Bạc Liêu: Lúa thơm-tôm sạch là mô hình giúp nông dân khỏe mạnh, làm giàu

Vượt qua nhiều khó khăn do dịch COVID-19 cũng như giá phân bón liên tục gia tăng, tỉnh Bạc Liêu đã hoàn thành kế hoạch sản xuất lúa trên đất tôm năm 2021 với gần 39.000 ha.

Ở thời điểm hiện nay, lúa trong giai đoạn từ 40 – 60 ngày tuổi, sinh trưởng và phát triển tốt.

Đặc biệt, ở vụ Mùa năm nay, ngoài giống lúa Một bụi đỏ và OM2517, OM 5451 nông dân đã mở rộng sử dụng giống ST24, ST25 với diện tích lên đến gần 10.000 ha. Việc khuyến khích nông dân đưa vào sản xuất giống lúa này, nằm trong chiến lược xây dựng thương hiệu “Lúa thơm-Tôm sạch” của tỉnh Bạc Liêu trong thời gian tới.

Cán bộ nông nghiệp cùng nông dân kiểm tra mô hình tôm – lúa tại huyện Hồng Dân (Bạc Liêu). Ảnh: Tuấn Kiệt – TTXVN

Tại huyện Hồng Dân, địa phương có diện tích tôm-lúa lớn nhất của tỉnh Bạc Liêu với trên 24.000 ha. Ông Danh Sa Rây, nông dân ấp Kosthum, xã Ninh Thạnh Lợi cho biết, toàn bộ 3 ha của gia đình năm nay đều gieo sạ giống ST24, bởi năm trước làm 1 ha thử nghiệm, lúa trúng mùa, lại bán được giá cao. Song song với sản xuất lúa, ông Danh Sa Rây còn thả nuôi tôm càng xanh trong ruộng lúa. Cả tôm càng xanh và lúa đều đang phát triển tốt, hứa hẹn sẽ lại có một vụ mùa bội thu.

ST24, ST25 là giống lúa có thời gian sinh trưởng đến thu thu hoạch khoảng 90 ngày. Hạt lúa thon dài, vỏ màu vàng lấp lánh, hạt gạo dẻo, mềm, ngon; năng suất bình quân trên đồng đất Bạc Liêu đạt gần 10 tấn/ha. Theo ông Lê Văn Tính, ấp Chòm Cau, xã Ninh Thạnh Lợi, huyện Hồng Dân, tôm-lúa là mô hình sản xuất “thuận thiên” mang lại hiệu quả bền vững.

Mùa nắng, lúa sau khi thu hoạch xong, nông dân cho nước mặn vào, pha với nước ngọt còn lại, để nuôi tôm sú, nuôi cua, nuôi cá… Rồi khi đến mùa mưa, độ mặn giảm, nông dân cải tạo đất, trồng lúa kết hợp thả nuôi tôm càng xanh. Thực hiện theo hình thức canh tác này, những năm qua bình quân mỗi ha, năng suất tôm nuôi đạt từ 400 – 500 kg; lúa đạt từ 5,5 – 6 tấn, mang lại lợi nhuận trên 100 triệu đồng/ha.

Trong vụ gieo sạ lúa trên đất tôm năm 2021 này, ông Lê Văn Tính sử dụng giống ST24. Ông Tính cho biết, trước đây, gia đình ông cũng như nhiều nông dân khác canh tác các giống lúa khác như: OM2517, OM5451, Một Bụi đỏ… nên khi chuyển qua sản xuất giống lúa ST24, ST25, cũng có chút lo lắng vì chưa biết hiệu quả sản xuất ra sao.

Nhưng với sự vận động của chính quyền địa phương, sự hỗ trợ về nguồn giống, hướng dẫn, tập huấn kỹ thuật của ngành chuyên môn, nhiều nông dân đã quyết định chọn giống lúa này đưa vào sản xuất.

Thị xã Giá Rai, địa phương đầu nguồn nước mặn, nhưng lại cuối nguồn nước ngọt, muốn thực hiện mô hình lúa – tôm đã đầu tư gần 50 tỷ đồng để phát triển xây dựng hệ thống thủy lợi trữ nước ngọt. Nhờ vậy, thị xã đã xuống giống lúa vụ sản xuất năm 2021 này lên đến 3.000 ha; trong đó, có gần 400 ha gieo sạ giống lúa ST24, ST25.

Để mở rộng diện tích gieo sạ lúa trên đất tôm, nhiều địa phương trong tỉnh đã mạnh dạn đầu tư hàng chục tỷ đồng cho hệ thống thủy lợi, thủy nông nội đồng.

Tỉnh Bạc Liêu hiện có gần 40.000 ha sản xuất theo mô hình tôm-lúa. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng Trường đại học Nam Cần Thơ, vùng phía Bắc Quốc lộ 1A của tỉnh Bạc Liêu rất lý tưởng để sản xuất các giống lúa thơm có giá trị kinh tế cao, nhất là giống lúa ST24, ST25. Bởi, đất mặn là nền tảng quan trọng tạo độ mềm dẻo, thơm ngon cho hạt gạo, sự khác biệt mà những vùng trồng lúa khác không có.

Thực tiễn đã chứng minh, tôm-lúa là mô hình sản xuất ít tác động tiêu cực tới môi trường xung quanh, ít rủi ro, phù hợp với khả năng của đa số nông dân và cho hiệu quả kinh tế khá cao. Khi nuôi tôm, đất trở nên màu mỡ hơn, giúp lúa phát triển mạnh, giảm được chi phí phân bón cũng như thuốc bảo vệ thực vật.

Đặc biệt, sau mỗi vụ tôm, chất mùn bã hữu cơ, vi sinh vật và thức ăn dư thừa của con tôm là nguồn dinh dưỡng rất tốt cho cây lúa. Ngược lại, sau vụ lúa, đất được cải tạo, môi trường thuận lợi nên tôm nuôi mau lớn, ít gặp rủi ro và dịch bệnh.

Bạc Liêu đã quy hoạch vùng lúa-tôm là vùng sản xuất “Lúa thơm-Tôm sạch” và hướng đến sản xuất tôm-lúa hữu cơ. Theo ông Trương Phước Hiền, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phước Long, để khuyến khích nông dân nhân rộng giống lúa ST24, ST25, nhà nước hỗ trợ 50% lượng lúa giống, đồng thời làm nhịp cầu nối để doanh nghiệp và nông dân ký kết bao tiêu sản phẩm.

Trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã như: Công ty cổ phần Tập đoàn Lộc Trời (tỉnh An Giang), Công ty cổ phần gạo Ông Thọ (Thành phố Hồ Chí Minh), Hợp tác xã Nông nghiệp Vĩnh Cường (tỉnh Bạc Liêu) đã liên kết với nông dân với diện tích gần 5.000 ha.

Ông Lưu Hoàng Ly, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bạc Liêu cho biết, mục tiêu mà ngành đề ra đến năm 2025, là mở rộng diện tích sản xuất lúa-tôm lên hơn 43.000 ha.

Để đạt được mục tiêu này, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả chuyển giao ứng dụng khoa học – kỹ thuật vào sản xuất lúa hàng hóa theo yêu cầu của thị trường, thực hiện tốt nhiệm vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng từng bước hiện đại, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Áp dụng các giải pháp kỹ thuật trong canh tác nhằm tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng, an toàn phục vụ nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu, tăng lợi nhuận trên cùng một đơn vị diện tích.

Đặc biệt là định hướng canh tác lúa hữu cơ, tôm sạch thích ứng với biến đổi khí hậu và thân thiện với môi trường, đạt mục tiêu nâng cao giá trị nông sản và phát triển bền vững.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bạc Liêu cũng cho biết, đơn vị sẽ đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và nông dân trong việc bao tiêu sản phẩm đầu ra ổn định, giúp nông dân an tâm sản xuất để đạt hiệu quả cao. Bên cạnh đó, kết hợp nuôi tôm sú với tôm càng xanh nhằm tạo thêm giá trị gia tăng.

Từng bước hình thành chuỗi liên kết giá trị cung ứng và bao tiêu sản phẩm vùng sản xuất tôm – lúa theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và hướng tới tạo dựng thương hiệu “Lúa thơm – Tôm sạch”, giúp nông dân tạo ra sản phẩm chất lượng cao, an toàn, đáp ứng nhu cầu thị trường xuất khẩu…