Ấn – Trung khó xuống thang ở biên giới

Chuyên gia cảnh báo biên giới Ấn – Trung chưa thể hạ nhiệt nhanh chóng và vẫn tiềm ẩn nguy cơ xung đột, dù chỉ huy hai nước đã đàm phán.

Thiếu tướng Liễu Lâm, chỉ huy lực lượng quân sự Trung Quốc khu vực Nam Tân Cương, hôm 30/6 gặp trung tướng Harinder Singh, chỉ huy quân đoàn 14 lục quân Ấn Độ, tại Chushul, Ladakh để thảo luận biện pháp giảm căng thẳng ở biên giới.

Các chỉ huy quân sự Ấn-Trung đã “đạt được một số tiến bộ” trong thực hiện các biện pháp hiệu quả để rút bớt quân khỏi khu vực tranh chấp, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên sau đó cho biết.

Tiêm kích Ấn Độ bay tuần tra quanh thị trấn Leh, gần biên giới Trung Quốc, ngày 24/6. Ảnh: AFP.

Tờ Global Times cho biết hai nước đã đồng ý rút binh sĩ ở biên giới “theo từng đợt”. Một nguồn tin giấu tên thuộc biên phòng Trung Quốc cho biết sau các cuộc thảo luận “thẳng thắn và chuyên sâu” ngày 30/6, Ấn Độ và Trung Quốc đồng ý thực hiện “các biện pháp mạnh mẽ” để hạ nhiệt căng thẳng.

Tuy nhiên, truyền thông Ấn Độ đưa tin trong cuộc họp kéo dài 12 tiếng, hai bên vẫn chưa thể xác định chi tiết hoạt động rút quân. Chỉ huy quân sự hai nước từng đồng ý rút quân khỏi các điểm xung đột dọc theo Đường Kiểm soát Thực tế (LAC) trong cuộc họp hôm 22/6, một tuần sau khi xảy ra vụ ẩu đả tại thung lũng Galwan khiến hàng chục binh sĩ thương vong.

Lực lượng trên biên giới của Ấn Độ và Trung Quốc đã đụng độ từ cuối tháng 4, đầu tháng 5 tại nhiều địa điểm dọc LAC, giữa khu vực Ladakh do Ấn Độ quản lý và Aksai Chin do Trung Quốc kiểm soát. Nhiều vụ ẩu đả xảy ra giữa binh sĩ hai nước khiến chỉ huy Ấn – Trung phải hội đàm và đồng ý rút bớt lực lượng. Tuy nhiên, hoạt động này bị gián đoạn bởi trận hỗn chiến chết người đêm 15/6 tại thung lũng Galwan.

Giới chuyên gia nhận định các cuộc thảo luận của tướng Ấn Độ và Trung Quốc dường như chưa đạt được bất cứ kết quả cụ thể nào. Lần đối đầu này có thể kéo dài hơn vụ đụng độ Doklam năm 2017, nơi binh sĩ Ấn Độ và Trung Quốc đối đầu nhau trong 73 ngày trên cao nguyên Doklam, giáp giới Bhutan, một đồng minh của Ấn Độ.

Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á của Đại học Fudan Lin Minwang nhận định lần đối đầu này giữa Ấn Độ và Trung Quốc có thể kéo dài tới khi thời tiết trên dãy Himalaya buộc nó chấm dứt. “Chưa có cách nào để hai bên xuống thang lập tức hoặc lùi bước. Điều duy nhất hai bên có thể làm là thể hiện thái độ sẵn sàng đàm phán”, Lin nói.

Sun Shihai, chuyên gia quan hệ Trung Quốc – Nam Á thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng việc hai bên thiếu tin tưởng lẫn nhau và khác biệt trong nhận thức của hai phía về vấn đề sẽ khiến các cuộc hội đàm lẫn tình trạng đối đầu tiếp tục kéo dài.

Trong khi đàm phán diễn ra, Ấn Độ vẫn điều quân tiếp viện và khí tài phòng không, không quân lên khu vực biên giới, đồng thời gấp rút mua nhiều vũ khí của Nga. Trung Quốc cũng tăng viện lực lượng cho các vị trí gần LAC, đồng thời tăng quân số và triển khai tập trận trên cao nguyên Tây Tạng.

“Kịch bản lạc quan nhất là Ấn Độ và Trung Quốc sẽ tiếp tục đối đầu trong một thời gian, còn tệ hơn là có khả năng xảy ra một cuộc ẩu đả khác giữa hai nước”, Sun nói và cho rằng dù giới lãnh đạo và đại diện ngoại giao hai nước đồng ý giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, điều này còn phụ thuộc vào các chỉ huy quân sự tại thực địa.

“Có thể họ sẽ phải gặp nhau thêm nhiều lần nữa, song việc hai phía động khẩu còn hơn nhiều so với động thủ”, Sun Shihai nói.