Anh nêu điều kiện dỡ bỏ trừng phạt Nga
Ngoại trưởng Anh Liz Truss cho biết các lệnh trừng phạt áp đặt lên các cá nhân và công ty Nga có thể được dỡ bỏ nếu Nga rút khỏi Ukraine.
Ngoại trưởng Anh Liz Truss. Ảnh: Reuters
Theo Reuters ngày 27/3, trong một cuộc phỏng vấn với tờ Telegraph, bà Truss đã đưa ra khả năng chấm dứt các biện pháp trừng phạt nếu Nga thay đổi. Bà nói: “Chỉ nên ngừng các biện pháp trừng phạt đó khi có ngừng bắ.n và rút lui hoàn toàn”.
Chính phủ Anh cho biết họ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các ngân hàng Nga với tổng tài sản khoảng 500 tỷ bảng Anh và áp đặt các lệnh trừng phạt với các nhà tài phiệt, các thành viên gia đình họ với giá trị tài sản ròng hơn 150 tỷ bảng Anh.
Bà Truss cũng cho rằng cuộc khủng hoảng đã kéo Anh và Liên minh châu Âu (EU) xích lại gần nhau hơn sau khi mối quan hệ trở nên căng thẳng sau Brexit. Bà nói: “Một trong những điểm tôi muốn nói về cuộc khủng hoảng này là chúng tôi đã làm việc rất, rất chặt chẽ với Liên minh châu Âu. Tất nhiên, có một số lĩnh vực mà chúng tôi có khác biệt với EU. Nhưng về cơ bản, chúng ta đều là các quốc gia dân chủ, chúng ta đều tin tưởng vào tự do và quyền của người dân được lựa chọn chính phủ của riêng mình và chúng ta rất đoàn kết trong cuộc chiến”.
Anh và các quốc gia phương Tây đang sử dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế để làm tê liệt nền kinh tế Nga và trừng phạt Tổng thống Vladimir Putin vì đã đưa quân vào Ukraine.
Trong khi đó, ngày 22/3, người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov một lần nữa nhấn mạnh chiếm đóng Ukraine không phải là mục tiêu của Nga. Trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình CNN, ông nói khẳng định quân đội Nga không tấ.n côn.g các mục tiêu dân sự và việc chiếm đóng không phải là một trong những mục tiêu của chiến dịch quân sự đặc biệt của Moskva tại Ukraine.
Ông Peskov cũng đồng thời nhấn mạnh chiến dịch này đang diễn ra theo đúng nhiệm vụ và kế hoạch đã đề ra từ đầu. Ông nói: “Chiến dịch được tiến hành nghiêm ngặt theo đúng kế hoạch và nhiệm vụ đặt ra từ trước. Đây là một hoạt động nghiêm túc với các mục tiêu nghiêm túc”. Quan chức Nga khẳng định quân đội Nga không được phép làm hại tới dân thường.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov phát biểu tại cuộc họp báo ở Moskva. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Dmitry Peskov cũng nêu rõ trong nhiều thập kỷ qua, các nước phương Tây đã có tình phớt lờ những lo ngại về an ninh của Nga. Ông khẳng định ý định của Tổng thống Vladimir Putin là thế giới lắng nghe và hiểu những mối quan ngại của Nga, nhưng thực tế là điều này đã bị bỏ qua.
Đề cập tới tình huống Nga sử dụng vũ khí hạt nhân, ông Peskov cho biết Nga có khái niệm an ninh nội địa và mọi thông tin liên quan đều được công khai, theo đó, Moskva sẽ chỉ sử dụng vũ khí hạt nhân nếu nước này đối mặt với mối đ.e dọ.a hiện hữu.
Video đang HOT
Cùng ngày 22/3, Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov nêu rõ việc chuyển vũ khí, khí tài quân sự và đưa lính đán.h thuê tới Ukraine là những chính sách hết sức nguy hiểm, đ.e dọ.a trực tiếp tới an ninh châu Âu và toàn cầu. Ông khẳng định quân sự hóa Ukraine trực tiếp đ.e dọ.a tới an ninh châu Âu và toàn cầu.
Về tiến trình đàm phán hòa bình, Điện Kremlin bày tỏ mong muốn cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Nga và Ukraine trở nên tích cực và thực chất hơn. Theo ông Peskov, phía Nga đã chuyển bằng văn bản các yêu cầu cho phía Ukraine nhiều ngày trước đó và Moskva hy vọng Kiev sẽ đưa ra câu trả lời thực chất và nhanh chóng. Ông Peskov khẳng định Moskva không tìm cách thiết lập một cấu trúc nhằm tái định hình hoặc tái cơ cấu chính quyền địa phương tại các khu vực của Ukraine. Ông cũng nhấn mạnh nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng Nga là thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Hai bên đang tiến hành các cuộc thảo luận theo hình thức trực tuyến liên quan đến quy chế trung lập của Ukraine sau nhiều vòng đàm phán trực tiếp diễn ra tại khu vực biên giới giữa Belarus và Ukraine. Cho đến nay, Nga và Ukraine vẫn chưa đạt được nhất trí về vấn đề cụ thể nào.
Nền kinh tế Nga chống đỡ ra sao trước các lệnh trừng phạt?
Kể từ năm 2014, khi Mỹ và các đồng minh áp đặt lệnh trừng phạt Nga sau sự kiện sáp nhập Crimea và vụ bắ.n rơi chuyến bay MH-17 của hãng hàng không Malaysia, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cố gắng biến nền kinh tế trị giá 1.500 tỷ USD trở nên miễn nhiễm với trừng phạt.
Điều chỉnh nền kinh tế
Theo kênh CNN, Nga đã tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, hạn chế chi tiêu của chính phủ và tăng cường dự trữ ngoại tệ.
Bảng thông báo tỷ giá đồng ruble Nga và đồng đôla Mỹ, tại Moskva, ngày 22/2/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Các nhà hoạch định kinh tế của Chính phủ Nga cũng đã tìm cách thúc đẩy sản xuất một số mặt hàng trong nước, ngăn chặn nhập khẩu các sản phẩm tương đương.
Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Nga đã tích lũy được lượng dự trữ trị giá 630 tỷ USD, tính gộp cả ngoại tệ và vàng. Đây là một số tiề.n khổng lồ so với hầu hết các quốc gia khác.
Những biện pháp biến nền kinh tế Nga thành "pháo đài" đó đang đứng trước bài thử nghiệm khó khăn. Theo Capital Economics, các biện pháp trừng phạt đã khiến khoảng 50% kho dự trữ ngoại hối của Nga bị đóng băng.
Ngày 28/2, Ngân hàng Trung ương Nga cho biết: "Các điều kiện bên ngoài đối với nền kinh tế Nga đã thay đổi mạnh mẽ", đồng thời thông báo sẽ tăng gần gấp đôi lãi suất lên 20%. Ngân hàng này cho biết: "Điều này là cần thiết để hỗ trợ ổn định tài chính, giá cả và bảo vệ khoản tiết kiệm của người dân khỏi bị mất giá".
Nga cũng đang áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn. Ngân hàng Trung ương Nga đã ra lệnh cho các công ty bán ngoại tệ vào ngày 28/2 để hỗ trợ đồng ruble khi đồng tiề.n này giảm xuống mức thấp kỷ lục so với USD.
Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại cuộc họp ở Moskva, ngày 24/2/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Tổng thống Putin đang lên kế hoạch ban hành sắc lệnh tạm thời cấm các công ty và nhà đầu tư nước ngoài bán tài sản của Nga. Trước đó, ông đã ký sắc lệnh kinh tế đặc biệt để đối phó với trừng phạt của Mỹ và đồng minh. Sắc lệnh này nhằm bảo vệ các lợi ích quốc gia của Nga và phù hợp với luật pháp Nga. Điện Kremlin tuyên bố sắc lệnh kinh tế đặc biệt này sẽ không phải là đòn đáp trả duy nhất của Nga trước các đòn trừng phạt của phương Tây.
Ngân hàng Trung ương Nga đã thông báo nâng lãi suất chủ chốt từ mức 9,5% lên 20%, mức cao nhất trong nhiều năm. Trong tuyên bố, Ngân hàng này nêu rõ đây là biện pháp khẩn cấp trong bối cảnh các điều kiện bên ngoài đối với nền kinh tế Nga thay đổi mạnh. Biện pháp này sẽ đảm bảo tăng lãi suất tiề.n gửi lên mức cần thiết để bù đắp nguy cơ đồng nội tệ mất giá ngày càng lớn và các rủi ro về lạm phát.
Đây là những bước đi mới nhất trong loạt biện pháp của Nga nhằm hỗ trợ thị trường nội địa, ổn định tài chính và giá cả, bảo vệ các khoản tiết kiệm của người dân.
Chuyện gì xảy ra tiếp theo?
Sau khi phương Tây áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt kinh tế do chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine, mọi chú ý đều đổ dồn vào hệ thống tài chính Nga. Cuối tuần qua, nhiều người Nga đã phải xếp hàng dài để rút tiề.n mặt từ các máy ATM, làm dấy lên tâm lý lo ngại.
Vốn đã là mục tiêu chính của các lệnh trừng phạt, các ngân hàng Nga có thể phải chịu áp lực thậm chí còn lớn hơn nếu người vay tiề.n không trả được các khoản vay trong bối cảnh sẽ xảy ra cuộc suy thoái không thể tránh khỏi, gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp và hộ gia đình.
Ông Liam Peach, một nhà kinh tế học về thị trường mới nổi tại Capital Economics, cho rằng các ngân hàng Nga có thể buộc phải phản ứng bằng cách bán tài sản, có thể là với giá rẻ. Tín dụng có thể trở nên khan hiếm, làm cho tổn hại kinh tế từ các lệnh trừng phạt thậm chí còn tồi tệ hơn.
Ông Peach cho biết: "Gia tăng các lệnh trừng phạt của phương Tây vào cuối tuần qua đã khiến các ngân hàng của Nga đứng trước bờ vực khủng hoảng".
Chịu "thương vong" ban đầu là công ty con ở châu Âu của Sberbank (ngân hàng lớn nhất Nga đã bị các đồng minh phương Tây trừng phạt). Ngân hàng Sberbank ngày 2/3/2022 cho biết đã rút khỏi thị trường châu Âu trong bối cảnh chịu sức ép của các biện pháp trừng phạt.
Chi nhánh ngân hàng Sberbank của Nga tại Vienna, Áo. Ảnh: AFP/TTXVN
Một vấn đề khác là các ngân hàng Nga chỉ có sẵn lượng ngoại tệ đủ để trang trải khoảng 15% số tiề.n gửi ngoại tệ. Ngân hàng Trung ương Nga thông thường sẽ cung cấp ngoại tệ cho các ngân hàng, nhưng với một nửa dự trữ không được động đến, ngân hàng trung ương không thể vừa cung cấp ngoại tệ vừa bảo vệ đồng ruble cùng lúc. Ngân hàng Trung ương Nga có thể phải chịu áp lực trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm.
Theo Capital Economics, nhờ dầu và khí đốt, giá trị xuất khẩu của Nga vượt xa nhập khẩu. Các khoản thanh toán vào nước này là một nguồn ngoại tệ lớn. Nhưng các nhà đầu tư và doanh nghiệp có thể tìm cách chuyển một lượng lớn ngoại tệ ra nước ngoài khi đồng ruble giảm giá, buộc ngân hàng trung ương phải chi tới 100 tỷ USD dự trữ trong năm nay.
Đồng thời, phương Tây có thể mạnh tay hơn nữa với Nga. Theo Viện Tài chính Quốc tế, Mỹ và các đồng minh có thể loại bỏ thêm nhiều ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống SWIFT và hạn chế hơn nữa quyền tiếp cận của các ngân hàng với USD và euro. Các nước cũng có thể cắt giảm xuất khẩu năng lượng của Nga, mặc dù điều đó sẽ khiến giá cả tăng vọt.
Các đòn trừng phạt
Phương Tây đã đáp trả việc Nga đưa quân vào Ukraine bằng các biện pháp trừng phạt trừng phạt ồ ạt nhằm châm ngòi khủng hoảng ngân hàng, đẩy nền kinh tế Nga vào suy thoái sâu.
Biểu tượng hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT tại hội nghị tài chính ngân hàng ở Toronto, Canada tháng 10/2017. Ảnh: Reuters/TTXVN
Phương Tây đã cắt hai ngân hàng lớn nhất của Nga Sberbank và VTB khỏi quyền tiếp cận trực tiếp với đồng USD. Các nước đang cố gắng ngăn chặn Ngân hàng Trung ương Nga bán USD và các ngoại tệ khác để bảo vệ đồng ruble cũng như nền kinh tế. Tổng tài sản trị giá 1.000 tỷ USD của Nga đã bị đóng băng theo các lệnh trừng phạt.
Theo các nhà phân tích, chưa bao giờ một nền kinh tế có tầm quan trọng toàn cầu như Nga lại bị nhắm tới với các lệnh trừng phạt ở mức độ này. Họ cho rằng có nguy cơ cao là Nga sẽ đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính, đẩy các ngân hàng lớn nhất đến bờ vực sụp đổ.
Các quan chức phương Tây cho rằng chiến dịch trừng phạt là cuộc chiến kinh tế nhằm vào Tổng thống Putin, ngay cả khi các lệnh trừng phạt phải mất nhiều năm mới có thể phá hủy được lớp phòng thủ của "pháo đài kinh tế" của Nga.
Tuy nhiên, vị thế là nhà cung cấp năng lượng toàn cầu của Nga sẽ khiến biện pháp trừng phạt từ phương Tây gặp khó khăn hơn. Châu Âu nhập gần 40% khí đốt tự nhiên và 30% dầu lửa từ Nga. Gián đoạn hoạt động xuất khẩu đó sẽ khiến giá năng lượng toàn cầu vốn đã cao lại còn tăng thêm nữa.
Các nước phương Tây đã loại trừ việc gửi quân đến tham chiến ở Ukraine, coi các biện pháp trừng phạt mới là biện pháp chính để thách thức Nga. Theo Oxford Economics, các biện pháp này có thể làm bốc hơi tới 6% tổng sản phẩm quốc nội của Nga.
Nga tái tập trung nguồn cung dầu sang châu Á Dầu của Nga có thể được xuất khẩu nhiều hơn sang các nước châu Á, trong khi các nhà sản xuất dầu mỏ ở Trung Đông sẽ chuyển sang thị trường châu Âu. Theo báo Izvestia (Nga), trong bối cảnh Mỹ áp dụng lệnh cấm nhập khẩu dầu của Nga, việc giao hàng cho các nước EU sẽ gặp khó khăn trong tương...