Bài học Sông Tranh 2 cho “Cảng tỷ đô”
EVN đã “vượt mặt” các nhà khoa học và họ đang phải trả giá khá đắt vì tài liệu ĐTM. Liệu bài học này có “đán.h thức” Bộ GT- VT và Cục Hàng hải VN để tránh khỏi một ST2 tiếp theo không?
Sự kiện khoa học đang đốt nóng dư luận xã hội, đó là thủy điện Sông Tranh 2 và dự án Cảng Lạch Huyện (được mệnh danh là “Cảng tỷ đô”). Tuy ở hai lĩnh vực kinh tế kỹ thuật, lại xa nhau hàng trăm km về địa lý, song hai công trình này dường như có chung một bài học đắt giá.
Khi dự án “Cảng tỷ đô” chưa có ĐTM
Cảng Lạch Huyện là sản phẩm của suốt 12 năm nghiên cứu với 10 cuộc hội thảo khoa học, của hơn 200 tiến sỹ ở các cục, vụ, viện, là thứ trưởng, cục trưởng, vụ trưởng, viện trưởng Bộ GT-VT và tổ chức hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Vậy nhưng đến giờ phút chót chuẩn bị “nhấn nút” khởi công thì dự án này vẫn chưa có được tài liệu đán.h giá tác động môi trường (ĐTM). Đó là điều kỳ lạ cho một dự án trọng điểm quốc gia với “mệnh giá” tỷ đô!
Với 200 trang “Báo cáo đán.h giá tác động môi trường…” hoàn thành vào tháng 12/2006, do Tập đoàn điện lực VN (EVN) ký duyệt, gửi đến các bộ ngành, địa phương liên quan thì công trình ST2 mới được khởi công.
Vậy nhưng không ai lường được sau đó công trình đã xẩy ra sự cố rò rỉ thân đậ.p tới mức “ào ào thác đổ”. Và động đất kích thích liên tiếp xẩy ra cho một vùng rộng lớn của huyện Bắc Trà My.
Các nhà khoa học đang nỗ lực trấn an chính quyền và nhân dân, ngược lại người dân không tin vào các nhà khoa học. Mãi tới khi lục lại hồ sơ, các chuyện gia “mổ xẻ” mới tá hỏa: Bản báo cáo ĐTM dày 200 trang của ST2 là sự sao chép từ những báo cáo trước đó.
TS Lê Trần Chấn, một nhà địa lý sinh vật, chuyên nghiên cứu về đa dạng sinh học có tên trong tài liệu ĐMT khẳng định mình không phải là một chuyên gia về động đất, và ông cũng không biết đán.h giá của mình lại được EVN đưa vào báo cáo.
Sau hội chứng “phong trào làm thủy điện”, ST2 đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về vấn đề ĐMT cho các dự án trọng điểm quốc gia, dù đó là vốn ODA, BOT, PPP hay vốn tự có của các doanh nghiệp.
Cho đến nay, dự án Cảng Lạch Huyện vẫn chưa tìm được vị trí để đổ “bùn thải”. Theo phương án ban đầu đã thống nhất, bùn sẽ được đổ vào khu vực sau đê chắn sóng của hai bến khởi động tại khu vực Nam Cát Hải hoặc tại khu công nghiệp Nam Đình Vũ.
Vậy nhưng theo tư vấn của phía JICA thì việc đổ bùn ra biển chỉ làm ảnh hưởng ở một phạm vi có bán kính 10km. Tuy nhiên, ý kiến này ngay sau đó đã gặp phản ứng từ một số chuyên gia thành viên Hội đồng đán.h giá tác động môi trường.
40 triệu m3 đất sẽ được đổ ra biển Đông tốn nhiều công sức, tiề.n của. Trong khi từng mét khối đất là tài nguyên- tài sản tính được bằng tiề.n cả hàng ngàn tỷ đồng. Và hàng trăm hecta đất canh tác, nhà cửa ruộng vườn bên bờ sông Lạch Huyện sẽ bị nhấn chìm.
Video đang HOT
Giống như việc hút cát ở các lòng sông để xuất khẩu, gây sạt lở nhiều vùng đất ven bờ đang đ.e dọ.a cuộc sống của hàng vạn hộ dân ĐBSCL, miền Trung và vùng châu thổ sông Hồng.
Nhưng dự án Cảng Lạch Huyện vẫn chưa tính đến vấn đề di dời dân tránh sạt lở. Điều này, hơn 200 tiến sĩ Bộ GT-VT cùng JICA tham gia nghiên cứu dự án suốt 12 năm trời với 10 cuộc hội thảo khoa học … chưa hề tính đến.
“Cả vú lấp miệng em”!
Qua khảo sát thực tế, nhiều nhà khoa học của cả Bộ Tài nguyên và Môi trường là thành viên đoàn khảo sát cho rằng, việc đổ bùn ra biển là khó có thể chấp nhận, bởi chất thải dưới biển có những kết cấu phức tạp, có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao.
Như vậy, phạm vi ảnh hưởng đến các vùng biển du lịch với hệ sinh thái đa dạng như Cát Hải, Cát Bà, Đồ Sơn sẽ chịu thiệt hại nặng nề. Theo một số ý kiến các nhà khoa học, nếu bùn thải đổ không kiểm soát được diện tích để tái phát tán thì quay ngược lại vùng nạo vét tại Cảng Lạch Huyện.
TS. Trần Đình Lân, Phó Viện trưởng Viện Tài nguyên và Môi trường biển (thuộc Viện KHCN Việt Nam), thành viên đoàn khảo sát cho rằng, mô hình của phía JICA đưa ra chưa thuyết phục được các nhà khoa học Việt Nam. Đặc biệt về yếu tố quản lý chất thải bùn.
Vậy nhưng, với câu nói cửa miệng vốn đầy tính cửa quyền của Bộ GT- VT “hiến kế không có gì mới”, họ đã “cả vú lấp miệng em” để vẫn quyết phương án của mình theo JICA và tuyên bố “sẽ khởi công ngay sau khi có báo cáo ĐMT”.
Việc quản lý đổ thải trên bờ đã rất khó ở việc đán.h giá tác động môi trường ngắn hạn cũng như lâu dài. Phía JICA thiết kế một mô hình đổ bùn ra biển mà chưa có những khảo sát kỹ càng, kết quả phân tích mẫu thải, địa hình nơi đổ thải, chế độ hải lưu là không ổn.
Nhiều GSTS của các trường đại học và viện nghiên cứu cho rằng, những thông số mà JICA đưa ra còn thiếu nhiều dữ kiện và chưa thuyết phục được Hội đồng.
Tại cuộc hội thảo lớn do Tổng Hội Xây dựng VN cùng Bộ GT- VT tổ chức , phương án hiến kế về cảng biển của Công ty TNHH Sơn Trường- Hải Phòng được các nhà khoa học hoan nghênh, còn phương án của Bộ GT- VT có nhiều hạn chế về khối lượng nạo vét bùn đất khi khởi công và nạo vét hàng năm quá lớn.
Phương án này chưa tính kỹ về hiệu quả đầu tư, đán.h giá môi trường và kiến nghị bằng văn bản dừng xây dựng dự án để tiếp tục nghiên cứu.
Vậy nhưng, với câu nói cửa miệng vốn đầy tính cửa quyền của Bộ GT- VT “hiến kế không có gì mới”, họ đã “cả vú lấp miệng em” để vẫn quyết phương án của mình theo JICA và tuyên bố “sẽ khởi công ngay sau khi có báo cáo ĐMT”.
EVN đã “vượt mặt” các nhà khoa học và họ đang phải trả giá khá đắt vì tài liệu ĐTM. Liệu bài học này có “đán.h thức” Bộ GT- VT và Cục Hàng hải VN để tránh khỏi một ST2 tiếp theo không?
Theo Dantri
Phổ biến kiến thức về động đất cho người dân vùng Sông Tranh 2
Ngày 18/10, hơn 300 cán bộ và người dân trên địa bàn Quảng Nam đã được các chuyên gia ở Viện Vật lý địa cầu phổ biến kiến thức về động đất và cách phòng tránh, ứng phó khi có động đất xảy ra.
PGS.TS. Cao Đình Triều - chuyên gia của Viện Vật lý địa cầu - là người chủ trì buổi nói chuyện. Đặc biệt, buổi nói chuyện này cũng được truyền hình trực tiếp để nhiều người dân của Quảng Nam mà đặc biệt là người dân quanh khu vực thủy điện Sông Tranh 2 (huyện Bắc Trà My) theo dõi.
PGS.TS. Cao Đình Triều phổ biến kiến thức về động đất và cách phòng tránh, ứng phó
Theo PGS.TS. Cao Đình Triều, động đất là một hiện tượng thiên tai "hung hãn". Nghiên cứu và hiểu biết nó, dự báo sự xuất hiện của nó là cả một vấn đề mà loài người còn phải đối đầu trong tương lai.
Sự rung động của động đất thường xuyên xuất hiện gây ra sự tàn phá, chế.t chóc làm cho con người luôn sợ hãi. Ở nhiều nước trên thế giới, những truyền thuyết trong dân gian coi động đất như là con vật hung hãn, gớm ghiếc được Trái đất nâng đỡ.
"Động đất là sự rung động của Trái đất, nó được gây nên bởi chùm tia sóng địa chấn lan tỏa từ một vùng nguồn nào đó do quá trình giải tỏa nhanh năng lượng đàn hồi tạo nên. Nói cách khác, động đất là sự giải phóng nhanh của năng lượng đàn hồi được tích lũy tại một điểm nào đó trên trong Trái đất gây nên sóng địa chấn và tác động lên bề mặt làm phá hoại các công trình, sự biến dạng bề mặt cũng như gây chế.t chóc cho con người" - PGS.TS. Cao Đình Triều giải thích về động đất.
PGS.TS. Cao Đình Triều cũng giải thích có hai loại sóng mặt: Sóng Love và sóng Rayleigh được truyền dọc theo bề mặt Trái đất và trong các lớp dẫn sóng. Ngoài ra có hai loại sóng khối: Sóng dọc P và sóng ngang S truyền xuyên qua lòng đất, khúc xạ qua các môi trường vật chất khác nhau hoặc phản xạ tại các ranh giới của môi trường trước khi trở lại mặt đất.
Về vấn đề động đất đang diễn ra tại khu vực thủy điện Sông Tranh 2 (huyện Bắc Trà My), PGS.TS. Cao Đình Triều cho rằng, đây là động đất do kích thích hồ chứa liên quan với các hoạt động của con người, xảy ra tại vùng hồ sau khi tích nước. Động đất kích thích hồ chứa luôn là vấn đề quan tâm và được cập nhật thông tin liên tục, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới công tác vận hành của các nhà máy thủy điện.
Chánh Văn phòng huyện Bắc Trà My - ông Lê Văn Tuấn - trình bày những băn khoăn của mình với PGS.TS. Cao Đình Triều tại buổi nói chuyện
"Vừa tích nước vừa nghe ngóng, đừng để biến động nước hồ quá nhanh gây ra những phản ứng tiêu cực", PGS.TS. Cao Đình Triều phát biểu. PGS.TS. Cao Đình Triều cũng cho rằng cần bảo vệ khu vực lòng hồ, tránh những hoạt động tai biến địa chất khác như sạt lở, lũ ống... để bảo vệ khu vực lòng hồ Sông Tranh 2.
Đến nay, đã biết được có trên 100 trường hợp về các trận động đất do hồ chứa gây ra. Với hồ thủy điện Sông Tranh 2 cần hạn chế tối đa sự biến động nhanh của mực nước hồ, vì điều này đã được minh chứng là gây nên biến động của ứng suất gia tăng làm thay đổi nhanh trạng thái suất lỗ rỗng và có thể gây nên động đất.
Tại buổi nói chuyện này, các đại biểu là lãnh đạo các huyện ở khu vực hạ du thủy điện Sông Tranh 2 cũng bày tỏ những băn khoăn đối với công tác ứng phó khi có động đất xảy ra. Chủ tịch UBND huyện Hiệp Đức - ông Đào Bội Thuyên - băn khoăn: Huyện Hiệp Đức cách thân đậ.p Sông Tranh 2 khoảng 40km, khi có sự cố vỡ đậ.p xảy ra thì ứng phó như thế nào. Vì đối với huyện Hiệp Đức, người dân còn có thời gian để chuẩn bị thoát khỏi vùng nước từ thủy điện Sông Tranh 2 đổ xuống.
Ông Nguyễn Minh Tuấn - Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão tỉnh Quảng Nam - cũng băn khoăn khi cho rằng, các nhà khoa học đã xác định động đất ở thủy điện Sông Tranh 2 tối đa chỉ là 5,5 độ richter, liệu đã là con số tối đa chưa hay đó chỉ là dự báo?
PGS.TS. Cao Đình Triều cho rằng, động đất kích thích xảy ra bao giờ cũng nhỏ hơn động đất kiến tạo, đồng thời nó cũng xảy ra ở tầng nông hơn nên người dân đã nghe tiếng nổ lớn phát ra từ lòng đất.
Một lớp tập huấn ứng phó với động đất cho cán bộ và người dân tại huyện Bắc Trà My
TS. Nguyễn Xuân Anh - Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu - cho biết, ngày 19/10, trạm quan trắc động đất đầu tiên tại đậ.p thủy điện Sông Tranh 2 (huyện Bắc Trà My) sẽ được hoàn thành. Đây là cơ sở cho việc nghiên cứu, đán.h giá chính xác tình hình động đất ở Bắc Trà My hiện nay cũng như phục vụ công tác dự báo động đất về sau. Trong thời gian tới, Viện Vật lý địa cầu sẽ mời các chuyên gia về động đất kích thích giỏi nhất thế giới cùng với các chuyên gia đầu ngành trong nước tới Bắc Trà My khảo sát, nghiên cứu tình hình động đất ở đây, giúp cho người dân địa phương hết hoang mang về các vấn đề liên quan đến động đất.
TS. Nguyễn Xuân Anh cũng cho biết, sắp tới Viện Vật lý địa cầu sẽ lắp đặt thêm các trạm quan trắc khác ở khu vực thủy điện Sông Tranh 2 và vùng dạ du để có thể đo chính xác những trận động đất xảy ra trên khu vực, đồng thời phục vụ cho việc dự báo về động đất có khả năng xảy ra trên khu vực trong tương lai.
Theo Dantri
Thủy điện Miền Trung - Tây Nguyên: Hệ lụy không tính được bằng tiề.n Sau sự cố ở thủy điện Sông Tranh, thủy điện Đăk Rông 3, Ban chỉ đạo Tây Nguyên đã ban hành văn bản, cùng các tỉnh Tây Nguyên khảo sát và đán.h giá lại hai mặt lợi - hại của thủy điện trên địa bàn. Trước đó, tỉnh Quảng Nam cũng đã dừng toàn bộ các dự án thủy điện chưa triển khai....