Bản văn hóa du lịch Phiêng Lơi, Điện Biên

Nằm cách trung tâm thành phố Điện Biên Phủ (tỉnh Điện Biên) khoảng 7km về hướng Bắc ở ngay đầu thành phố, với gần 300 nhân khẩu người dân tộc Thái, bản văn hóa du lịch Phiêng Lơi được nhiều khách du lịch biết đến với những nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái.

Vui chơi bên dòng Phiêng Lơi, xã Thanh Minh, thành phố Điện Biên Phủ (Ảnh: Lê Anh Tuấn)

Theo cách lý giải của người dân địa phương, “Phiêng” nghĩa là vị trí bằng phẳng, còn “Lơi” là cách nói lệch đi từ lâu đời. Cái tên bản Phiêng Lơi không biết từ khi nào đã chứa đựng mong ước cuộc sống ổn định dài lâu của người dân nơi đây. Cũng giống như nhiều bản Thái khác ở iện Biên, người dân Phiêng Lơi làm nhà sàn ở vị trí lưng tựa vào núi, mặt hướng ra sông, suối hoặc cánh đồng theo nguyên lý “sơn chầu thủy tụ”. Nhìn từ xa, bản Phiêng Lơi giống như một bức tranh thủy mặc với những nếp nhà sàn truyền thống của người Thái nằm sát nhau ven sông Nậm Rốm, bao quanh là núi rừng trùng điệp nhưng rất thanh bình.

Nhà sàn ở Phiêng Lơi thường được làm bằng các loại gỗ tốt, bương, tre hoặc vầu. Trong khi kiến trúc nhà sàn người Thái ở nhiều nơi đang bị mai một dần thì điểm đặc trưng nổi bật trong kiến trúc nhà sàn ở bản Phiêng Lơi là vẫn giữ được nét trang trí độc đáo với nhiều hoa văn hoạ tiết tinh xảo trên bậu cửa sổ, trên các tấm ván hình răng cưa làm chấn song… Tại Phiêng Lơi, không chỉ bảo tồn những loại trang phục truyền thống mà nhiều lễ hội; làn điệu dân ca, dân vũ; nhạc cụ; trò chơi dân gian; ẩm thực và nghề dệt truyền thống của người Thái cũng được dân bản bảo tồn nguyên vẹn, tạo nên tập quán sinh hoạt đặc trưng.

Cùng với việc đẩy mạnh phát triển mô hình du lịch văn hóa cộng đồng, bản Phiêng Lơi hiện nay đang từng bước khai thác, đẩy mạnh du lịch công đồng bản. Du khách đến đây, bên cạnh những trải nghiệm văn hóa đặc sắc, tận hưởng bầu không khí trong lành mà còn được trực tiếp trải nghiệm và thưởng thức những món đặc sản của địa phương. Nguyên liệu và các loại gia vị dùng trong tất cả các món ẩm thực ở đây đều là những sản vật của núi rừng: Từ cây rau, cọng hành đến các loại thịt, cá đều do chính bàn tay của người dân địa phương nuôi trồng và được chế biến theo đúng cách thức truyền thống của người Thái. Cùng cạn những ly rượu sắn thơm lừng, du khách sẽ được tận hưởng những món ăn do tự tay mình và người dân trong bản làm như: Măng đắng chấm chẩm chéo, thịt trâu chấm nậm pịa, cá suối nướng, rau bồ công anh xào, cỏ mần trầu luộc chấm muối ớt, nụ dong riềng luộc hoặc xào… và đặc biệt là món nộm Thái với nguyên liệu chính là nụ và ngọn cây hoa ban cùng với cỏ bợ, rau má… Để rồi dư vị ẩm thực Thái mãi vấn vương trong suốt hành trình khám phá mảnh đất Điện Biên giàu truyền thống.

Những dư vị vấn vướng đó còn được nhân lên khi du khách được hòa mình trong những điệu xòe Thái rực rỡ sắc màu. Đêm Phiêng Lơi, bên bếp lửa bập bùng trong căn nhà sàn nhỏ xinh, câu hát thay cho lời mời của những cô gái Thái sẽ đưa du khách đến với các món ăn dân tộc mang hương vị núi rừng… Trong men rượu, với những món ẩm thực lạ miệng, được thưởng thức chương trình văn nghệ đặc sắc, đó là lúc du khách như đắm mình trong điệu xòe Thái mà xóa nhòa đi khoảng cách giữa khách và chủ, xóa hết ranh giới giữa lạ và quen và để rồi khi trở về, nỗi vấn vương, dư vị sẽ còn mãi tạo cho du khách những ấn tượng, những niềm thương nhớ khó quên.