Ấn Độ hay Mỹ chịu thiệt hại nhiều hơn vì cuộc chiến thuế quan?

Cuộc chiến thuế quan leo thang khiến cả Mỹ và Ấn Độ đều trả giá, từ kinh tế, việc làm đến chiến lược địa chính trị tại châu Á.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại cuộc gặp ở Washington ngày 13/2/2025. Ảnh: ANI/TTXVN

Theo Đài phát thanh Quốc tế DW (Đức) mới đây, khi Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có chuyến thăm cấp nhà nước tới Mỹ vào năm 2023, mối quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới dường như đang ở giai đoạn đỉnh cao. Tổng thống Mỹ khi đó Joe Biden đã từng bày tỏ niềm tin rằng đây sẽ là một trong những mối quan hệ “tiêu biểu của thế kỷ 21″.

Tuy nhiên, chỉ hơn 1 năm sau, tình hình đã thay đổi một cách đáng báo động. Tính đến ngày 27/8 năm nay, hầu hết hàng hóa Ấn Độ nhập khẩu vào thị trường Mỹ hiện phải chịu mức thuế lên tới 50%, một trong những mức thuế cao nhất trên thế giới, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cả hai bên.

Bắt đầu từ đâu?

Sự xấu đi nhanh chóng trong quan hệ thương mại bắt nguồn từ việc Mỹ và Ấn Độ không đạt được thỏa thuận trong các cuộc đàm phán sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế quan đối với các đối tác thương mại vào tháng 4 vừa qua. Tình hình càng trở nên căng thẳng hơn khi ông Trump áp thuế bổ sung 25% lên Ấn Độ vì nước này tiếp tục mua dầu của Nga.

Richard M. Rossow, Chủ tịch về kinh tế Ấn Độ và châu Á mới nổi tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho rằng dù ông Trump có lý khi chỉ trích “chủ nghĩa bảo hộ” của Ấn Độ, nhưng công cụ và lời lẽ mà ông sử dụng lại quá “khắc nghiệt”. Điều này đã gây ra những thiệt hại chính trị cho Thủ tướng Modi.

Một góc nhìn khác từ Sushant Singh, giảng viên nghiên cứu Nam Á tại Đại học Yale, cho rằng sự đổ vỡ này có liên quan đến cuộc xung đột Ấn Độ – Pakistan diễn ra vào tháng 5 năm nay. Ông Singh chỉ ra rằng trong khi Tổng thống Trump tuyên bố công lao của lệnh ngừng bắn là do mình, Thủ tướng Modi lại muốn thể hiện trong nước rằng chính ông đã buộc Pakistan phải yêu cầu “ngừng bắn”.

Nền kinh tế Ấn Độ chịu áp lực

Là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, Mỹ đã nhập khẩu lượng hàng hóa trị giá khoảng 87 tỷ USD vào năm 2024. Tuy nhiên, theo dự đoán của Sáng kiến Nghiên cứu Thương mại Toàn cầu (Global Trade Research Initiative), một tổ chức tư vấn có trụ sở tại New Delhi, con số này có thể giảm hơn 40% vào năm 2026, xuống chỉ còn khoảng 50 tỷ USD.

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Ấn Độ sang Mỹ, bao gồm hàng dệt may, trang sức và đá quý, được dự đoán sẽ chịu sự sụt giảm mạnh về khối lượng trong 12 tháng tới. Điều này có thể khiến hàng trăm nghìn việc làm bị đe dọa.

Mặc dù vậy, chuyên gia Rossow nhận định rằng tác động lên “nền kinh tế thực” của Ấn Độ sẽ bị hạn chế, bởi vì sản xuất chỉ chiếm khoảng 14% tổng nền kinh tế. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng thuế quan sẽ kìm hãm chính sách “Sản xuất tại Ấn Độ” (Make in India) mà Thủ tướng Modi đã ưu tiên, đặc biệt vào một thời điểm quan trọng khi Ấn Độ đang nỗ lực phát triển lĩnh vực này.

Những thiệt hại đối với Mỹ

Mặc dù Ấn Độ rõ ràng là bên chịu thiệt hại nhiều hơn về mặt kinh tế, Mỹ cũng phải trả giá. Gary Hufbauer, chuyên gia thương mại quốc tế tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho biết các kế hoạch trước đây của Mỹ nhằm chuyển hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang Ấn Độ đang bị đe dọa.

“Trong một thời gian, Ấn Độ dường như sẽ là địa điểm sản xuất thay thế cho rất nhiều sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc. Nhưng giờ đây điều đó có vẻ không khả thi”, chuyên gia Hufbauer nêu rõ.

Ngoài ra, chuyên gia Rossow cũng chỉ ra một tổn thất lớn cho Mỹ: sự sụt giảm đáng kể về số lượng sinh viên Ấn Độ theo học tại các trường đại học Mỹ. Chuyên gia Sushant Singh cũng nhấn mạnh một mối đe dọa lớn hơn đối với Mỹ, đó là về mặt địa chính trị. Ông cảnh báo về một kịch bản mà Trung Quốc nổi lên như một cường quốc châu Á lớn và hai nước này liên kết về mặt địa chính trị. Điều này sẽ “rất bất lợi” cho Mỹ.

Vẫn còn hy vọng cho một thỏa thuận

Theo Sushant Singh, Ấn Độ đang rất muốn đạt được một thỏa thuận thương mại với Mỹ và sẵn lòng “trao cho ông Trump một chiến thắng”. Chuyên gia này tin rằng một thỏa thuận có thể xảy ra “bất cứ lúc nào, bất cứ tuần nào, bất cứ tháng nào”.

Cả chuyên gia Rossow và Singh đều tin rằng việc giảm căng thẳng sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên. Ấn Độ đang trên đà trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, và một mối quan hệ đối tác mạnh mẽ với Mỹ là rất quan trọng đối với an ninh khu vực và tăng trưởng chung.

Tóm lại, mặc dù Ấn Độ đang chịu tổn thất kinh tế lớn hơn, Mỹ cũng không tránh khỏi những thiệt hại đáng kể, đặc biệt là các rủi ro chiến lược và địa chính trị. Một mối quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa hai nước là cần thiết và việc đạt được một thỏa thuận thương mại sẽ là một bước đi quan trọng cho cả hai bên.