AKS-74U Súng trường tấn công “đội lốt” tiểu liên

AKS-74U là biến thể thu nhỏ của khẩu AK-74, được sử dụng nhiều trong các lực lượng yêu cầu tính cơ động cao.

Vào giữa năm 1973, Chính phủ Liên Xô đã mở một cuộc thi thiết kế súng với tên gọi nhằm tìm ra một khẩu carbine tự động hoàn toàn, chiếm ưu thế so với các mẫu carbine của Mỹ tại Việt Nam lúc bấy giờ. Lúc bấy giờ Liên Xô cũng đang bị thu hút bởi thiết kế của khẩu AO-46 chỉ nặng 1,9 kg được chế tạo vào năm 1969 bởi Andreevich Tkachev. Các thông số yêu cầu cho mẫu carbine này bao gồm: Trọng lượng tối đa 2,2 kg, báng gấp với chiều dài súng khi mở và gấp lần lượt là 75 và 45 cm, sơ tốc đầu đạn tối thiếu 700 m/s. Tham gia cuộc thi này có nhiều nhà thiết kế súng nổi tiếng như Kalashnikov, Stechkin, Simonov, Konstantinov và Dragunov. Vào năm 1977, Cục Tên lửa và Pháo binh thuộc Bộ quốc phòng Liên bang Xô Viết (GRAU) đã quyết định áp dụng mô hình Kalashnikov chính là khẩu AKS-74U, thiết kế này cho độ tin cậy cao và đồng thời còn giảm được rất nhiều chi phí khi có thể sử dụng một số chi tiết trên khẩu AK-74. Cuối cùng, trong cuộc nghiệm quy mô lớn với mô hình Kalashinkov vào tháng 3/1977, AKS-74U (“U” viết tắt của Ukorochenniy có nghĩa là “rút ngắn”) đã chính thức được thông qua và đưa vào trang bị chính thức năm 1979.

AKS-74U là cầu nối khoảng cách giữa một khẩu súng tiểu liên và súng trường tấn công. Nó được thiết kế để sử dụng chủ yếu trong các lực lượng đặc biệt, không quân, các đơn vị hậu phương và lính xe tăng, thiết giáp. Ngoài ra, AKS-74U còn được sử dụng chính trong các lực lượng thực thi pháp luật của Nga.

AKS-74U nặng 2,7 kg, dài 735 mm khi mở báng và 490 mm khi gấp báng, với nòng dài 210 mm. Đây là một thiết kế khá nhỏ gọn so với những mẫu carbine khác, thậm chí là kích thước chỉ nhỉnh hơn một chút so với các súng tiểu liên hiện đại. AKS-74U sở hữu báng súng kim loại dạng khung, có thể gập vào bên trái dễ dàng để tiện vận chuyển. Thiết kế hoàn toàn tương tự như các mẫu AK khác nhưng được thu gọn đáng kế.

AKS-74U sử dụng thước ngắm chữ U thay cho thước ngắm trượt. Có hai tùy chỉnh chính cho thước ngắm này: “P” (dành cho mục tiêu 350 m) và “4-5 (dành cho mục tiêu từ 400 – 500 m). AKS-74U mặc định không có ray Picatinny, tuy nhiên vẫn có thể sử dụng đai sắt rời để gắn thêm thiết bị ngắm. Ngoài ra, một số loại kính ngắm dành riêng cho AKS-74U có thể gắn trực tiếp vào thước ngắm, phía sau ốp lót tay.

AKS-74U có hệ thống nạp đạn bằng trích khí, có thoi nạp đạn xoay và khóa nòng lùi giống hệt AK-74. Nhưng do nòng ngắn 210 mm nên các nhà thiết kế phải cẳt giảm pit-tong trích khí của khẩu súng xuống một độ dài thích hợp. Để có được sự ổn định cho đầu đạn, tỷ lệ xoắn của nòng tăng từ 200 mm đến 160 mm để tương thích với sơ tốc đầu đạn 735 m/s do AKS-74U bắn ra. Điểm đặc biệt ở AKS-74U chính là có một phần phình ra gần đầu nòng, tác dụng như một buồng đốt mở rộng giúp lượng thuốc phóng cháy triệt để, tăng áp lực khí tác dụng lên đầu đạn. Ngoài ra, đầu nòng còn có bộ phận che lửa dạng phễu nhưng không hiệu quả trong sử dụng thực tiễn. Các bộ phận này có thể tháo rời nhờ một số phụ kiện được giữ ở gần ốp lót tay.

AKS-74U sử dụng đạn 5,4539 mm M74 rút gọn từ cỡ đạn 7,6239 mm sử dụng trên AK-47. Loại đạn này có trọng lượng nhẹ, người lính có thể mang theo hơn 1,5 lần cơ số đạn so với những loại đạn cỡ lớn khác. Tuy nhiên loại đạn này có động năng thấp (trọng lượng nhẹ, sơ tốc 735 m/s) , khả năng xuyên giáp cũng như sát thương tầm xa là rất kém. Hơn nữa AKS-74U lại có độ giật cao, tản mát, độ chính xác rất kém.

So sánh đạn 5,4539 mm với một số loại đạn khác.

Qua thực tế sử dụng, AKS-74U đã cho thấy những ưu điểm vượt trội bên cạnh những nhược điểm của mình, đó là sức sát thương của đầu đạn lên tới 500 m trong một thiết kế nhỏ gọn, tốc độ bắn cực nhanh… Hiện nay, AKS-74U được trang bị nhiều trong các lực lượng của Nga, Ukraina, Trung Quốc, Ấn Độ, Cuba… Trong ảnh: Một người lính thủy quân lục chiến Ukraine với khẩu AKS-74U trên tay.

Theo Tri Thức