Bản quyền phim chiếu mạng: Loay hoay nguồn cung cấp?

Sau sự việc Cục Điện ảnh kiến nghị Thanh tra Bộ VHTT&DL vào cuộc thanh tra 2 bộ phim truyện do Nhà nước đầu tư kinh phí sản xuất là “ Vũ điệu tử thần” và “ Những người viết huyền thoại” đang được trình chiếu rộng rãi trên Netflix và phản hồi của bên chiếu, vấn đề bản quyền cho các kênh chiếu mạng vẫn còn nhiều tranh cãi. Nguồn cấp bản quyền đôi khi vẫn khiến các bên loay hoay.

Mới đây, 2 bộ phim truyện do nhà nước đầu tư kinh phí sản xuất là “Vũ điệu tử thần” và “Những người viết huyền thoại” được phản ảnh đang trình chiếu rộng rãi trên kênh phim và chương trình truyền hình quốc tế Netflix. Tuy nhiên, theo đạo diễn Bùi Tuấn Dũng – người trực tiếp dàn dựng 2 bộ phim, vẫn chưa rõ ai đứng ra bán bản quyền 2 bộ phim này cho Netflix.

Trước tình hình trên, ông Vi Kiến Thành – Cục trưởng Cục Điện ảnh, Bộ VHTT&DL – cho biết cục đang làm công văn gửi thanh tra Bộ VHTT&DL đề nghị thanh tra bộ vào cuộc kiểm soát, kiểm tra nguồn cung cấp 2 bộ phim trên cho kênh Netflix. Ông cũng khẳng định cục không cung cấp bản quyền 2 phim trên cho kênh Netflix và đến thời điểm này cũng chưa xác định được bên nào cung cấp.

Về việc xác định nguồn cung cấp bản quyền 2 bộ phim trên cho nhà phát hành Netflix, ông Vi Kiến Thành nói thêm có nhiều khả năng xảy ra. Một là nhà sản xuất phim cung cấp, cụ thể ở đây là Hãng phim truyện Việt Nam. Hai là Viện Phim Việt Nam cũng có bản gốc, bản lưu trữ các bộ phim này và không biết phía viện có cung cấp hay không. Ba là Sở Văn hóa thể thao các tỉnh, TP trong thời gian qua cũng được bộ gửi các bản phim về các sở để chiếu, phát hành, phổ biến trong các tuần phim phục vụ các sự kiện chính trị.

Phim “Những người viết huyền thoại” do Hãng phim truyện Việt Nam sản xuất vướng phải tranh cãi bản quyền
khi đang trình chiếu rộng rãi trên kênh phim và chương trình truyền hình quốc tế Netflix. Ảnh: Netflix

Ngoài ra, đại diện Cục Điện ảnh cho biết còn có nhiều nguồn khác nữa, chưa xác định được bên nào cung cấp cho kênh Netflix. Hiện phía Cục Điện ảnh cũng đang điều tra tìm hiểu, đồng thời kiến nghị thanh tra Bộ VHTT&DL vào cuộc xác định.

Sau kiến nghị thanh tra của Cục Điện ảnh, Netflix và TFilm – đối tác phân phối phát hành “Những người viết huyền thoại”, “Vũ điệu đam mê” trên Netflix – đã chính thức lên tiếng.

Cụ thể, người phát ngôn của kênh Netflix cho biết nguồn cung cấp bản quyền để kênh này trình chiếu 2 bộ phim trên là Tfilm Studio. Đơn vị này được Netflix ghi chú là “nhà phân phối được ủy quyền phát hành phim và mang những tác phẩm điện ảnh nghệ thuật như Vũ điệu đam mê, Những người viết huyền thoại, Mùi cỏ cháy” lên nền tảng Netflix.

Phía TFilm – đối tác phân phối phát hành trên Netflix – cũng đã thông tin với báo chí về bản quyền “Vũ điệu đam mê, Những người viết huyền thoại, Mùi cỏ cháy”. Theo đó, TFilm Studio cho biết đã làm việc với VFS – Cty CP đầu tư và phát triển Phim truyện Việt Nam (tiền thân là Hãng phim truyện Việt Nam) – để xin cấp quyền phát hành các bộ phim này trên nền tảng Netflix.

“Dựa trên cơ sở bản quyền được cấp phép từ VFS, chúng tôi cam kết tuân thủ đúng các quy định về bản quyền, cũng như các giấy tờ bản quyền liên quan để có đầy đủ tư cách pháp ly phát hành các bộ phim này trên Netflix. Thông qua giấy phép phổ biến phim do Cục Điện ảnh cấp, chúng tôi được biết VFS là chủ sở hữu bản quyền, đồng thời là đơn vị được quyền chính thức phân phối, phát hành các bộ phim này. Do vậy việc chúng tôi làm việc với VFS để xin cấp quyền phát hành các bộ phim này trên nền tảng Netflix là đúng với quy định của pháp luật” – TFilm thông tin thêm.

Ông Nguyễn Minh Hải – GĐ TFilm Studio – bày tỏ mong muốn VFS có những giải pháp để giải quyết các khúc mắc liên quan đến việc trình chiếu các bộ phim này trên Netflix và đảm bảo các quyền đã cấp cho TFilm Studio theo hợp đồng đã ky kết giữa hai bên. Được biết, hiện TFilm Studio cũng đã gửi công văn đề nghị VFS có phản hồi chính thức về các vấn đề mà truyền thông và Cục Điện ảnh đang đưa ra.

Cũng theo thông tin từ TFilm Studio, bộ phim “Vũ điệu tử thần” của đạo diễn Bùi Tuấn Dũng hiện không phát hành trên Netflix, có thể đạo diễn đã nhầm với phim “Vũ điệu đam mê”.

Vậy về việc này, có thể hình dung ra được diễn biến của vấn đề bản quyền được qua mấy “cầu” như sau: Netflix mua bản quyền của TFilm Studio – đơn vị được cho là nhà phân phối được ủy quyền phát hành. TFilm Studio lại mua bản quyền của VFS – Hãng phim truyện Việt Nam (đơn vị sản xuất) mà đơn vị sản xuất không thông báo việc bán bản quyền cho đạo diễn của bộ phim biết. Vì thế, mới có chuyện đạo diễn thắc mắc trên trang cá nhân.

Trước đó, hàng loạt phim Việt từng chiếu rạp được trình chiếu trên kênh Netflix như: “Cưới ngay kẻo lỡ, Quý cô thừa kế, Ngủ với hồn ma, Bẫy rồng, Sài Gòn bước nhảy, Dòng máu anh hùng, Hai Phượng”… nhưng không gây tranh cãi bản quyền. Vì cơ bản, đây đều là những phim do tư nhân sản xuất, bản quyền phim thuộc về hãng tư nhân nên nguồn bán bản quyền được xác định rõ ràng ngay từ đầu.

Nhưng với những phim Nhà nước sản xuất, nguồn phim, đơn vị bản quyền lại có quá nhiều bên: Đơn vị sản xuất, đơn vị ký độc quyền phát hành, viện lưu trữ phim, các địa phương, các tổ chức được cấp bản quyền nhân các sự kiện văn hóa liên quan… Chỉ nghe thôi đã thấy phức tạp.

Vì thế, tính pháp lý của các nguồn cung cấp cần được làm rõ. Với những phim mà có quá nhiều nguồn cấp, cần có quy định rõ ràng về việc đơn vị nào được cung cấp trên nền tảng mạng, đơn vị nào được quyền phân phối có tính thương mại, đơn vị nào chỉ chiếu phim phục vụ các hoạt động chính trị, văn hóa.

Việc tạo thói quen xem phim trên các nền tảng, ứng dụng có trả phí cần dựa vào rất nhiều yếu tố, trong đó, đa dạng các bộ phim chất lượng rất quan trọng. Nhưng nguồn cung còn loay hoay thì sẽ khó cho nhiều bên, nhất là trong cuộc cạnh tranh với nhan nhản các web phim lậu vẫn đang hiện hữu.