Ailton – chàng béo lười nhác, lầy lội nhưng xuất quỷ nhập thần

Mới tháng 5/2003, Bremen đứng cách Bayern 23 điểm; 12 tháng sau tại Olympiastadion, CĐV đội khách và các cầu thủ vỡ òa ăn mừng chức vô địch Bundesliga sớm 2 vòng.

Trong đám đông cuồng nhiệt, có 1 người cảm xúc đan xen phức tạp. Đứng ngay giữa sân, thân hình hơi quá khổ của anh không thể lẫn vào ai khác. Anh là Ailton Goncalves da Silva.

Mắc kẹt trong một cuộc chuyển nhượng vội vã, chàng cầu thủ ục ịch phải rời khỏi CLB chưa bao giờ muốn để anh rời đi, cũng như chính anh đã nhận ra mình đã quá hấp tấp để quyết định sai lầm không thể cứu vãn. “Tôi đã khóc nhiều trong những tháng cuối cùng mùa giải. Trong nhà, trên giường ngủ và trong toilet. Tôi liên tục tự hỏi mình ‘Tại sao là Schalke? Tại sao là Schalke?’”. Đó là phần khởi đầu của một sự nghiệp tụt dốc mà chân sút Brazil phải rất vất vả mới lên tới đỉnh.

Sở hữu thân hình mũm mĩm nhưng dũng mãnh và nhanh nhẹn đến khó tin, Ailton được người Đức gọi là Kugelblitz – nghĩa là Hòn Sét, một hiện tượng phóng điện như sét nhưng có hình tròn, thường bị lầm tưởng với UFO. Sinh năm 1973 ở miền tây bắc Brazil, Ailton tung hoành với trái bóng bằng đôi chân trần trên những cánh đồng rộng lớn. Tới năm 21 tuổi anh vẫn còn khoác áo CLB Ypiranga ở Serie C Brazil, rồi lang bạt qua những Internacional, Mogi Mirim, Santa Cruz, trước khi một mùa giải thành công ngoài mong đợi tại Guarani khiến thế giới bóng đá chú ý đến anh.

Werder Bremen rất quan tâm nhưng cái giá họ đưa ra không thể đáp ứng CLB chủ quản, thay vào đó năm 1997, Ailton chuyển đến Mexico khoác áo Tigres. 5 bàn thắng sau 23 trận không khiến người Đức nguôi khao khát chiêu mộ Ailton. Tháng 10/1998, anh chuyển đến Werder Bremen trong sự mãn nguyện của HLV Wolfgang Sidka.

Ailton khác thường, chỉ tìm được bình yên ở Bremen

Bất chấp sự thật rằng anh đã mất 3 tuần đầu tiên ở Đức chỉ quanh quẩn trong khách sạn và không ăn gì ngoài mỳ spaghetti, mọi thứ trên sân cỏ có vẻ tích cực với Ailton. Anh ghi bàn ngay trong trận ra mắt vào lưới Freiburg, nhưng điều đó không ngăn được đà lao dốc của đội bóng. Chỉ 3 ngày sau, HLV Sidka bị sa thải. Felix Magath được bổ nhiệm. Vị HLV nổi tiếng kỷ luật thép thấy Ailton chướng mắt ngay từ ngày đầu tiên.

Magath ưu tiên cho người Đức hơn, đồng nghĩa với cơ hội ra sân của Ailton trở nên nhỏ giọt. Anh ra sân 4 lần và chỉ ghi được 2 bàn. May mắn thay, Magath bị sa thải khi mùa giải chỉ còn lại 2 trận đấu, Thomas Schaaf mới đến lại vô cùng phù hợp với tiền đạo này. Điểm yếu thể lực loại anh ra khỏi trận chung kết cúp Quốc gia trước Bayern Munich, nhưng đó chỉ là làn gió báo hiệu mùa xuân mới của Ailton trên đất Đức.

Ailton tiếp tục bỏ lỡ phần đầu của mùa giải tiếp theo do đàm phán quay về Brazil khoác áo Botafogo. Vụ chuyển nhượng đổ bể, vậy nên anh phải làm việc cật lực để chinh phục HLV mới. Trong chuyến làm khách ở Wolfsburg, tiền đạo Rade Bogdanovic phải rời sân chỉ sau 15 phút. Ailton vào sân mở ra chiến thắng 7-2 của đội khách. 1 bàn thắng và 2 pha kiến tạo cho Claudio Pizarro khiến người Đức cảm thấy “bản hợp đồng hớ nặng ký” cũng chơi ra trò phết. Mùa giải đó, anh kết hợp ăn ý cùng Pizarro và huyền thoại đội bóng Marco Bode, ghi được 16 bàn và kiến tạo 14 lần.

Trong khi thiên hạ còn đang ngạc nhiên không biết điều gì biến chuyển kẻ suýt bị bỏ rơi đột ngột trở thành một trong trong số những chân sút cừ khôi nhất giải đấu thì Ailton hồn nhiên tuyên bố rằng anh lên đỉnh là nhờ quan hệ tình dục với bạn gái nhiều hơn. Tuy nhiên, giới chuyên môn tin rằng Schaaf đóng vai trò quyết định. Về mặt chiến thuật, ông tận dụng những thế mạnh của Ailton, lược bỏ cho anh nhiệm vụ phòng ngự trong khi bố trí những tiền vệ có tầm nhìn sắc sảo như Andreas Herzog và về sau là Johan Micoud để làm bóng.

“Thomas Schaaf hoàn toàn khác biệt. Ông ấy là người Đức nhưng tư duy khác hẳn Magath. Thomas luôn cố gắng thấu hiểu cầu thủ của mình, dù cho anh đến từ quốc gia nào, Peru hay Brazil. Ông cho tất cả cơ hội được thể hiện chính mình” – Ailton giải thích.

Werder Bremen 2004 tập trung những cầu thủ cá tính và ưu tú

2 mùa giải tiếp theo Ailton vẫn duy trì được hiệu suất ghi bàn tương tự, nhưng ngoài sân, không phải là không có vấn đề. Sự khác biệt giữa kỷ luật của người Đức và lối sống buông thả phóng khoáng của người Brazil khiến Ailton mắc vào một vài sự cố. Như kỳ tập huấn hè 2002, Ailton hội quân muộn nên bị bỏ lại. Anh trả tới 700 euro để bắt một chiếc taxi tới địa điểm tập huấn trên đảo Norderney. Hầu như lần nào quay về Brazil là anh sẽ hội quân trễ. Thế nhưng người Bremen đã yêu thì yêu cả đường đi lối về, họ tổ chức cuộc dự đoán xem lần này Ailton sẽ trễ bao nhiêu ngày.

Sự lầy lội của Ailton vẫn được tha thứ, miễn sao trên sân anh cứ nhả đạn đều đặn. Vào đương lúc đỉnh cao, Ailton thu hút sự chú ý của Bayern Munich, nhưng sau cùng họ chọn Roy Makaay của Deportivo La Coruna. Không nản lòng, anh thậm chí còn vươn lên đỉnh cao sự nghiệp trong mùa giải 2003-2004, ghi bàn nhiều hơn người được CLB Bavaria chiêu mộ. Mọi thứ bắt đầu từ lúc tiền đạo này góp công trong 3 bàn thắng vào lưới Hertha Berlin trong trận mở màn, 2 bàn thắng và 1 pha kiến tạo, trở thành tiền đề cho số phận của Ailton về sau.

Anh tiếp tục phá lưới Borussia Moenchengladbach, Schalke, 1860 Munich và Wolfsburg, nhưng sau đó quyết định thay đổi hướng đi của sự nghiệp. Hợp đồng của anh với Bremen sẽ đáo hạn vào cuối mùa giải, và có lẽ quá chủ quan, họ đã không cảnh giác trước những lời mời mọc khắp thế giới.

Schalke tranh thủ hơn cả. Họ đưa mức lương cao gấp đôi cho Ailton và anh gật đầu chỉ 3 ngày sau cuộc gặp đầu tiên. Người Bremen sửng sốt nhận ra sự thật muộn màng. Họ kiện lên DFB nhưng việc Schalke làm chỉ sai về mặt đạo đức chứ hoàn toàn đúng luật. Đội bóng vùng Ruhr thậm chí đã áp dụng chiêu tương tự với Mladen Krstajic, đồng đội của Ailton.

Mặc dù gặp rắc rối ngoài sân, anh không để nó ảnh hưởng tới việc ghi bàn. Ngay sau khi vụ việc bị phanh phui, anh ghi cú đúp vào lưới Freiburg trước khi lập một hat-trick vào lưới Bochum. Bàn đầu tiên đến từ cú chích bóng đẳng cấp từ khoảng cách 18 mét. Và còn hơn cả số bàn thắng vừa đề cập, anh kết thúc mùa giải với 8 pha kiến tạo.

Xung quanh Ailton là những hạt nhân ưu tú. Anh đá cặp tiền đạo với Ivan Klasnic, phía dưới có Johan Micoud, Tom Borowski và Fabian Ernst cần mẫn. Trong khung thành đã có Andreas Reinke bảo vệ, chắn phía trước là những cầu đương độ chín như Pascal Borel, Valerie Ismael. Đội ngũ đang vào phom giúp Bremen bất ngờ bước vào kỳ nghỉ đông với vị trí đầu bảng xếp hạng Bundesliga, hơn nhà đương kim vô địch Bayern 5 điểm.

Trong trận giao hữu với Roda JC vào tháng Giêng, Ailton gặp chấn thương kéo theo sự sợ hãi bao trùm CLB phương bắc. Dù vậy, anh kịp trở lại đúng lúc, đánh dấu bằng cú đúp vào lưới Hertha Berlin. Rồi thêm một cú đúp nữa vào lưới Cologne, trước khi trận hòa 4-4 trước Stuttgart đánh dấu màn thể hiện đỉnh cao áp đảo toàn bộ cầu thủ trên sân bằng 2 bàn thắng và 2 pha kiến tạo. Kết quả này cũng đồng nghĩa nếu giành chiến thắng trên sân Bayern, Werder Bremen sẽ trở thành tân vương nước Đức.

Họ vượt lên dẫn trước 2-0 do công của Klasnic và Micoud, trước khi Ailton dứt điểm điệu nghệ từ ngoài vòng cấm đưa đội khách dẫn trước 3-0. Hiệp hai, Bayern gỡ được một bàn do công của Makaay, nhưng đó cũng chỉ mang tác dụng an ủi người Bavaria. Werder Bremen vô địch lần đầu tiên kể từ năm 1993. Sau trận đấu, Ailton, trong lúc cảm xúc buồn vui chen lẫn, trả lời phỏng vấn bằng hai thứ tiếng Đức và Bồ Đào Nha lẫn lộn vào nhau. Sự kiện được người Đức gọi là ‘Versteh den Ailton’.

Ailton ghi bàn đánh bại Bayern Munich ngay tại Olympiastadion

Đội bóng lơi chân trong hai trận đấu cuối cùng, đổi lại bằng hai thất bại với tỉ số 2-6 và 1-3 nhưng Ailton vẫn kết thúc mùa giải với 28 bàn. Đó là thông số ấn tượng nhất kể từ năm 1981, và đáng nói anh ghi bàn vào lưới tất cả các đội, ngoại trừ Hannover 96. Không ai có thể tranh cãi khi người Đức trao cho anh giải thưởng Cầu thủ xuất sắc nhất năm. Vào thời điểm đó, anh là người nước ngoài đầu tiên nhận được giải thưởng. Trong cuộc đua Chiếc giày vàng châu Âu, anh chỉ về sau mỗi Thierry Henry.

Sau khi hoàn tất cú đúp danh hiệu bằng chiến thắng 3-2 trước Alemannia Aachen trong trận chung kết cúp Quốc gia, Ailton và Krstajic rời Bremen. Cầu thủ Brazil bỏ lại thành phố đang coi anh như người hùng để chuyển đến CLB mà có lần anh thốt lên là “đống phế thải”; rời bỏ nhà đương kim vô địch Đức chuyển đến đội bóng chỉ cán đích thứ sáu, cách Bremen tới 24 điểm. Về mọi phương diện, đây rõ ràng là bước lùi. Krstajic khá hơn, ra sân 178 lần trong 5 mùa giải, hợp với Marcelo Bordon trở thành cặp trung vệ đáng tin cậy ở Schalke.

Ailton chỉ trải qua một qua mùa giải duy nhất ở Gelsenkirchen, ghi được 14 bàn thắng giúp Schalke về nhì. Nhưng không may, cổ động viên vùng Ruhr không thể bao dung cho việc anh nhác chạy về phòng ngự. Ailton cũng thật thà chia sẻ đã bị ảnh hưởng tiêu cực bởi vụ chuyển nhượng, cũng như đã đánh mất cơ hội thi đấu ở Champions League. Sự vương vấn của anh với thành phố lớn tới nỗi mỗi ngày anh di chuyển 500 km đi đi về về Bremen – Gelsenkirchen để được tiếp tục ở lại căn nhà cũ.

Không thể giữ một cầu thủ hồn đã xiêu, phách đã lạc, Schalke tống anh sang Besiktas vào tháng 8/2005. Dù ghi được bàn trong cả ba trận đầu tiên nhưng anh kết thúc 5 tháng ở Thổ Nhĩ Kỹ với vỏn vẹn 4 bàn thắng. Anh tiếp tục trôi dạt sang Hamburg theo bản hợp đồng cho mượn, dù vậy quãng thời gian ngắn ngủi được nhắc nhớ bởi pha bỏ lỡ khó tin hơn là những bàn thắng, dù cho 3 bàn thắng sau 13 trận đều gây ấn tượng mạnh, đặc biệt có pha solo ảo diệu vào lưới Schalke – có thể xem như một cuộc trả thù nho nhỏ.

Trận derby phương bắc, Nordderby, với chính Bremen, cả hai đội đang cạnh tranh sát sao trên bảng xếp hạng, đội thắng sẽ có suất vào thẳng vòng bảng Champions League. HSV có lợi thế sân nhà cùng lối chơi sắc sảo hơn nhưng bất ngờ bị dẫn trước sau pha làm bàn của Klasnic. Der Dino gỡ lại 1-1 do công của Sergej Barbarez. Tiếp tục vẫn là nhạc trưởng người Bosnia tạo cơ hội thuận lợi cho Ailton dứt điểm từ khoảng cách 8 mét, nhưng không hiểu vì lẽ gì anh lại sút bóng ra ngoài. Chỉ ít phút sau, Miroslav Klose, người được mang về để thay thế chính Ailton, ghi bàn ấn định tỉ số 2-1 cho đội khách. Werder Bremen giành suất vào thẳng vòng bảng còn HSV phải bắt đầu từ vòng sơ loại. Oái oăm thay, người Bremen chơi khăm kình địch bằng cách tham gia cuộc bầu chọn trực tuyến sau đó, giành giải thưởng Cầu thủ Hamburg SV xuất sắc nhất mùa giải về tay Ailton.

Ailton đã đánh mất nhiều thứ khi quyết định rời Bremen

Về sau Der Dino vẫn đánh bại Osasuna để tiến vào vòng bảng Champions League nhưng Ailton thì đã không còn ở Volksparkstadion. Họ không sẵn lòng kích hoạt mua đứt từ Thổ Nhĩ Kỳ. Anh được Red Star Belgrade đón nhận vào hè 2006 nhưng họ mang anh cho mượn đến Thụy Sĩ chỉ sau vài tháng. 8 bàn thắng sau 13 trận ở giải vô địch Thụy Sỹ có thể xem là khả quan nhưng dù sao cũng là sự suy giảm không tưởng đối với chân sút cự phách của Bundesliga mới 3 năm trước.

Đáng buồn hơn, người ta phát hiện phần thưởng dành cho ngôi vua phá lưới Bundesliga của anh được rao bán trên eBay với giá 600 nghìn euro. Người mua chỉ chốt khi cuộc đấu giá còn 80 phút nữa là kết thúc. Thủ phạm chính là người đại diện cũ của anh, Werner Helleckes. Hắn cáo buộc Ailton thiếu hắn hàng trăm nghìn euro và xiết nợ bằng những mẩu vật ghi dấu ngày tháng vinh quang.

Anh trở về Đức ở mùa giải 2007/08, khoác áo đội bóng mới lên hạng MSV Duisburg với thân hình tròn trịa hơn trước. Phong độ cao của Manasseh Ishiaku khiến Ailton chôn chân trên băng ghế dự bị. Mối quan hệ của cả hai không mấy mặn mà, gần như sụp đổ khi Ailton xin nghỉ vài tháng để thực hiện nghĩa vụ làm cha. Sau đó anh lại tập trung muộn hơn dự kiến dẫn đến cả hai thanh lý hợp đồng với nhau vào tháng hai. Trong 9 lần ra sân, Ailton ghi vỏn vẹn 1 bàn thắng. Kỳ lạ thay, nó lại vào lưới Werder Bremen. Anh không ăn mừng mà giơ hai tay ra dấu xin tha thứ, không ngạc nhiên khi cổ động viên vỗ tay nhiệt liệt khi Ailton bị thay ra ở phút 65 của trận đấu.

Anh tiếp tục lênh đênh từ Á sang Âu, thậm chí đã quay về Brazil nhưng vẫn không chốn dung thân. Tháng 7/2010, Ailton quay lại Đức khoác áo Uerdingen, nhưng gần như lặp lại những gì đã diễn ra trước đó, anh rời đi chỉ sau ít tháng. Lần này anh quay lại thành phố Bremen, chỉ có điều là để khoác áo đội hạng tư Oberneuland. Anh chia sẻ: “Tôi không bao giờ có thể quên được thành phố này”. Vụ chuyển nhượng được người ta đồ rằng vì mối quan hệ tốt đẹp của anh với HLV Mike Barten. Và không thể ngầu hơn, đội bóng sắc đỏ làm lễ ra mắt giới thiệu Ailton ở một cây xăng.

Ở thời đỉnh cao, do bị đội tuyển Brazil bỏ qua, anh đã hy vọng vào cơ hội để khoác áo tuyển Đức, có điều Rudi Voeller có lẽ cũng e ngại cá tính khác thường của Ailton. Rồi có thời gian tuyển Qatar tiếp cận anh, lôi kéo anh khoác áo đội tuyển vùng vịnh với “phí chuyển nhượng” 1,2 triệu euro. FIFA đã ngăn cản cuộc mua bán kỳ khôi này để rồi khi kết thúc sự nghiệp, Ailton cũng chưa một lần khoác áo đội tuyển quốc gia.

Anh đã tiếp tục cuộc hành trình cho đến lúc 40 tuổi. Khi được hỏi, Ailton nói rằng không thể chịu được cảnh ngồi ở nhà uống cà phê. Ngay cả khi đã giải nghệ, anh vẫn bận rộn hỗ trợ người vợ trong việc quản lý trung tâm thẩm mỹ ở Texas và chăm sóc trang trại ở Brazil. Buồn thay, người ta phát hiện động lực thực sự của Ailton đến từ tình hình tài chính hết sức bi đát.

Ailton hiện tại xuất hiện trên truyền hình nhiều hơn là sân bóng

Có tin đồn trong những năm tháng còn hái ra tiền, anh chi ra mỗi tháng hơn 100 nghìn euro chỉ để mua quần áo. Một tin khác nói rằng Ailton cứ ghi bàn là sẽ mua trang sức đắt tiền tặng vợ. Để giúp đỡ anh, Werder Bremen tổ chức trận đấu tri ân vào tháng 9/2014. Người Bremen lại được nhìn thấy người hùng một thuở nhưng đã béo ú và thật thảm hại. Ngày nay, Ailton vẫn chăm chỉ xuất hiện, nhưng là trên những chương trình thực tế. Đầu năm 2020, anh thậm chí góp mặt trong chương trình ‘Let’s Dance’ với tư cách thí sinh. Thỉnh thoảng người ta vẫn bắt gặp anh đăng những tấm ảnh hạnh phúc bên gia đình trên mạng xã hội.

Sự ghi nhận của Bremen minh chứng cho rất nhiều thứ tốt đẹp mà Ailton lưu lại trong ký ức đội bóng. Đôi khi quan hệ giữa cầu thủ và CLB như găng trên bàn tay, đôi khi có những trường hợp ngoại lệ. Mối quan hệ giữa Bremen và Ailton chính là một ví dụ như thế. Ailton coi thành phố là nhà còn cổ động viên yêu thích sự bùng nổ và chấp nhận cá tính lập dị của anh. 5 năm khoác áo Werder Bremen là thời gian đẹp đẽ nhất sự nghiệp, đầy những sự kiện đáng nhớ dù kết thúc trong nước mắt của Ailton.