúm với gia vị quen thuộc trong bếp (3): Cách đơn giản dùng loại hạt đứng đầu danh sách sưởi ấm cơ thể, ngừa ung thư

10:07:29 21/02/2025

Trong gian bếp có loại hạt dưới đây đứng đầu danh sách giúp sưởi ấm cơ thể, ngừa ung thư, bạn có thể tận dụng để làm các món ngon này rất tốt khi bị bệnh cúm, cảm lạnh.

Món ăn ngon chỉ mất 15 phút hấp nhưng giúp cơ thể loại bỏ nóng trong, dưỡng ẩm da và ngay cả trẻ con cũng thích

06:03:15 21/02/2025

Khi món ăn hoàn thành, bạn mở nắp nồi hấp ra, mùi thơm của thịt quyện với hương tỏi xông thẳng vào mũi, cực hấp dẫn...

7 công thức pha nước chấm ngon giúp món ăn thêm đậm đà

06:02:26 21/02/2025

Nước chấm là linh hồn của nhiều món ăn, giúp tăng hương vị và kích thích vị giác. Dưới đây là 7 công thức pha nước chấm ngon, phù hợp với từng loại món ăn, giúp bữa cơm thêm tròn vị.

8 bí quyết ướp thịt thấm vị, mềm ngon như ngoài hàng

06:01:48 21/02/2025

Với 8 bí quyết ướp thịt sau đây, bạn sẽ có những món thịt ướp thấm vị, mềm ngon như ngoài hàng. Hãy áp dụng ngay nhé!

6 cách bảo quản thịt tươi ngon lâu hơn mà không mất chất

06:01:16 21/02/2025

Thịt là thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng dễ bị hư hỏng nếu không bảo quản đúng cách. Dưới đây là 6 mẹo giúp bạn giữ thịt tươi ngon lâu hơn mà vẫn đảm bảo chất lượng dinh dưỡng.

Hôm nay nấu gì: Bữa tối toàn món ngon, chẳng ai có thể chối từ

16:09:47 20/02/2025

Thực đơn bữa tối toàn món ngon, chẳng ai có thể chối từ. Bữa cơm vừa ngon lại đa dạng món khiến ai thưởng thức cũng thích.

Trời nồm ẩm, luân phiên ăn 5 món rau là "thuốc kháng sinh tự nhiên" để thúc đẩy nhu động ruột, chống lại vi khuẩn và tăng cường miễn dịch

12:49:02 20/02/2025

5 loại rau này không chỉ có tác dụng nhuận tràng, kháng khuẩn mà còn giúp chúng ta tăng cường khả năng miễn dịch. Cùng khám phá cụ thể 5 loại rau đó và các công thức làm món ăn ngay nhé!