Ấn Độ chìm trong khủng hoảng cháy rừng vì nắng nóng
Hàng trăm vụ cháy lớn đã tàn phá bang đồi núi Uttarakhand của Ấn Độ trong những tháng gần đây.
Các chuyên gia cảnh báo tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn.
Ngọn lửa dữ dội trong một vụ cháy rừng gần làng Saterakhal, ở quận Rudraprayag, bang Uttarakhand. Ảnh: PTI
Tối ngày 27/4, cô Madhavi Daruwala bỗng cảm thấy nghẹt thở khi không khí xung quanh nơi cô sinh sống ở thị trấn Nainital, miền bắc Ấn Độ, mù mịt vì khói.
“Khói dày đến mức mắt của chúng tôi cay xè. Con gái tôi bị hen suyễn, phải dùng ống hít để có thể thở bình thường”, cô Daruwala nói với Al Jazeera.
Là cư dân lâu năm của thị trấn nằm ở dãy Himalaya đẹp như tranh vẽ, điểm đến du lịch nổi tiếng ở tiểu bang Uttarakhand, cô Daruwala biết chắc điều gì đã xảy ra: những khu rừng và thảm thực vật gần đó đã bốc cháy.
Ít nhất 1.313 đám cháy lớn đã tàn phá những ngọn đồi của Uttarakhand kể từ tháng 11/2023 – một trong những vụ cháy lớn nhất cả nước. Giới chức ước tính các đám cháy đã gây thiệt hại cho gần 1.100 hecta đất rừng của tiểu bang, gấp khoảng 3 lần diện tích Công viên Trung tâm New York.
Cư dân Nainital cho biết tần suất và cường độ của các đám cháy ngày càng nghiêm trọng hơn trong những năm gần đây. Các đám cháy cũng lan đến gần các khu định cư của con người hơn.
Khi nhìn ra ngoài cửa sổ, cô Daruwala thấy một hàng cây bốc cháy, lan gần đến khu chung cư nơi cô sinh sống
“Đám cháy đã lan rất gần nơi ở của chúng tôi đến nỗi bể chứa nước của một trong những tòa nhà đã bốc cháy”, cô nói.
Những cư dân hoảng loạn trong khu vực đã nhanh chóng dập tắt đám cháy, trong khi sở lâm nghiệp cử người đến giúp họ.
“Chúng tôi may mắn có thể ngăn chặn ngọn lửa lan tới. Nhưng điều đó không hề dễ dàng, không phải chỉ đổ một xô nước vào một cái cây đang bốc cháy. Đây là những cây thông tiết ra nhựa rất dễ bắt lửa. Chúng tôi phải dùng xẻng lấp đất vào đám cháy để dập lửa, và hy vọng rằng gió sẽ không thổi bùng lửa lan ra theo hướng khác”, cô Daruwala nói.
Nắng nóng là nguyên nhân?
Khu vực này đã chứng kiến lượng mưa mùa đông giảm trong những năm gần đây. Điều đó khiến thảm thực vật trở nên khô cằn.
Video đang HOT
Ông Raghu Murtugudde, nhà khoa học khí hậu và Giáo sư tại Viện Công nghệ Bombay của Ấn Độ, nói: “Sau đó là hiện tượng El Nino – nhiệt độ đại dương ấm bất thường ảnh hưởng đến khí hậu – làm tăng thêm tình trạng khô hạn và nóng bức”.
Tất cả những yếu tố này đã góp phần thúc đẩy các đám cháy bùng phát.
Các chuyên gia cho rằng nắng nóng đã góp phần làm gia tăng các vụ cháy trên khắp Ấn Độ. Năm 2023, Ấn Độ đã trải qua một số đợt nắng nóng tồi tệ nhất được ghi nhận kể từ năm 1901, nhiệt độ ở một số vùng của đất nước lên tới 45 độ C. Năm nay, Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) đã tuyên bố nước này sẽ ghi nhận nhiều đợt nắng nóng hơn, trong đó thủ đô New Delhi ghi nhận nhiệt độ cao tới 52,9 độ C vào tháng 5, khiến ít nhất 100 người t.ử von.g.
Người dân dùng khăn che chắn khi di chuyển dưới trời nắng nóng tại New Delhi, Ấn Độ ngày 13/6/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Murtugudde giải thích độ ẩm đất giảm cũng tạo ra sự thâm hụt áp suất hơi nước. Theo ông, không khí không bão hòa hút hết độ ẩm từ thực vật, khiến thảm thực vật khô cằn hơn. Trong điều kiện này, ngay cả một đầu lọc thuố.c l.á vứt bừa bãi cũng có thể gây ra một vụ cháy rừng lớn.
Theo Cục Khảo sát Rừng Ấn Độ (FSI), gần 10,66% diện tích rừng của đất nước nằm trong “khu vực cực kỳ dễ cháy đến có nguy cơ cháy rất cao”.
Ông Mohan Chandra Pargaien, quan chức lâm nghiệp ở tiểu bang Telangana phía nam Ấn Độ, nơi thường xuyên xảy ra cháy rừng, cho biết: “Trong trường hợp của Ấn Độ, hầu hết các vụ cháy rừng đều do con người gây ra”.
Theo ông Pargaien, người dân địa phương và những người chăn nuôi trên khắp Ấn Độ thường đốt rơm rạ sau khi thu hoạch ngũ cốc, cũng như cỏ khô. Ở Uttarakhand, họ cũng thường đốt lá thông rụng để nhường chỗ cho thảm thực vật tươi tốt làm đồng cỏ cho gia súc.
Ông Pargaien sống tại Nainital và đã quen chứng kiến các vụ cháy rừng. Ông nói: “Chúng tôi cũng chứng kiến cảnh tượng tương tự ở Deccan, khu vực phía nam Ấn Độ. Tại đây, vào mùa hè, người dân thường đốt rơm rạ với hy vọng có nhiều đồng cỏ tươi tốt hơn cho gia súc”.
Vị quan chức lâm nghiệp này cũng cho biết nhiệt độ tăng cao đã làm tăng thêm những thách thức mà các quan chức phải đối mặt trong việc kiểm soát cháy rừng.
Theo cô Daruwala, cư dân Nainital, tiểu bang này hầu như không có mưa trong mùa qua, gây ra tình trạng thiếu nước. Mưa cũng đóng vai trò như bình chữa cháy.
“Mưa đóng vai trò lớn vào năm ngoái trong việc giúp dập tắt các đám cháy. Nhưng năm nay, lượng mưa ít hơn. Khí hậu khô hơn. Rừng không phải lúc nào cũng khô hạn như hiện nay”, cônói.
Các hoạt động của con người, cùng nhiệt độ và kiểu khí hậu ngày càng tồi tệ hơn cũng góp phần tạo ra các đám cháy nguy hiểm hơn.
“Với Uttarakhand, đây là địa hình đồi núi, với gió cường độ cao thay đổi nhanh chóng. Ngoài ra, nơi này trồng rất nhiều thông, loại cây rất dễ cháy. Những yếu tố này góp phần khiến đám cháy lan nhanh hơn và cũng khiến việc kiểm soát cháy trở nên khó khăn”, cô nói.
Biện pháp ngăn cháy rừng
Nhà khoa học khí hậu Murtugudde cho biết cần phải có kế hoạch dài hạn. Ông cho biết các dự đoán về biến đổi khí hậu hiện tại là không đủ để giúp các quốc gia, như Ấn Độ chuẩn bị cho những thảm họa như vậy.
Theo dự báo năm 2100 của Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), nhiệt độ sẽ tăng từ 1,2 đến 4,1 độ C vào cuối thế kỷ. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng chỉ ra cuộc chiến ở Gaza và Ukraine cũng dẫn đến sự gia tăng phát thải khí nhà kính – ngành công nghiệp vũ khí, vốn đang hoạt động quá mức, là tác nhân gây ô nhiễm chính.
“Điều tốt nhất mà các quốc gia như Ấn Độ có thể làm là tập trung vào việc phát triển các dự báo ngắn hạn cho 10 đến 15 năm tới, có tính đến dữ liệu địa phương. Mọi người đều biết rằng mùa hè sẽ khô và nóng hơn, nhưng chúng ta vẫn chưa biết điều gì sẽ xảy ra trong thập kỷ tới. Những dự báo này sẽ giúp hướng dẫn công tác quản lý bảo vệ rừng trong các nỗ lực phòng chống cháy rừng”, ông Murtugudde cho hay.
Phòng cấp cứu chạy đua giành giật sự sống cho bệnh nhân sốc nhiệt ở Ấn Độ
Khi phần lớn miền Bắc Ấn Độ phải hứng chịu nắng nóng khắc nghiệt kéo dài từ giữa tháng 5, một bệnh viện ở New Delhi đã mở khoa cấp cứu dành riêng cho bệnh nhân sốc nhiệt.
Bác sĩ Amlendu Yadav, trưởng khoa cấp cứu tại bệnh viện Ram Manohar Lohia ở Delhi. Ảnh: The Guardian
Theo trang The Guardian (Anh), khi bác sĩ Amlendu Yadav bật công tắc, đường ống lớn bắt đầu xả nước và ông nhanh chóng xúc đá vào bồn. Chỉ trong 2 phút, bồn nước đá đã đầy, sẵn sàng cho bệnh nhân tiếp theo trong khoa cấp cứu sốc nhiệt mới thành lập tại Bệnh viện Ram Manohar Lohia ở thủ đô Ấn Độ.
Bệnh nhân sốc nhiệt cần được ngâm mình vào bồn nước đá ngay khi nhậpviện để có cơ hội sống sót. Bác sĩ Yadav giải thích vấn đề chính là tốc độ.
"Thời gian chính là mạng sống. Điều bắt buộc là phải hạ nhiệt độ cơ thể bệnh nhân xuống nhanh chóng và đây là cách nhanh nhất. Đó là lý do tại sao chúng tôi phải lắp đường ống nước lớn để bồn 250 lít đầy nhanh và tại sao phải trang bị máy móc có thể làm được 50 kg đá", ông Yadav, trưởng khoa cấp cứu cứu sốc nhiệt tại Bệnh viện Ram Manohar Lohia cho biết.
Bệnh viện đã tiếp nhận hơn 50 bệnh nhân say nắng trong tuần qua.
Người dân ở New Delhi và nhiều nơi ở miền Bắc Ấn Độ đã phải chịu đựng nền nhiệt cao kéo dài, với mức nhiệt hơn 40 độ C mỗi ngày kể từ giữa tháng 5. Tháng 3 vừa qua là tháng nóng nhất từng được ghi nhận.
Đầu tháng 6, Delhi đã ghi nhận nhiệt độ cao nhất từ trước đến nay. Hai trạm thời tiết tại thủ đô ghi nhận nhiệt độ là 49 và 49,1 độ C.
Theo các tờ báo đã tổng hợp số liệu, các bệnh viện ở New Delhi đã ghi nhận 275 ca t.ử von.g do đợt nắng nóng kể từ giữa tháng 5. Con số thực tế được cho là cao hơn nhiều. Những ca t.ử von.g này, chủ yếu liên quan đến những người lao động nghèo làm việc ngoài trời, không được ghi nhận vì cả người thân và bác sĩ đều không nhận ra rằng sốc nhiệt là nguyên nhân.
Nhiều người dân Ấn Độ, mặc dù đã quen với thời tiết nóng nực, nhưng không biết rằng làm việcngoài trời trong điều kiện nhiệt độ cao bất thường có thể gây tổn thương thận và gan, gây bất tỉnh và dẫn đến suy nội tạng.
Đồng nghiệp của ông Yadav, bác sĩ Seema Wasnik, cho biết: "Mọi người thường không nhận ra các triệu chứng sớm, nên họ vẫn làm việc cho đến khi cảm thấy bất ổn. Họ không tìm kiếm sự giúp đỡ và cuối cùng là ngã gục. Thông thường, chúng tôi phải đặt những bệnh nhân đến cấp cứu trực tiếp vào máy thở".
Bên ngoài khoa cấp cứu mới, những người mắc các bệnh liên quan đến sốc nhiệt đông nghịt hành lang.
"Chồng tôi làm công việc nghiền đá cả ngày ngoài trời. Anh ấy bắt đầu nôn mửa. Tôi nghĩ đó là nhiễ.m trùn.g do virus hoặc anh ấy đã ăn phải thứ gì đó", cô Sharmila Devi, đứng cạnh xe cứu của chồng, cho biết.
Người dân nghỉ tránh nắng dưới bóng râm của cây cầu ở New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: THX/TTXVN
Trước khi bệnh viện mở khoa sốc nhiệt mới, các bác sĩ thường phải sử dụng bọt biển lạnh, túi chườm đá và dịch truyền tĩnh mạch lạnh để hạ nhiệt độ của bệnh nhân. Quá trình này rất mất thời gian. Bác sĩ Yadav thậm chí đã chứng kiến bệnh nhân nhập viện với thân nhiệt tăng vọt lên 40, thậm chí 43 độ C. Ở nhiệt độ này, cơ thể con người bắt đầu có những thay đổi về tinh thần như lú lẫn nhẹ, suy giảm ý thức, các tế bào tổn hại và có nguy cơ suy nội tạng. Mồ hôi tụ trên da, khiến da lạnh và ẩm ướt. Các bác sĩ rất khó hạ nhiệt cho các ca bệnh này.
Các bể nước đá sẽ rút ngắn thời gian đó xuống còn 25 đến 30 phút vì nước lạnh có thể tác động lên diện tích bề mặt cơ thể. Khi ngâm cơ thể trong bồn, các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân được theo dõi liên tục. Khi nhiệt độ giảm xuống, bệnh nhân được chuyển đến khoa hồi sức cấp cứu (ICU).
Nếu có 2 hai bệnh nhân nhập viện cùng lúc, khoa cấp cứu sốc nhiệt sẽ sử dụng bồn bơm hơi - giống như bể bơi bằng phao - có ưu điểm là dễ di chuyển và dễ vận chuyển
Người dân giải nhiệt tại một vòi nước công cộng trong thời tiết nắng nóng tại Allahabad, Ấn Độ. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Dileep Mavalankar, chuyên gia y tế công cộng đã giúp xây dựng Kế hoạch hành động chống nóng đầu tiên của Ấn Độ cho thành phố Ahmedabad ở bang Gujarat, cho biết thật vô lý khi một thập kỷ sau, hầu như không có thành phố nào khác làm theo.
Năm nay, New Delhi cũng đã đưa ra một kế hoạch bao gồm "hệ thống cảnh báo sớm" nhưng không có dấu hiệu tiến triển nào trong đợt nắng nóng hiện tại.
Phát biểu với tờ Times of India, ông Mavalankar cho biết trang web của Cục Khí tượng Ấn Độ đã dự đoán một đợt nắng nóng nhưng giới chức chưa hành động đủ để chuẩn bị cho công chúng.
"Các kỷ lục về nhiệt độ kể từ năm 2022 liên tục bị xô đổ. Nếu chúng ta không hành động ngay bây giờ, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn", ông nói.
Dù một số trận mưa vào cuối tuần qua đã làm dịu bầu không khí nóng bức ở Ấn Độ - với nhiệt độ giảm xuống còn 37 độ C, nhưng Cục khí tượng cho biết nhiệt độ cao sẽ sớm quay trở lại.
Trong khi đó, các sự cố khí hậu do con người gây ra đang khiến mọi đợt nắng nóng trên thế giới trở nên dữ dội với tần suất cao hơn. Theo các chuyên gia, một số đợt nắng nóng, như đợt nắng nóng cực độ ở miền tây Canada và Mỹ hồi vào năm 2021, sẽ gần như không thể xảy ra nếu không có hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Tạm dừng chiến dịch giải cứu vụ sập đường hầm ở Ấn Độ Ngày 18/11, đội tìm kiếm và cứu nạn Ấn Độ đã phải tạm dừng chiến dịch giải cứu những công nhân bị mắc kẹt trong đường hầm đường cao tốc bị sập tại bang Uttarakhand kể từ cuối tuần trước, do máy khoan gặp trục trặc và nguy cơ đất đá tiếp tục sụt lún. Hoạt động cứu hộ được triển khai tại...