6 câu hỏi về ‘Hồ sơ Panama’
Vào ngày chủ nhật, một loạt hãng tin cùng hé lộ tài liệu rò rỉ của một công ty luật ở Panama, cáo buộc nhiều người có ảnh hưởng trên thế giới dùng các công ty nước ngoài che giấu tài sản hoặc trốn thuế.
Hàng chục ngàn người Iceland biểu tình đòi thủ tướng nước này từ chức vì có tên trong tài liệu Panama. Ảnh: Reuters
Theo công bố của các hãng tin, tài liệu có tên “ Hồ sơ Panama” nêu tên các chính trị gia thế giới, các lãnh đạo doanh nghiệp, người nổi tiếng trong các giao dịch tài chính dường như là không hợp pháp, làm dấy lên lo ngại về tình trạng tham nhũng trong hệ thống tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều người có tên trong tài liệu rò rỉ ngay lập tức phủ nhận cáo buộc họ vi phạm luật.
Hồ sơ Panama là gì?
Hồ sơ Panama gồm 11,5 triệu tài liệu, hoặc 2,6 terabyte dữ liệu được một nguồn tin giấu tên cung cấp cho tờ báo Đức Sddeutsche Zeitung hơn một năm trước. Thông tin được lấy từ công ty Mossack Fonseca, hãng luật lớn thứ tư thế giới.
Tờ Sddeutsche Zeitung sau khi nhận được tài liệu đã chia sẻ với Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ), một tổ chức phi chính phủ, cùng hơn 100 tờ báo và 400 phóng viên tại 80 quốc gia. Sueddeutsche Zeitung cho biết trong 11,5 triệu tài liệu có 4,8 triệu email.
Công ty luật của Panama hoạt động tại 42 quốc gia trên toàn thế giới với đội ngũ nhân lực khoảng 600 người. Họ chủ yếu làm việc trong lĩnh vực tài chính, có quan hệ hợp tác với nhiều tập đoàn lớn như Deutsche Bank, HSBC, Société Générale, Credit Suisse, UBS, Commerzbank và Nordea. Công ty này hiện đã “góp tay” trong hoạt động của 300.000 công ty nhỏ khác, chủ yếu ở các khu vực được ưu đãi thuế.
Những cáo buộc nghiêm trọng nhất?
215.000 công ty vỏ bọc nước ngoài và 14.153 khách hàng có mối liên hệ với Mossack Foseca. 143 chính trị gia, trong đó có 12 lãnh đạo chính trị cấp cao, cùng gia đình và phụ tá thân cận của họ, bị cáo buộc dùng các công ty vỏ bọc để trốn thuế, che giấu số tài sản khổng lồ.
Danh sách các chính trị gia, người nổi tiếng có mặt trong Hồ sơ Panama gồm: Tổng thống Argentina Mauricio Macri, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko, Thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson, Thủ tướng Pakistan Nawaz Sharif, Vua Saudi Arabia Salman; cựu vương Qatar Hamad bin Khalifa al-Thani và cựu thủ tướng Hamad bin Jassim bin Jaber al-Thani; ngôi sao bóng đá người Argentina Lionel Messi.
Bạn bè Tổng thống Putin cũng bị cáo buộc trốn thuế trong Hồ sơ Panama. Ảnh chụp chuyến thăm của ông Putin tới Ngôi nhà âm nhạc ở St Petersburg cùng với Roldugin (trái) năm 2009. Ảnh: Sputnik
Nghệ sỹ cello Sergei Roldugin, bạn của Tổng thống Nga Putin cũng có mặt trong tài liệu. Ông được Guardian mô tả là nhân vật trung tâm của kế hoạch trị giá 2 tỷ USD, “trong đó đó tiề.n của các ngân hàng nhà nước Nga được giấu ở nước ngoài”.
Khách hàng của Mossack Fonseca cũng bao gồm các phụ tá thân cận của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, theo BBC. Ngoài ra, còn có 8 thành viên cả đương chức lẫn cựu lãnh đạo thuộc Bộ Chính trị Trung Quốc và Ian Cameron – người cha đã qua đời năm 2010 của đương kim Thủ tướng Anh David Cameron.
Ông Ian Cameron điều hành một quỹ đầu tư nước ngoài, nhưng nhờ công ty luật Mossack Fonseca mà đã né được thuế ở Anh, theo Guardian.
Có người Mỹ nào bị điểm mặt?
Khoảng 3.500 người có cổ phần trong các công ty nước ngoài cung cấp cho công ty luật Mossack Fonseca địa chỉ ở Mỹ, nhưng tờ New York Times cho rằng điều này không có nghĩa họ là công dân Mỹ. Theo McClatchy, ít nhất 200 người có hộ chiếu Mỹ có tên trong tài liệu, với nhiều người đã về hưu, sử dụng công ty ở nước ngoài để mua bất động sản tại Mỹ Latinh.
Gần 3.100 công ty hợp tác với công ty luật được McClatchy gọi là “chuyên gia nước ngoài” sống ở Mỹ.
Nhưng chưa rõ có bao nhiêu công dân Mỹ có tên trong những cáo buộc mà các hãng tin đưa ra. Cho đến nay các tài liệu không liên hệ các chính trị gia hay những người có ảnh hưởng ở Mỹ với Massack Fonseca.
Video đang HOT
Một lý do khiến ít người Mỹ có tên trong tài liệu rò rỉ có lẽ bởi việc thành lập công ty bình phong ở Mỹ rất dễ. James Henry, chuyên gia kinh tế và cố vấn cấp cao của mạng Tư pháp thuế Mỹ, cho rằng “người Mỹ không cần đi đến Panama”.
“Về cơ bản, chúng ta cũng có một ngành công nghiệp tạo ra các công ty vỏ bọc để ẩn trốn một cách bí mật”, ông Henry nói.
Hồ sơ Panama có cung cấp bằng chứng tội phạm?
Điều này không rõ ràng. Tuy nhiên, một số nước đã bắt đầu điều tra về thông tin có trong tài liệu bị rò rỉ. Đó là Mỹ, Pháp, Đức, Australia, Áo, Thụy Điển và Hà Lan.
Việc đầu tư vào một công ty nước ngoài, thường không phải là việc bất hợp pháp. Dù vậy, cách sử dụng vốn đầu tư có thể bị biến tướng để trốn thuế và rửa tiề.n.
ICIJ cho rằng nhiều hãng luật, ngân hàng và cầu thủ ngoại quốc thường không tuân thủ các quy định luật pháp, được thiết kế nhằm đảm bảo họ không tham gia vào các doanh nghiệp phi pháp, trốn thuế hoặc tham nhũng chính trị. Theo tài liệu Panama, ICIJ phát hiện 33 cá nhân và công ty nằm trong danh sách đen của Mỹ do có hoạt động làm ăn với các tay trùm m.a tú.y ở Mexico, các tổ chức mà Washington coi là khủn.g b.ố như nhóm chiến binh Hezbollah và các nước bị cấm vận như Iran, Triều Tiên.
Mossack Fonseca nói gì?
Trong tuyên bố dài trên Guardian, công ty Mossack Fonseca bảo vệ cho hoạt động của mình và dường như đ.e dọ.a sử dụng “hành động pháp lý” với các cơ quan truyền thông đăng tải Hồ sơ Panama.
Công ty này khẳng định luôn “tuân thủ tốt nhất các giao thức quốc tế” để đảm bảo các công ty có liên kết không bị biến thành công cụ cho những hành động bất hợp pháp. Mossack Fonseca nói các tờ báo đã sử dụng tài liệu do “xâm nhập trái phép mà có được”.
“Sử dụng thông tin/tài liệu thu được một cách trái phép là hành động bất hợp pháp. Chúng tôi sẵn sàng theo đuổi các biện pháp hình sự và dân sự có thể trong sự việc này”, Carlos Sousa, phát ngôn viên của công ty, tuyên bố.
Hậu quả?
Thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson đã phải từ chức sau khi hàng nghìn người biểu tình hôm 3/4 tập trung trước quốc hội Iceland ở thủ đô Reykjavik và phe đối lập trong chính phủ đang lên kế hoạch tổ chức bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với ông.
Ông Gunnlaugsson trước đó nhấn mạnh sẽ không từ chức cũng như khẳng định không che giấu tài sản hay trốn thuế. Tài liêu rò rỉ cho rằng ông thành lập một công ty nước ngoài ở British Virgin Islands cùng với một đối tác mà sau này ông cưới làm vợ. Sau đó ông bán cổ phần của mình trong công ty cho vợ với giá 1 USD ngay trước khi luật mới, yêu cầu ông kê khai tài sản để tránh xung đột lợi ích, có hiệu lực.
Nhiều người có tên trong tài liệu rò rỉ cũng khẳng định không làm gì sai. Phát ngôn viên của điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, tuyên bố đây là hành động nhằm bô.i nh.ọ lãnh đạo, gây bất ổn với Nga. Vợ của ông Peskov cũng có tên trong tài liệu là người sở hữu một công ty ở nước ngoài.
Một số nước như Australia, New Zealand và Anh tuyên bố cơ quan thuế của họ đã sẵn sàng vào cuộc điều tra các cáo buộc tham nhũng, trốn thuế, rửa tiề.n. Tuy nhiên, ngoài ảnh hưởng tới các cá nhân, việc công bố Hồ sơ Panama có thể dẫn tới xóa bỏ “thiên đường thuế” Panama.
Panama cùng Bahrain, Nauru và Vanuatu là bốn quốc gia từ chối tham gia quy tắc minh bạch hóa tài chính toàn cầu. Tài liệu bị rò rỉ sẽ biến Panama thành tâm điểm chỉ trích khi từ chối trao đổi tự động các dữ liệu thuế với các nước khác, và cũng gây áp lực lên các doanh nghiệp chân chính xem liệu họ có nên tiếp tục hợp tác quốc gia này.
Văn Việt
Theo VNE
Các lãnh đạo thế giới nói gì về 'Hồ sơ Panama'
Trong khi những tiết lộ về gian lận tài chính, rửa tiề.n từ "Hồ sơ Panama" đang gây sửng sốt, nhiều lãnh đạo đã khẳng định sẽ điều tra hoặc bác bỏ có liên quan.
Các lãnh đạo thế giới có tên trong tài liệu. Ảnh: Telegraph
Hồ sơ Panama là những tài liệu cáo buộc các khách hàng của công ty Panama, Mossack Fonseca, rửa tiề.n, qua mặt các lệnh trừng phạt và né việc nộp thuế. Trong một trường hợp được BBC chỉ ra, công ty trên đã đề xuất một triệu phú Mỹ làm giả hồ sơ sở hữu, để che giấu số tiề.n của mình khỏi cơ quan chức năng. Đây là hành vi vi phạm trực tiếp các quy định quốc tế về chống rửa tiề.n và trốn thuế.
Có 12 lãnh đạo quốc tế đương nhiệm và đã thôi nhiệm có tên trong tài liệu. Hơn 60 họ hàng, người thân của các lãnh đạo cùng các chính trị gia cũng bị nêu tên.
Iceland
Là một trong những người bị nêu đích danh trong Hồ sơ Panama, Thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson đang chịu áp lực lớn phải từ chức, tờ Telegraph đưa tin. Tài liệu được công bố cuối tuần trước, cho thấy ông Gunnlaugsson và vợ là Anna Sigurlaug Pálsdóttir đã mua một công ty thành lập tại British Virgin Islands từ hãng luật Mossack Fonseca.
Thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson và phu nhân. Ảnh: BBC
Công ty trên được vợ chồng ông Gunnlaugsson mua năm 2007 để đầu tư số tiề.n thu được từ việc bán cổ phần của bà Pálsdóttir trong một công ty của gia đình. Gunnlaugsson bán 50% cổ phần của mình cho bà Pálsdóttir với giá một USD cuối năm 2009, không lâu sau khi được bầu làm nghị sĩ. Ông Gunnlaugsson chưa từng công khai việc có lợi ích tại công ty trên.
Thông báo của văn phòng thủ tướng Iceland khẳng định việc ông Gunnlaugsson sở hữu công ty trên là một sai sót đơn giản do hai vợ chồng ông có chung tài khoản ngân hàng. "Cả hai người đều biết rằng chỉ có vợ của thủ tướng sở hữu số tài sản đó", thông cáo viết.
Theo kênh DW của Đức, trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Thụy Điển SVT, ông Gunnlaugsson được hỏi liệu đã bao giờ ông có giao dịch phi pháp với một công ty ở nước ngoài hay chưa. Đáp lại, thủ tướng nói: "Như tôi đã nói, tài sản của tôi luôn được khai báo".
Tuy nhiên, khi phóng viên hỏi về mối liên quan của ông với một công ty có tên Wintris, ông Gunnlaugsson nói rằng không biết đến nó và ngừng phỏng vấn. Theo Telegraph, Wintris là công ty nắm giữ lượng trái phiếu trị giá hàng triệu USD tại ba ngân hàng đã phá sản của Iceland.
Phát biểu trên truyền hình Iceland ngày 4/4, ông Gunnlaugsson nói sẽ không từ chức. "Tôi chưa cân nhắc chuyện từ chức do vấn đề này và tôi cũng sẽ không từ chức chỉ vì vấn đề này".
Khoảng 10.000 người Iceland đã biểu tình trước tòa nhà quốc hội tại thủ đô Malmo trong đêm qua.
Người Iceland biểu tình rầm rộ sau tiết lộ của Hồ sơ Panama. Ảnh: Reuters
Pakistan
Cũng đang chịu áp lực do các thành viên trong gia đình bị nêu tên trong tài liệu, Thủ tướng Pakistan Nawaz Sharif đang bị ba đảng đối lập yêu cầu từ chức. Theo Telegraph, tài liệu bị rò rỉ cho thấy các con của ông Sharif sở hữu bất động sản tại London thông qua các công ty ở nước ngoài.
Dù vậy, con trai của ông Sharif là Hussain khẳng định với một tờ báo tại nước này rằng gia đình họ không làm gì phi pháp. "Những căn hộ đó là của chúng tôi và các công ty nước ngoài đó cũng thuộc về chúng tôi", Hussain nói. "Không có gì sai trái cả, và tôi chưa bao giờ che giấu điều đó, và cũng không cần phải làm vậy".
Trong khi đó, lãnh đạo phe đối lập Imran Khan thì gọi những tiết lộ của Hồ sơ Panama là "có thật".
Anh
Không bị nêu đích danh trong Hồ sơ Panama, tuy nhiên, Thủ tướng Anh David Cameron cũng đang phải chịu áp lực. Theo Guardian, tài liệu nói rằng cha của ông là Ian Cameron, người đã qua đời năm 2010 và từng là giám đốc quỹ đầu tư Blairmore Holdings Inc, đã dùng thủ thuật để né thuế suốt 30 năm qua. Blairmore bị cáo buộc thuê nhiều công dân Bahamas, bao gồm cả mục sư, để đứng tên trong các hồ sơ.
Telegraph dẫn một nguồn tin từ văn phòng thủ tướng Anh khẳng định, ông Cameron không hề có cổ phần trong quỹ đầu tư của cha mình.
Nga
Ông Sergei Roldugin (trái) được tin là bạn thân lâu năm của Tổng thống Putin. Ảnh: Tass
Hồ sơ Panama còn cáo buộc ông Sergei Roldugin, một nghệ sĩ chơi đàn cello và được cho là bạn thân của Tổng thống Nga Putin, sở hữu ba công ty ở nước ngoài gồm Sonnette Overseas, International Media Overseas và Raytar Limited. Ba công ty này, được thành lập bởi Bank of Russia - một ngân hàng tư nhân ở St Petersburg mà ông Roldugin nắm giữ 3,2% cổ phần - đã mua thành công 12,5% cổ phần tại công ty quảng cáo lớn nhất của Nga là Video International.
Từ thông tin này, Telegraph cho rằng có vẻ ông Putin đang quản lý lượng tiề.n khổng lồ thông qua các công ty vỏ bọc nêu trên. Dù vậy, người phát ngôn điện Kremlin Peskov đã bác bỏ mạnh mẽ cáo buộc này.
"'Hội chứng ghét Putin' ở nước ngoài đã lên tới độ, nếu nói điều gì tốt về nước Nga hoặc hành động nào của nước Nga, hay bất kỳ thành quả nào người Nga đạt được, đều trở thành cấm kỵ. Thay vào đó, họ phải nói những điều xấu, rất nhiều chuyện xấu, và khi không có gì để nói, họ phải tạo ra nó. Với chúng tôi, điều này là rõ ràng", ông Peskov tuyên bố.
Argentina
Tổng thống Argentina Mauricio Macri cũng đang phải bảo vệ tính hợp pháp của một công ty ở nước ngoài bị nêu tên trong Hồ sơ Panama. TheoTelegraph, ông Macri được nêu tên với chức danh thành viên hội đồng quản trị và phó chủ tịch một công ty có tên Fleg Trading Ltd. tại Bahamas, trong thời gian còn là thị trưởng của Buenos Aires. Công ty này do Mossack Fonseca quản lý.
Người phát ngôn của ông Macri khẳng định cá nhân tổng thống không sở hữu cổ phần tại công ty trên, vốn là một phần hoạt động kinh doanh của gia đình ông. Phát biểu trên truyền hình địa phương tại thành phố Cordoba, Argentina, ông Macri tuyên bố: "Không có gì lạ lùng về hoạt động đó".
Ukraine
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cũng có vẻ đã sử dụng công ty Mossack Fonseca, theo Hồ sơ Panama. Ông Poroshenko được liệt kê là cổ đông duy nhất tại một công ty có tên Prime Asset Partners Limited, thành lập tại British Virgin Islands, tháng 8/2014.
Người phát ngôn của ông Poroshenko khẳng định việc trên không hề có liên quan đến những diễn biến chính trị hay quân sự, và rằng việc thành lập công ty trên là bước đi chuẩn bị để bán công ty Roshen mà ông Poroshenko sở hữu và điều hành trước khi đắc cử.
Điều tra
Trong khi đó, chính phủ Pháp và Đức đã có những tuyên bố hoan nghênh thông tin được báo giới tiết lộ về hoạt động gian lận thuế. Tổng thống Pháp Francois Hollande ngày 4/4 cam kết sẽ điều tra những thông tin trong Hồ sơ Panama.
"Toàn bộ thông tin được tiết lộ sẽ dẫn đến các cuộc điều tra bởi cơ quan thuế cùng các tiến trình tố tụng", ông Hollande nói trước khi cảm ơn "những người tố giác" khi đưa Hồ sơ Panama ra ánh sáng.
Người phát ngôn của Thủ tướng Đức Angela Merkel, ông Steffen Seibert, cho rằng: "Với chúng tôi, có một điều rõ ràng là áp lực từ cộng đồng quốc tế lên các quốc gia như Panama phải tiếp tục ở mức cao, để họ có những bước đi xa hơn trong việc tạo ra sự minh bạch".
Tổng thống Panama Juan Carlos Varela khẳng định nước ông sẽ hợp tác với "bất kỳ chính phủ nào hay cuộc điều tra nào" diễn ra sau những tiết lộ trên. Dù vậy ông cũng tuyên bố sẽ "bảo vệ hình ảnh của đất nước chúng tôi".
Hoàng Nguyên
Theo VNE
Hồ sơ Panama chỉ là phần nổi của tảng băng trôi 214.000 công ty "né" thuế thuộc sở hữu của người dân 200 nước. 140 chính trị gia, bao gồm lắm thủ tướng, tổng thống dính líu. Đó là những con số chấn động trong vụ hồ sơ Panama. Nhưng cũng chỉ mới là phần nổi. Mossack Fonseca chỉ là một trong rất nhiều hãng chuyên mở công ty offshore cho người giàu -...