Ai cần tầm soát sớm ung thư gan?

Nhiều bệnh nhân mắc ung thư gan đến viện khi đã ở giai đoạn muộn khiến việc điều trị khó khăn.

Bác sĩ Lê Trung Hiếu, khoa Phẫu thuật Gan – Mật – Tụy, Viện Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Hà Nội, cho biết Việt Nam nằm trong khu vực có tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới, bệnh có xu hướng gia tăng. Bệnh không khó phát hiện nhưng người dân thường đến khám khi đã ở giai đoạn muộn.

Đáng lưu ý, đây cũng là loại ung thư có tỷ lệ tử vong hàng đầu cho cả hai giới. Thời gian sống trung bình của bệnh nhân không quá một năm. 60% người dân đến bệnh viện khi đã ở giai đoạn trung gian và tiến triển, tỷ lệ được phát hiện sớm rất thấp.

Theo bác sĩ Hiếu, bệnh nhân mắc ung thư gan có thể được điều trị thành công nếu phát hiện sớm. Hiện nay, chúng ta có rất nhiều cách chữa trị như phẫu thuật cắt bỏ phần gan có khối u, ghép gan, nút mạch gan bằng hóa chất, xạ trị, hóa trị…

Tại sao nên tầm soát ung thư gan?

Việt Nam thuộc nhóm những quốc gia có tỷ lệ ung thư gan cao nhất thế giới, trong 100.000 người có khoảng 23-24 trường hợp mắc bệnh. Tình trạng này xảy ra do phát hiện quá muộn, bệnh đã đi vào giai đoạn cuối. Lúc này, việc điều trị khó khăn, tỷ lệ bệnh nhân có thể kéo dài tuổi thọ rất thấp.

Việt Nam nằm trong nhóm những quốc gia có tỷ lệ ung thư gan cao nhất thế giới. Ảnh: Pazienti.

Bác sĩ Hiếu cho hay tầm soát ung thư gan giúp chúng ta phát hiện được bệnh ở giai đoạn rất sớm, ngay cả khi chưa có triệu chứng. Ở giai đoạn sớm, bác sĩ phẫu thuật để loại bỏ khối u, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh và không để lại di chứng. Phẫu thuật ở giai đoạn này còn giúp ngăn chặn khối u di căn đến các cơ quan khác trên cơ thể.

“Việc phát hiện sớm và điều trị cũng giúp bệnh nhân không phải chịu những thương tổn về thể chất hay tâm lý. Ngoài ra, điều trị sớm sẽ không gây tốn kém về mặt kinh tế cho người bệnh. Do đó, việc tầm soát ung thư gan sớm là điều nên làm với những người có nguy cơ cao mắc bệnh”, bác sĩ Lê Trung Hiếu nói.

Hai nhóm có khả năng mắc ung thư gan cao cần tầm soát. Đó là những người đang nhiễm virus và các bệnh liên quan đến gan gồm tiền sử gia đình có người bị ung thư gan; lây nhiễm virus viêm gan B và C; viêm gan do tự miễn, có thể đi kèm bệnh khác như đái tháo đường type I, basedow, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ; gan nhiễm mỡ không do rượu.

Nhóm còn lại là những người mắc các bệnh khác nhưng có nguy cơ bị ung thư gan bao gồm béo phì, tiểu đường; xơ gan do sử dụng rượu bia, các chất kích thích quá nhiều.

Ngoài ra, khi có những biểu hiện như thường xuyên mệt mỏi, nước tiểu có màu vàng đậm, đau âm ỉ vùng gan, xuất huyết dưới da, người dân nên thăm khám thường xuyên.

Việc phát hiện sớm và điều trị giúp bệnh nhân không phải chịu những thương tổn về thể chất hay tâm lý. Ảnh: Sabah.

Các phương pháp tầm soát ung thư gan

Hiện nay, 2 phương pháp tầm soát ung thư gan phổ biến nhất là xét nghiệm máu tìm dấu vết AFP và siêu âm.

AFP là protein có trong thai nhi. Sau khi trưởng thành, tỷ lệ AFP trong máu rất thấp. Bệnh nhân mắc ung thư gan có chỉ số AFP tăng lên bất thường. Tuy nhiên, xét nghiệm bước đầu chỉ số AFP tăng không có nghĩa là bạn mắc bệnh ung thư.

Chỉ số AFP tăng là biểu hiện nghi ngờ ung thư gan, người dân nên thực hiện các phương pháp tầm soát khác theo chỉ dẫn của bác sĩ để kết luận chắc chắn.

Trong giai đoạn điều trị ung thư gan, chỉ số AFP có tác dụng theo dõi tiến trình chữa bệnh, kiểm tra khả năng di căn của khối u.

Bác sĩ Hiếu cho biết siêu âm gan cũng giúp bạn phát hiện sớm bệnh ung thư. Phương pháp này có thể phát hiện được khối u nhỏ hơn một cm với chi phí tiết kiệm và không ảnh hưởng đến cơ thể. Ngoài ra, siêu âm này còn giúp phát hiện xơ gan và một số bệnh khác.

Kết hợp siêu âm gan với xét nghiệm máu tìm dấu vết AFP sẽ cho ra kết quả chẩn đoán chính xác hơn việc thực hiện riêng lẻ từng phương pháp.