Bánh khúc Hà Nội – Ngày ấy và bây giờ

Bánh khúc là một thứ quà dân dã đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân Hà Nội gốc lẫn người phương xa đến làm ăn sinh sống. Đơn giản vì nó lâu đời, đủ lâu để chiếm một góc trong trái tim Thủ đô.

Hương vị “vạn người mê”

Thuở bé, một phần ký ức trong tôi là những tiếng rao lanh lảnh: “Ai bánh khúc ơ” vang rộn cả phố phường yên ắng tầm tối muộn. Nếu lúc đó tôi còn thức thì thế nào cũng bắt bằng được ông hay bà mua cho một chiếc. Thật lòng mà nói, bánh khúc xưa được làm từ nguyên liệu không tốt như bây giờ, nhưng đậm đà hơn, kể cả loại bánh bình dân được rao khắp hang cùng ngõ hẻm.

Để bánh khúc ngon thì hai nguyên liệu quan trọng nhất là gạo phải ngon và lá khúc phải tươi. Gạo nếp ngon thì chắc chắn rồi, nhưng lá khúc có hai loại: khúc ông, khúc bà hay còn gọi là khúc nếp và khúc tẻ. Theo những người sành ăn trên phố cổ thì lá khúc tẻ to hơn nhưng làm bánh không ngon bằng khúc nếp, và nhất thiết phải là lá được hái từ sớm còn đọng sương. Nhưng các anh chị công nhân lại khác. Đối với họ loại nào cũng ngon, miễn là nó giúp ấm lòng cơn đói ca đêm.

Đậm đà tình quê hương

Lá khúc được giã nhuyễn rồi trộn với bột gạo để làm vỏ bánh. Tất nhiên giã và trộn phải có nghề, phải có tay đẹp, động tác phải vừa nhịp nhàng vừa nhanh nhẹn, sai một ly cũng hỏng cả mẻ bánh.

Nhân bánh cũng là sự kỳ công. Đậu xanh ngon được đồ chín tới, cũng giã mịn rồi viên với thịt ba chỉ thái hạt lựu và rắc chút hạt tiêu cho thơm. Nhân được bọc trong vỏ bánh rồi xếp vào nồi hấp, cứ mỗi lớp bánh lại có một lớp nếp ngon ngâm kỹ rải lên. Khi cô bán hàng lấy chiếc bánh khúc ra, nhiều người cứ tưởng là nắm xôi nhưng bên trong có đủ màu vàng rộm của đỗ, màu xanh mơn mởn của lá khúc và màu hồng hào của thịt ba chỉ. Cho miếng bánh vào miệng, vị dẻo ngọt của gạo nếp, vị bùi bùi của đỗ xanh, vị béo ngậy của thịt mỡ xen chút cay nồng của hạt tiêu sẽ khiến người ăn nhớ mãi, cho dù là ông chủ giàu có hay anh thợ hồ, cô hàng xén.

Lăn lộn trong dòng đời mưu sinh, bao năm qua tôi chưa có dịp thưởng thức lại hương vị bánh khúc Thủ đô. Giờ đây, bánh khúc vẫn là thứ quà phổ biến của người dân Hà thành, bất kể giàu nghèo. Hà Nội không chỉ có bánh khúc dạo “Xôi lạc bánh khúc ơ” mà còn có cả những hàng bánh khúc mang thương hiệu nổi tiếng gần xa như bánh khúc cô Lan, bánh khúc Quân… Cắn miếng bánh khúc ngày nay vào miệng, vẫn có đủ thơm, ngọt, béo, bùi như xưa.