Australia lo ngại cơ sở Trung Quốc ở sát nách
Nghị sĩ Australia lo ngại cơ sở 200 triệu USD mà Trung Quốc tính xây dựng trên đảo Daru sát nước này có thể đe dọa an ninh quốc gia.
Một công ty do người Trung Quốc điều hành đã ký biên bản ghi nhớ với chính quyền Papua New Guinea (PNG) để xây dựng “một khu công nghiệp thủy sản đa chức năng” trên đảo Daru nằm trên eo biển Torres.
Đây là một trong số ít đảo ở eo biển Torres không thuộc quyền kiểm soát của Australia, nằm cách lục địa Australia chưa đầy 200 km.
Vị trí đảo Daru (dấu đỏ), cách lục địa Australia chưa đầy 200 km. Ảnh: Google Maps
Dự án này đã khiến các chuyên gia an ninh quốc gia Australia lo ngại vì nó có thể hoạt động như một cơ sở quân sự của Trung Quốc. Họ cũng bày tỏ quan ngại với các tàu cá mang cờ Papua New Guinea nhưng do Trung Quốc kiểm soát đang đánh bắt tận diệt vùng biển đa dạng sinh học xung quanh.
Trong cuộc họp với Thượng viện tháng này, Ngoại trưởng Australia Marise Payne cho biết Lực lượng Biên phòng Australia đã duy trì “hiện diện liên tục” ở eo biển Torres và làm việc với cơ quan thực thi pháp luật PNG.
Bà cho biết đã “bày tỏ mong muốn mọi ngư dân trong khu vực eo biển Torres tuân thủ luật pháp của Australia và Papua New Guinea, cũng như các nghĩa vụ quốc tế”.
Penny Wong, phát ngôn viên Công đảng Australia, lãnh đạo phe đối lập trong Thượng viện, nói rằng chính phủ đã “phạm sai lầm” khi để dự án này hình thành. “Làm thế nào mà chính phủ Morrison không nhìn thấy điều này?” bà nói.
Video đang HOT
Thượng nghị sĩ độc lập Rex Patrick, một người thường xuyên chỉ trích Bắc Kinh, cảnh báo dự án ở Daru sẽ “tác động nghiêm trọng” tới an ninh quốc gia Australia.
“Rõ ràng sự hiện diện như vậy của Trung Quốc sẽ làm phức tạp thêm tình hình an ninh và tạo chỗ đứng mới cho Bắc Kinh để can thiệp vào Papua New Guinea”, ông nói. “Chính phủ cần làm rõ điều này với PNG và hỗ trợ một dự án thay thế của Australia”.
“Nếu chính phủ không thể ngăn cản sự ủng hộ của PNG với dự án này, Australia cần lên kế hoạch bảo vệ hệ sinh thái eo biển Torres, do các tàu cá Trung Quốc nổi tiếng là có xu hướng khai thác quá mức tài nguyên”, ông nói thêm.
Người dân trên đảo Daru. Ảnh : Guardian
Jonathan Pryke, giám đốc chương trình quần đảo Thái Bình Dương của Viện Lowy, cho rằng sự háo hức của PNG khi ký thỏa thuận với Trung Quốc là rất dễ hiểu, bởi tình trạng nghèo đói tại Daru.
Nhưng động cơ của Trung Quốc khó hiểu hơn nhiều, khi khu vực này mang lại ít giá trị về thương mại hoặc chiến lược. Pryke cho rằng việc Trung Quốc ký các biên bản ghi nhớ trong khu vực này rất phổ biến, nhưng chúng thường không dẫn tới các dự án hoàn thiện trên thực địa.
“Nó có thể chỉ là động thái khua chiêng gõ mõ, hay một người môi giới Trung Quốc nào đó đang tìm cách kiếm lời”, ông nói. “Tôi thấy xác suất dự án này được thực hiện là bằng 0. Nếu muốn lập một căn cứ quân sự ở Thái Bình Dương, Trung Quốc không thể làm điều đó quá công khai và ngay sát nách Australia như vậy. Nó chẳng mang lại giá trị chiến lược nào cả”.
Ông nhận định động thái này của Bắc Kinh có thể là nỗ lực “chọc giận” Canberra. “Đây có thể là thông điệp mang tính biểu tượng mạnh mẽ rằng: Chúng tôi đang tiến gần đến Australia, chúng tôi có tham vọng áp sát biên giới Australia”, ông nói.
Pryke cho rằng không thể loại trừ hoàn toàn khả năng Trung Quốc xây căn cứ quân sự ở Daru, trong bối cảnh quan hệ hai bên đã xuống rất thấp trong năm nay. Tuy nhiên, ông đánh giá đây chỉ là một “chiêu trò” của Bắc Kinh, bởi việc tiến hành dự án sẽ làm gia tăng căng thẳng bất lợi cho Trung Quốc.
Dự án khai mỏ 'khủng' của Trung Quốc bị chỉ trích
Quan chức LHQ cho rằng kế hoạch xây dựng mỏ khai thác của công ty Trung Quốc ở sông Frieda nguy cơ hủy hoại môi trường nghiêm trọng.
10 báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc hôm 7/10 gửi tâm thư bày tỏ "quan ngại sâu sắc" tới các chính phủ Papua New Guinea, Australia, Trung Quốc, Canada, cũng như các công ty sở hữu nhà nước Trung Quốc, đang có ý định xây các mỏ khai thác vàng, bạc, đồng ở khu vực sông Frieda, phía bắc quốc đảo Thái Bình Dương Papa New Guinea.
Theo các quan chức Liên Hợp Quốc, kế hoạch xây dựng mỏ lớn nhất trong lịch sử Papa New Guinea của nhà đầu tư Trung Quốc có nguy cơ gây ra thảm họa nhân sinh và hủy hoại môi trường, "coi thường nhân quyền của những người bị ảnh hưởng".
Baskut Tuncak, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về chất thải độc hại, đã nghỉ hưu và 9 quan chức cấp cao khác, đã cùng ký vào đơn thư hồi tháng 7, nhằm "bày tỏ mối quan tâm nghiêm túc về các mối đe dọa tiềm tàng và thực tế tới cuộc sống, sức khỏe, nguồn nước và thực phẩm của người dân địa phương".
Người dân chèo thuyền trên sông Sepik, Papua New Guinea. Ảnh: CNN.
Thư cũng yêu cầu các chính phủ và công ty thuộc sở hữu Trung Quốc PanAust trả lời trước các cáo buộc rằng dự án "thiếu thông tin minh bạch, thiếu sự cho phép trước và thiếu sự tiếp cận của người dân địa phương".
Mỏ khai thác này, nếu được phê duyệt và xây dựng, sẽ là một trong những mỏ khai thác lớn nhất trong thế giới, với diện tích 16.000 ha, được xây dựng trên sông Frieda, một nhánh của sông Sepik ở phía bắc Papua New Guinea, dự kiến mạng về sản lượng vàng, bạc và đồng ước tính tới 1,5 tỷ USD/năm, trong hơn 30 năm.
PanAust, 80% cổ phần dự án, là một công ty khai thác trụ sở tại Australia, nhưng thuộc sở hữu của Công ty quản lý tài sản tăng trưởng Quảng Đông, thuộc sở hữu của nhà nước Trung Quốc.
Các chuyên gia đặc biệt lo ngại việc một con đập đang được đề xuất xây dựng, với sức chứa 1.600 tấn chất thải của mỏ, có thể phá hủy nghiêm trọng các ngôi làng ở hạ nguồn sông Frieda. Báo cáo viên đặc biệt Tuncak cho rằng "vị trí đề xuất xây đập nằm trên khu vực hoạt động địa chấn. Nguy cơ xảy ra động đất lớn gây hư hỏng đập sẽ tồn tại hàng triệu năm".
"Dù những người đề xuất cho rằng khả năng này 'rất khó xảy ra', nhưng sự cố vỡ đập chất thải và thải ra chất thải độc hại sẽ rất thảm khốc, dẫn đến những thiệt hại về nhân mạng và hủy hoại môi trường, như từng xảy ra trong thảm họa môi trường Ok Tedi", ông nói, đề cập tới thảm họa môi trường xảy ra năm 1984 tại mỏ Ok Tedi, một mỏ khai thác đồng và vàng lộ thiên gần thượng nguồn sông Ok Tedi của Papua New Guinea.
Dự án mỏ ở sông Frieda đang trong giai đoạn phê duyệt cuối cùng. Nghiên cứu tác động môi trường do PanAust đệ trình hiện đang được Cơ quan bảo tồn và môi trường của chính phủ New Guinea xem xét, để quyết định tương lai của khu mỏ.
Vị trí dự án mỏ khai thác sông Frieda (dấu sao) trên bản đồ Papa New Guinea. Đồ họa: Ramumine.
"Chúng tôi không muốn thấy sông Sepik bị ô nhiễm, vì vậy, chúng tôi phải hài lòng rằng dù ở hình thức này hay khác, đập khai thác mỏ sẽ không tác động tiêu cực đến sông Sepik và người dân", Bộ trưởng Bộ Bảo tồn và Môi trường Papua New Guinea, Wera Mori, nói.
Hồi tháng 6, nhóm người đại diện cho 78.000 người sống dọc sông Sepik chính thức tuyên bố họ muốn hoạt động khai thác mỏ phải dừng lại. Sinh viên đại học Vernon Gawi nói: "Tôi lớn lên với dòng sông này, uống nước, ăn cá ở đây. Và giờ là lúc tôi cảm thấy lo lắng cho các thế hệ tương lai của mình. Nếu mỏ khai thác vẫn được xây dựng, điều tồi tệ gì sẽ xảy đến với chúng tôi?".
Ảnh đón tiếp Đại sứ Trung Quốc tại Kiribati gây tranh cãi Ảnh Đại sứ Trung Quốc tại Kiribati Tang Songgen bước trên lưng người dân gây ra nhiều tranh cãi nhưng dư luận nước này nói đây là truyền thống địa phương. Đại sứ Tang tới thăm đảo Marakei hồi đầu tháng và bức ảnh gây tranh cãi được chụp trong chuyến thăm này. Khoảng 30 thanh niên địa phương nằm úp xuống đất...