90 phút cuối “căng như dây đàn” ở Lầu Năm Góc khi Mỹ rút khỏi Afghanistan
Giới chức quân sự Mỹ nín thở theo dõi những phút cuối cùng của chiến dịch di tản khỏi Afghanistan đêm 30/8 chấm dứt cuộc chiến dài nhất trong lịch sử.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin (trái) và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley (Ảnh minh họa: AP).
Theo hãng tin AP , tối 30/8, tại một căn phòng ở tầng hầm của trụ sở Lầu Năm Góc, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley đã lặng lẽ theo dõi những thời khắc cuối cùng chiến dịch rút quân của Mỹ khỏi Afghanistan.
Một quan chức cho biết, họ nín thở theo dõi mọi hoạt động của chiến dịch di tản trong 90 phút cuối cùng từ chi tiết binh sĩ kiểm tra đường băng, vô hiệu hóa các hệ thống phòng vệ cho đến khi bước lên các máy bay vận tải quân sự C-17 rời Afghanistan trong đêm. Quan chức này mô tả, không khí bên trong căn phòng căng thẳng đến mức chỉ một tiếng động nhỏ cũng có thể nghe thấy. Chỉ đến khi máy bay C-17 cuối cùng cất cánh khỏi đường băng ở sân bay Hamid Karzai ở Kabul, các tướng lĩnh quân đội Mỹ mới có thể thở phào nhẹ nhõm.
Chiến dịch rút quân của Mỹ hoàn tất lúc 23h59 ngày 30/8, chỉ sớm hơn một phút trước thời hạn 31/8. Người lính Mỹ cuối cùng lên máy bay rời Afghanistan là Thiếu tướng Chris Donahue, chỉ huy sư đoàn không vận 82. Tướng Donahue đã được triển khai đến Afghanistan trong tháng này để đảm bảo an ninh tại sân bay Kabul khi Mỹ đẩy nhanh nỗ lực rút quân và sơ tán trước hạn chót 31/8.
Quân đội Mỹ đã để lại một số thiết bị để Taliban tiếp quản điều hành sân bay Kabul gồm 2 xe cứu hỏa, thang lên máy bay, xe chất hàng lên máy bay.
Trong khi đó, AFP dẫn lời Tướng Kenneth McKenzie, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm của Mỹ, cho biết lực lượng quân đội Mỹ đã vô hiệu hóa 73 máy bay cùng nhiều xe thiết giáp, các hệ thống phòng không công nghệ cao tại sân bay Kabul trước khi rời đi. “Những máy bay này không thể cất cánh được nữa. Chúng không bao giờ có thể vận hành lại được nữa”, ông McKenzie nói.
Thiếu tướng Chris Donahue bước lên máy bay vận tải C-17 cuối cùng của Mỹ rời khỏi Kabul, Afghanistan vào ngày 30/8 (Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ).
Quan chức này cho biết thêm, Lầu Năm Góc đã huy động gần 6.000 binh sĩ để kiểm soát và vận hành sân bay Kabul khi chiến dịch không vận bắt đầu từ ngày 14/8. Quân đội Mỹ đã bỏ lại khoảng 70 xe thiết giáp chiến thuật MRAP, mỗi chiếc trị giá lên tới 1 triệu USD, và khoảng 27 xe quân sự Humvee. Các xe thiết giáp chiến thuật này đều được vô hiệu hóa trước khi quân đội Mỹ rút đi.
Ngoài ra, Mỹ cũng bỏ lại hệ thống phòng không C-RAM vốn dùng để bảo vệ sân bay Kabul khỏi các cuộc tấn công bằng rocket. Hôm 30/8, hệ thống này đã đánh chặn một số rocket khi ít nhất 5 quả rocket phóng về phía sân bay Kabul. “Chúng tôi duy trì các hệ thống này cho đến tận phút cuối cùng. Việc vô hiệu hóa các hệ thống này vô cùng phức tạp. Chúng tôi đã quyết định vô hiệu hóa để chúng không thể sử dụng được nữa”, ông McKenzie nói.
Chiến dịch không vận kéo dài hai tuần qua chính thức khép lại sự hiện diện quân sự kéo dài gần 20 năm của Mỹ tại Afghanistan sau khi hơn 2.000 binh sĩ Mỹ đã thiệt mạng, và Washington đã tiêu tốn hơn 2.000 tỷ USD cho cuộc chiến tại đây.
Máy bay Mỹ cuối cùng rời Afghanistan, chấm dứt cuộc chiến dài nhất lịch sử
Lầu Năm Góc: "Không ai dự đoán chính phủ Afghanistan sụp đổ trong 11 ngày"
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói rằng không ai có thể tưởng tượng chính phủ Afghanistan sụp đổ chỉ trong 11 ngày vì toàn bộ sự việc diễn ra "rất nhanh chóng".
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin (Ảnh: Sputnik).
"Mọi việc diễn biến rất nhanh chóng, với tốc độ nhanh. Tất cả diễn ra trong khoảng 11 ngày. Không ai dự đoán rằng chính phủ Afghanistan sẽ sụp đổ trong 11 ngày", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói trong cuộc phỏng vấn với ABC hôm 22/8, khi ông bảo vệ cách xử lý của chính quyền Mỹ đối với cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại Afghanistan.
Theo người đứng đầu Lầu Năm Góc, những dự đoán ban đầu của tình báo Mỹ về việc chính phủ Afghanistan có thể cầm chân Taliban trong bao lâu sau khi Mỹ rút quân đã cho thấy sự khác biệt đáng kể.
"Những dự đoán ban đầu là quá trình đó sẽ kéo dài từ 1-2 năm, hoặc vài tháng, nhưng đây chỉ là những dự báo rất khác nhau. Khi Taliban bắt đầu giành được lợi thế, sau đó chúng ta thấy rằng trong một số trường hợp, có ít giao tranh hơn và đầu hàng nhiều hơn, rất khó để dự đoán chính xác", ông Austin nói thêm.
Khi được hỏi liệu kế hoạch rút quân của Mỹ có "chấp nhận được và phù hợp" hay không, Bộ trưởng Austin nói rằng ông tin là như vậy "dựa vào những gì Mỹ đã nghiên cứu và việc chuẩn bị kế hoạch". Ông Austin cũng chỉ trích chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump vì đã đặt nước Mỹ vào tình huống mà "không có lựa chọn nào tốt đẹp".
Chính quyền Mỹ đã ký thỏa thuận với Taliban vào tháng 2 năm ngoái, trong đó Mỹ cam kết sẽ rút quân khỏi Afghanistan, mở đường cho việc chấm dứt một trong những cuộc chiến dài nhất của Mỹ ở nước ngoài.
"Tôi nghĩ phải nhìn lại và xem xét những gì mà chính quyền (Tổng thống Joe Biden) được kế thừa. Chúng tôi phải đối mặt với hạn chót vào ngày 1/5 để rút tất cả các lực lượng khỏi Afghanistan. Thỏa thuận này đã đạt được Taliban (từ chính quyền tiền nhiệm). Do vậy, Tổng thống Biden phải nhanh chóng đánh giá chi tiết và cân nhắc tất cả lựa chọn về những gì ông ấy có thể làm. Và không có lựa chọn nào trong số đó là tốt đẹp", ông Austin giải thích về quyết định rút quân của Mỹ.
Chính quyền Biden bị chỉ trích vì xử lý cuộc khủng hoảng Afghanistan, khi nhiều người đặt câu hỏi rằng liệu tổng thống có nên tiếp tục thực hiện quyết định rút lực lượng Mỹ khỏi Afghanistan trước khi Taliban tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn và tiếp quản chính quyền Kabul hay không.
Theo tuyên bố của Lầu Năm Góc, khoảng 17.000 người đã được sơ tán khỏi Afghanistan trong tuần trước, và khoảng 22.000 người đã được sơ tán kể từ cuối tháng 7. Tính đến nay, khoảng 2.500 người Mỹ đã được sơ tán khỏi đất nước bị chiến tranh tàn phá.
Theo thông tin từ các phương tiện truyền thông, công dân Mỹ và dân thường Afghanistan đã bị đe dọa và hành hung khi họ đến sân bay quốc tế Hamid Karzai ở thủ đô Kabul để sơ tán. Đại sứ quán Mỹ tại Kabul đã ban hành một cảnh báo an ninh vào ngày 21/8, khuyến cáo người Mỹ không nên đến sân bay hoặc đến gần các cổng sân bay "trừ khi nhận được hướng dẫn riêng từ đại diện chính phủ Mỹ".
Tổng thống Biden ngày 22/8 nói rằng việc sơ tán người dân khỏi Afghanistan sẽ luôn "khó khăn và đau đớn, bất kể nó bắt đầu vào lúc nào". Tổng thống Biden cho biết cuộc sơ tán có thể kéo dài sau hạn chót 31/8.
"Điều này vẫn đúng ngay cả khi chúng tôi bắt đầu việc sơ tán từ một tháng trước hoặc sau một tháng nữa. Không có cách nào để sơ tán nhiều người như vậy mà không chịu đau đớn và mất mát, hoặc chứng kiến những hình ảnh đau lòng mà bạn nhìn thấy trên truyền hình. Trái tim tôi đau thắt vì điều này", ông Biden phát biểu tại Nhà Trắng.
Các quan chức NATO và Taliban cho biết ít nhất 12 người đã thiệt mạng ở khu vực trong và xung quanh sân bay Kabul kể từ ngày 15/8.
Mỹ cam kết hỗ trợ Ukraine phòng thủ Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine tăng năng lực phòng thủ, trong bối cảnh Nga điều lực lượng lớn sát biên giới nước này. "Chúng tôi cam kết đáp ứng nhu cầu tự vệ của Ukraine", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin phát biểu trong cuộc họp báo tại trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ, hôm...