Bạn có dị ứng với thuốc gì không?
Trong quá trình thăm khám, kê đơn thuốc, các bác sĩ thường hỏi: “Cô, bác có dị ứng với thuốc gì không?”. Mặc dù dị ưng thuôc la tinh trang xay ra ngoai y muôn, nhưng tác hại của dị ứng thuốc không chỉ gây nguy hiểm cho sức khỏe mà nhiều trường hợp còn đe dọa tính mạng người bệnh.
Ảnh minh họa: Sử dụng thuốc phải theo toa chỉ dẫn của bác sĩ thăm khám.
Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Thanh Nhàn, bác sĩ điều trị Khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện (BV) Đa khoa TP Cần Thơ, kể về một trường hợp bệnh nhân cao tuổi bị dị ứng thuốc, may nhờ nhập viện cấp cứu kịp thời mới giữ được an toàn tính mạng.
Bác sĩ Nhàn cho biết, vài năm trước, một cụ ông (80 tuổi) mắc bệnh đau nhức xương khớp, đến BV Đa khoa TP Cần Thơ điều trị lần đầu, được bác sĩ chuyên khoa kê đơn, phát thuốc về nhà uống. Sau khi uống thuốc, bệnh nhân gặp phải tình trạng dị ứng, được chẩn đoán là hội chứng Steven – Jonhson, nổi bóng nước, loét da như bị phỏng ở môi, lưỡi, các khoang miệng mũi. Sau khi điều trị khỏi, bác sĩ ghi thông tin bệnh nhân dị ứng thuốc vào sổ khám bệnh và nhắc người nhà lưu ý.
Gần đây, bệnh đau nhức tái phát, cụ ông lại đến BV Đa khoa TP Cần Thơ thăm khám nhưng người thân không nhớ báo với bác sĩ tình trạng dị ứng thuốc của ông cụ. Bác sĩ cũng không để ý khai thác tiền căn dị ứng thuốc của bệnh nhân, đã kê toa cho ông uống loại thuốc giảm đau đã gây dị ứng. Sau khi uống thuốc, bệnh nhân bị ngứa toàn thân, nổi bóng nước đau rát, đến BV huyện, được chẩn đoán sốc phản vệ nghi do phản ứng với thuốc. Sau xử trí ban đầu, cụ ông được chuyển lên BV Đa khoa TP Cần Thơ. Bệnh nhân được hồi sức cấp cứu nhanh chóng, tích cực điều trị kháng sinh, kháng dị ứng, vài ngày thì tình trạng cải thiện, rất may không dẫn tới tình trạng sốc nhiễm trùng.
BV Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long cũng vừa tiếp nhận bệnh nhi 3 tuổi ở tỉnh Hậu Giang nhập viện do hội chứng Steven – Jonhson với những bóng nước vỡ rải rác toàn thân. Bác sĩ CKII Phạm Nguyễn Yến Trang – Phó Trưởng Khoa Nhi cho biết, đó là tình trạng dị ứng nặng, do nhiều nguyên nhân như thuốc, nhiễm siêu vi. Các biến chứng nặng có thể gặp như: nhiễm trùng huyết, viêm phổi, rối loạn điện giải, nặng nhất có thể gây tử vong. Bác sĩ Trang khuyên phụ huynh khi cho các bé dùng thuốc, nếu thấy có biểu hiện bất thường thì phải ngưng ngay và nhanh chóng đưa bé đến cơ sở y tế khám. Phụ huynh cần mang theo đầy đủ toa và thuốc đang dùng, giúp nhân viên y tế chẩn đoán nhanh, điều trị kịp thời.
Video đang HOT
Theo các chuyên gia y tế, dị ứng thuốc là tình trạng phản ứng khác thường của cơ thể khi tiếp xúc với thành phần của thuốc có tính chất gây dị ứng. Khi bị dị ứng, hệ thống miễn dịch tạo ra mức độ nhạy thuốc cực lớn khi dùng thuốc lần đầu. Tuy nhiên, co trường hợp dùng thuốc lần đầu không dị ứng nhưng lại bị ở nhưng lần tiếp theo. Các dấu hiệu chủ yếu là phát ban, nổi mẩn, sốt. Phản ứng tức thời của dị ứng thuốc có nguy cơ gây ra sốc phản vệ, có thể dẫn tới tử vong trong vài phút sau khi cơ thể tiếp xúc với thuốc. Phản ứng muộn ít xảy ra hơn nhưng thường nghiêm trọng, đe dọa tính mạng bao gồm hội chứng Stevens – Johnson, hội chứng hoại tử da nhiễm độc…
Kháng sinh xếp “đầu bảng”, chiếm tới hơn 50% các thuốc gây dị ứng. Bên cạnh đó, dân gian quan niệm thuốc nam, thuốc đông y “lành, mát”, không gây hại nhưng thực sự thì chúng đứng thứ ba trong nhóm gây dị ứng. Điều cần lưu ý, trong nhiều trường hợp bị sốt, ngứa, nổi mề đay, người bệnh không nghĩ đến dị ứng thuốc nên uống thêm vài loại khác, làm cho tình trạng dị ứng thêm trầm trọng.
Các bác sĩ khuyến cáo, người dân không nên tự mua thuôc điêu tri, chi nên dung thuôc theo đung toa chi đinh cua bac sĩ và ngưng sử dụng, gặp bác sĩ ngay khi có phản ứng bất thường xảy ra. Khi đã bị dị ứng loại thuốc nào thì tuyệt đối không được dùng loại thuốc đó nữa. Tinh trang di ưng đôi vơi môt loai thuôc xay ra ơ nhưng lân sau đêu trâm trong hơn lân trươc. Khi đi khám bênh hoặc mua thuốc, người bệnh phải thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết những loại thuốc mình dị ứng trước đây và những loại thuốc hiện đang dùng đê đươc hương dân sư dung hơp ly, an toan.
Trị đau nhức xương khớp không đúng, hủy hoại "lục phủ ngũ tạng"
Hệ thống cơ xương khớp biến đổi, suy giảm chức năng theo sự gia tăng tuổi tác. Khi trở trời, bỗng nghe những luồng gió lạnh làm buốt nhức các khớp xương.
Nhiều người bệnh tự ý mua thuốc hoặc đến phòng mạch tư tiêm thuốc, liền thấy trong người khỏe hẳn. Vài bữa, nửa tháng sau, các cơn đau nhức trở lại, ngày càng trầm trọng và người bệnh cứ tiếp tục uống thuốc, chích thuốc, như một vòng xoáy tiếp diễn, không lối thoát...
Người bệnh như bị "bỏ bùa"
Bác sĩ Lưu Ngọc Trân, BV Đa khoa TP Cần Thơ, thăm khám, tư vấn cho người bệnh chữa trị các bệnh đau nhức xương khớp.
Bà Nguyễn Thị Tư (75 tuổi, ở huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long) đang điều trị vết loét ở ngón chân út bàn chân trái, do biến chứng tiểu đường. Sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ ghi nhận bà cụ còn bị biến chứng của việc lạm dụng corticoid. Hỏi ra mới biết, nhiều năm nay, bà cụ đau nhức xương khớp; mỗi lần đau, bà đến phòng mạch tư chích một mũi thuốc và lấy thêm vài liều thuốc về uống, tốn khoảng 50.000 - 60.000 đồng.
Bà Tư kể: "Đau nhức không ngủ được, vậy mà sáng hôm sau chích vào một mũi là thấy khỏe liền, ăn ngon, ngủ ngon, như có phép tiên vậy. Nhưng ngặt nỗi, giống như bị bác sĩ bỏ bùa, cứ vài bữa lại phải kiếm bác sĩ". Bà Tư còn cho biết, người con trai thứ 6 của bà năm nay 50 tuổi cũng hay rêm mình mẩy, thường xuyên đi chích thuốc chung với mẹ. Bà con trong xóm của bà Tư nhiều người cũng vậy, nhất là khi mắc các bệnh đau nhức xương khớp.
Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Thanh Nhàn, công tác tại Khoa Hồi sức tích cực chống độc (ICU) Bênh viên (BV) Đa khoa TP Cần Thơ, cho biết: Khoa ICU tiếp nhận rất nhiều trường hợp người bệnh nguy kịch, có liên quan đến việc sử dụng corticoid. Thực tế, người dân ĐBSCL cứ 10 trường hợp có bệnh sử đau nhức khớp xương thì 8 - 9 người đều do lạm dụng corticoid. Thuốc có thành phần kháng viêm mạnh, giảm đau nhanh, dân gian gọi là đề xa. Bên cạnh hiệu quả tức thì, hầu hết người bệnh không biết rằng thuốc gây nhiều biến chứng, phá hủy lục phủ ngũ tạng của toàn bộ cơ thể.
Theo bác sĩ CKI Nguyễn Thị Thanh Nhàn, tình trạng lạm dụng corticoid phổ biến nhất ở người cao tuổi mắc bệnh đau nhức xương khớp hoặc người mắc các bệnh viêm đường hô hấp. Người cao tuổi uống loại thuốc này lâu dài dễ loãng xương, mà càng loãng xương thì càng đau, càng đau càng uống thuốc thì lại tiếp tục gia tăng tình trạng loãng xương, tạo thành một vòng xoắn không thoát ra được, ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe và chất lượng cuộc sống, rút ngắn tuổi thọ.
Khó cai thuốc
Trong phòng bệnh số 1 của Khoa Nội tiết, BV Đa khoa TP Cần Thơ có 8 giường bệnh thì có 6 bệnh nhân có dấu hiệu cushing do tác hại của việc sử dụng lâu dài corticoid. Tình trạng nặng nề nhất là cụ bà Lê Thị Thạch (75 tuổi, ở Phong Điền) nhập viện vì đau cột sống thắt lưng. Người nhà của cụ Thạch cho biết, để chống chọi với các cơn đau nhức xương khớp của tuổi già, bà cụ thường xuyên hốt thuốc nam, mua thuốc bắc, thuốc tàu, thuốc tán, kể cả đi bác sĩ tư nhưng bệnh không khỏi mà ngày càng trầm trọng. Bà cụ còn mắc bệnh đái tháo đường, bị biến chứng thần kinh do tiểu đường dẫn đến nhiễm trùng, bí tiểu, phải đặt sonde thông tiểu.
Theo bác sĩ CKII Lưu Ngọc Trân, Trưởng Khoa Nội tiết BV Đa khoa TP Cần Thơ, bệnh nhân bị bệnh tiểu đường, tức lượng đường trong máu tăng cao hơn mức bình thường, lại sử dụng thuốc corticoid làm tăng đường huyết khiến cho việc kiểm soát đường huyết thêm cực kỳ khó khăn.
Thuốc này có tác hại gây rối loạn chuyển hóa, rối loạn mỡ máu, hạ kali và natri máu, giảm canxi, dị hóa protein dẫn đến teo cơ, giảm sức đề kháng nên tăng nguy cơ nhiễm trùng. Biến chứng nặng nề nhất của loãng xương do dùng corticoid là gãy xương, hoại tử chỏm xương đùi. Qua thăm khám, các bác sĩ xác định cụ bà loãng xương rất nặng, xẹp đốt sống thắt lưng.
Cơ thể bà nặng nề, phình to, khiến tưởng lầm là béo phì, là tình trạng của rối loạn chuyển hóa, giữ muối nước, rối loạn phân bố mỡ, mỡ tập trung ở mặt, vùng gáy và vùng bụng, teo cơ ở tay và chân. Những dấu hiệu điển hình, nhìn qua dễ biết như mặt tròn như mặt trăng, da ửng đỏ, tay chân khẳng khiu, có nhiều vết bầm tím ở cẳng tay, bụng bệu mỡ và có nhiều vết nứt da ở bụng màu đỏ tía.
Theo bác sĩ CKII Lưu Ngọc Trân, Khoa Nội tiết tiếp nhận rất nhiều trường hợp bệnh nhân sau khi được cấp cứu qua cơn nguy kịch ở Khoa Cấp cứu, Khoa Hồi sức tích cực chống độc. Khoa Nội tiết sẽ điều trị tiếp tình trạng nhiễm trùng cho ổn, thứ hai là sẽ giảm liều thuốc corticoid, giảm liều từ từ. Ở giai đoạn bệnh nhân đang có tình trạng thiếu hụt corticoid và nhiễm trùng, bác sĩ cho thuốc corticoid liều cao. Khi bệnh nhân ổn định hoàn toàn thì bắt đầu giảm liều theo phác đồ. Sau khi xuất viện, bệnh nhân tái khám được bác sĩ ở phòng khám điều chỉnh giảm liều từ từ trở về liều thấp cho đến khi tuyến thượng thận phục hồi chức năng bác sĩ sẽ ngưng thuốc corticoid cho bệnh nhân. Nói chung, một quá trình lâu dài, muốn bỏ được thuốc đó, cần phải có thời gian 1 tháng, 6 tháng, 1 năm, 2 năm mới có kết quả.
Tuy nhiên, việc "cai nghiện" cho bệnh nhân corticoid vô cùng khó khăn, đòi hỏi sự đồng lòng, quyết tâm của cả người bệnh và cán bộ y tế. Khi người bệnh thiếu hụt corticoid do giảm liều dùng, sẽ đối mặt tình trạng mệt mỏi, nôn ói, đau nhức xương khớp không chịu nổi. Bệnh nhân không quay lại BV có chuyên khoa điều trị mà tiếp tục mua thuốc, chích thuốc ở phòng khám tư có lạm dụng corticoid thì sẽ tiếp diễn tình trạng lệ thuộc thuốc, biến chứng do thuốc sẽ càng gia tăng.
Các chuyên gia y tế nhìn nhận, thực trạng lệ thuộc corticoid dẫn đến nhiều biến chứng hủy hoại tổng trạng sức khỏe. Người bệnh muốn được khỏi bệnh mau, nhanh. Từ đó, các cửa hàng thuốc và các phòng mạch tư, vì kinh tế, thường thêm thành phần corticoid vào các liều điều trị, để tạo "uy tín mát tay", thầy hay, thuốc giỏi. Những bệnh dễ lạm dụng corticoid nhất là đau nhức, kế đến là tai mũi họng và bệnh phổi, thứ ba là da liễu. Ngoài ra, người dân còn sử dụng các loại thuốc gia truyền trôi nổi, tiềm ẩn nguy cơ chứa nhiều chất corticoid và độc dược ảnh hưởng sức khỏe.
Bác sĩ Lưu Ngọc Trân khuyến cáo, người bệnh đau nhức khớp nên đến các bác sĩ chuyên khoa, hoặc BV có phòng khám chuyên khoa khớp để điều trị tốt hơn, không nên đến thầy lang, hay tự mua thuốc uống. Những bệnh lý cần thuốc này thì cũng phải sử dụng đúng theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, dùng đúng liều lượng và thời gian. Trường hợp người bệnh đã được chẩn đoán suy thượng thận mạn do corticoid (hội chứng cushing do corticoid), nên khám và theo dõi bởi các bác sĩ chuyên khoa nội tiết để được giảm liều và ngưng thuốc, giúp giảm được các tác dụng phụ do corticoid, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Bài, ảnh: THU SƯƠNG
Con trai rất ghét được chải tóc, mẹ quyết định đưa đến bệnh viện, không ngờ đó là việc đã cứu mạng con Mặc dù không muốn nhưng cha mẹ của cậu bé đáng yêu này vẫn mạnh dạn nói ra các triệu chứng của con mình để nâng cao nhận thức cho các bậc cha mẹ khác về bệnh bạch cầu. Freddy Slaven, 1 tuổi, được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu. Theo chia sẻ của gia đình thì Freddy Slaven rất dễ bị bầm...