5000 người tham gia hội cho người muốn t.ự t.ử: Mỗi đối tượng một mục đích, có cả lừ.a đả.o, cổ suý độc hại – chuyên gia tâm lý nói gì?
Đề ra mục đích khá tích cực nhưng những gì ở bên trong hội này lại khiến nhiều người phải lo ngại.
Nam (tên nhân vật đã được thay đổi) sinh ra trong một gia đình bán cơm tấm có 4 anh em. Năm Nam lớp 6, ba bị bệnh và mất nên chỉ còn mẹ gồng gánh gia đình với những đĩa cơm tấm. Dẫu vậy thanh niên này vẫn có 1 cuộc sống tương đối tốt với công việc ổn định, thậm chí có thể nói là nhiều người phải ghen tị.
Sự suôn sẻ, thuận lợi này phần nào khiến Nam tự cao, làm được bao nhiêu tiêu bấy nhiêu, ăn chơi cho bằng bạn bằng bè. Nhưng đến 1 thời điểm, anh chàng gặp khủng hoảng nghiêm trọng trong công việc vì cố gắng nhiều nhưng không được công nhận, mối quan hệ với sếp và đồng nghiệp rơi vào bế tắc. Nam nghỉ việc.
Lúc mới nghỉ, Nam thường nói dối quanh co về chuyện không đi làm khi mẹ và người thân gặng hỏi. Biết không thể cứ giấu mãi chuyện này nên vào ngày 29 Tết 2 năm trước, Nam quyết định chấm dứt mọi chuyện bằng cách tệ nhất: nhảy cầu t.ự t.ử. May mắn là khi đứng trước cái chế.t, mong muốn được sống trỗi dậy, anh chàng quyết định về nhà.
Vài ngày sau, Nam lấy hết can đảm để kể hết mọi chuyện với mẹ, cả nhà cùng khóc và Nam được mọi người tha lỗi, động viên. Đặc biệt hơn, Nam còn thực hiện kế hoạch giúp đỡ những người từng có ý định giống mình bằng cách kể lại câu chuyện của bản thân và đi treo áo phao trên một số cây cầu ở TP.HCM nữa như 1 cách nhắc nhở mọi người. “Giờ nghĩ lại mình thấy thật là xấu hổ, độc ác, sai lầm khi từ bỏ sinh mạng quý giá mà ba mẹ đã sinh ra” – Nam tâm sự.
_______
Thanh Thuỷ là một cô gái từng 2 lần thực hiện kế hoạch t.ự t.ử. Lần đầu tiên khi cô bạn mới học xong lớp 9 và thi trượt cấp 3. Thuỷ vô cùng thất vọng về bản thân, cô đi mua thuố.c ng.ủ để uống nhưng lúc chuẩn bị thì bố mẹ về đột ngột nên đã kịp dừng lại. Lần thứ 2 là khi Thuỷ 20 tuổ.i. Những áp lực về gia đình, bạn bè và cuộc sống ập đến, cô bạn lại có suy nghĩ dại dột và 4 viên thuố.c ng.ủ nhưng may mà không sao.
Sau sự việc, Thuỷ được biết đến podcast của Tun Phạm nhờ chị gái. Những lời động viên, chia sẻ tích cực của TikToker này đã có tác động mạnh mẽ, thay đổi suy nghĩ của cô bạn theo hướng vui vẻ hơn, muốn bản thân phải sống tốt, không chăm chăm vào ý định t.ự t.ử như trước đây. Không dừng lại ở đó, Thuỷ đã dùng câu chuyện của mình và suy nghĩ hiện tại để giúp đỡ, lan toả sự tích cực đến những người từng giống mình trước đây.
_______
Trên đây là 2 câu chuyện mà chúng tôi tìm hiểu được trong một group có tên gọi dành cho những người muốn t.ự t.ử – đang khiến dân tình chú ý thời gian gần đây.
Theo phần giới thiệu công khai, đây là hội được lập ra vào ngày 4/3, là nơi để người có ý định t.ự t.ử tìm đến chia sẻ những lo lắng, bế tắc và giải toả áp lực đang phải đối mặt. Đội ngũ admin (100% là nick clone) còn hứa hẹn sẽ cùng 1 vài thành viên trong group đưa ra lời khuyên, an ủi cũng như giúp những người muốn t.ự t.ử “xoa dịu nỗi đau và vững vàng hơn trên con đường của mình”. Cùng với đó là luật đăng bài hoạt động trong group cũng nghe rất chuyên nghiệp như: không khuyến khích, ủng hộ, khiêu khích giúp đỡ người khác phạm pháp và t.ự t.ử, không comment tiêu cực gây ảnh hưởng đến mọi người, không duyệt những bài viết quảng cáo, spam, tìm kiếm hay giới thiệu việc làm.
Thực tế thì group vận hành mà gần như không có sự quản lý của admin, bất cứ ai cũng có thể đăng bài mà không phải qua kiểm duyệt.
Dễ bắt gặp nhất trong group (chiếm khoảng 70%) là tâm sự về cuộc sống bế tắc như nợ nần chồng chất, gặp biến cố và cảm thấy tiêu cực, đã cố gắng hết mình nhưng công viêc không như ý, buồn chuyện tình cảm hôn nhân, không nhận được sự thấu hiểu của gia đình và người thân,… Khoảng 30% bài đăng còn lại là đi tìm cách kế.t liễ.u cuộc đời, hỏi mua những thứ có thể gây chế.t người và 10% còn lại là spam. Phía dưới các bài đăng này có không ít lời động viên nhưng cũng không thiếu loạt bình luận cổ suý, thậm chí là hướng dẫn cách t.ự t.ử và (lại) spam quảng cáo, tuyển dụng,… Tương ứng với những nội dung này là những kiểu thành viên như cần được tâm sự hay động viên, muốn tìm cách giải thoát, muốn giúp đỡ người khác, thích hóng hớt hoặc giễu cợt người khác và spam câu tương tác.
Có thể nói rằng lời tự giới thiệu của group với cách hoạt động thực tế hoàn toàn mâu thuẫn với nhau, admin đưa ra luật mà không có ý định kiểm soát hay tạo ra bất cứ giá trị tích cực nào như tôn chỉ ban đầu. Điều này đã khiến cho một group được lập ra với mục đích tốt đẹp, có ích lại trở thành môi trường toxic bởi với những bài đăng trong group, người đang cảm thấy tiêu cực lại càng tiêu cực, người đang spam vẫn cứ spam,… Tất nhiên cũng có một nhóm nhỏ những người xuất hiện để giúp đỡ người người khác như Nam hay Thanh Thuỷ nhưng đôi khi, chính bản thân họ cũng không tránh khỏi cảm giác stress bị lây lan từ nhóm này.
Video đang HOT
“Có những lúc mình bế tắc, vào nhóm đọc thấy toàn sự tiêu cực là chỉ muốn làm điều không hay liền vì cảm giác có đồng bọn. Ở đây chỉ nên đăng những câu chuyện về người từng t.ự t.ử mà đã suy nghĩ lại, tiếp tục sống và thay đổi cuộc đời để người nào đang tiêu cực nhìn vào sẽ có động lực sống tiếp. Vì vậy không chỉ mình mà nhiều bạn đã vượt qua được chuyện cũ vẫn đang cố gắng giúp đỡ người khác” – Nam cho biết.
Tính đến hiện tại, hơn 1 tháng rưỡi trôi qua, hội đã có hơn 5000 thành viên – con số nhiều đến đáng báo động và khiến nhiều người hoang mang. Một điều đáng ngờ khác là sự phát triển của hệ thống “chân rết” từ group này. Không chỉ một mà đã có đến 4 group khác mang tên y hệt, do cùng 1 nhóm admin kể trên tạo ra trong tháng 4 vừa qua. Mục đích chính xác là gì thì chưa ai rõ.
Như đã đề cập ở trên, ngoài những câu chuyện bế tắc, hội này còn xuất hiện vô số hoạt động đáng ngờ khác. Cụ thể ở đây là spam, câu tương tác và tuyển dụng, cho vay tiề.n,… tức là nhắm vào đối tượng đang nợ nần – lý do khiến nhiều người tìm đến group. Nhưng chẳng cần phải con mắt tinh tường mà chỉ đọc lướt qua thôi cũng thấy có gì đó sai sai, không rõ ràng ở những hoạt động này.
Với tuyển dụng, đó đều là những công việc đi làm ngay hoặc sang nước ngoài, có mức lương hấp dẫn từ 25 – 30 triệu đồng mà không cần bằng cấp và kinh nghiệm (?!). Còn với cho vay tiề.n thì lại không cần chứng minh tài chính, chỉ cần CMND/ CCCD, rất giống với hình thức cho vay nặng lãi – 1 hoạt động vi phạm pháp luật. Hoá ra ngay cả những người đang đứng bên bờ tuyệ.t vọn.g cũng không được buông tha mà lại càng dễ trở thành “con mồi” của kẻ xấu trên MXH.
Cùng lúc đó, chúng tôi cũng tìm cách liên lạc với admin của hội nhóm này và nhận được kết quả khá khó đỡ. Một trong số những tài khoản này đã trả lời vỏn vẹn: “???” rồi biến mất không dấu vết. Và đến ngày 19/4, group bỗng xuất hiện những bài được admin ghim với nội dung hoàn toàn lạc quẻ như kêu gọi các thành viên tham gia group hội chị em độc thân U40 U50 U60 tìm nửa kia, group tử vi,… (?!).
Chia sẻ với chúng tôi về sự xuất hiện và hoạt động của group trên, TS. Trần Thu Hương – giảng viên khoa Tâm lý học, trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết:
“Người gặp phải vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, căng thẳng về mặt cảm xúc,… với mục đích muốn tìm một ai đó, một nơi nào đó để chia sẻ nên họ mới tìm đến những group cùng chung những người có vấn đề giống như họ. Khi tìm đến đó, họ muốn có sự đồng cảm và chia sẻ. Họ nhận thấy rằng không chỉ mình họ có vấn đề mà có rất nhiều người đang gặp vấn đề giống như họ. Một phần họ cũng có cảm giác an ủi. Trong group như vậy cũng có một số người từng trải qua những vấn đề về tâm lý như vậy và có thể đưa ra lời khuyên, sự trợ giúp người cùng cảnh ngộ với mình.
Còn đối với những người trầm cảm nặng thì không chỉ cần sự trợ giúp của chuyên gia tâm lý mà còn cần còn cả những bác sĩ tâm thần, đặc biệt trong những trường hợp phải dùng thuố.c, trị liệu tâm lý.
Với những người gặp vấn đề về tâm lý, thời điểm căng thẳng nhất chính là lúc họ yếu đuối nhất. Điều họ cần là sự bao dung, thấu hiểu và những người bên cạnh phải thật sự yêu họ. Và người bên cạnh có mong muốn hỗ trợ, giúp đỡ người gặp vấn đề về tâm lý thì phải đủ sự nhạy cảm về mặt tâm lý, có nghĩa là phải nhìn nhận ra những tín hiệu. Trước khi họ có ý định t.ự t.ử thì họ cũng có những hành vi gọi là mưu toan t.ự sá.t. Lúc này người bên cạnh cần có sự nhạy cảm để nhìn ra, nhận thấy và giúp được họ. Rõ ràng khi ở cạnh những người ở trong giai đoạn trầm trọng như thế thì sự để tâm, nhạy cảm của những người bên cạnh phải lên một mức độ rất cao.
Đặc biệt, người bên cạnh hãy cố gắng đối xử bình thường bởi người có vấn đề như thế này thì họ lại không bao giờ mong muốn bị nhìn nhận là 1 người bệnh, họ mong muốn được nhìn nhận một cách bình thường. Vì vậy hãy làm thế nào nói với họ rằng, ai cũng có giai đoạn khó khăn và chúng ta biết họ đang ở trong giai đoạn đó, chúng ta sẽ sẵn sàng đồng hành với họ.
Cái sẵn sàng không chỉ thể hiện ở lời nói mà thể hiện ở việc bạn sẽ dành thời gian cho họ bởi vì những người này rất nhạy cảm, luôn sợ cảm giác bị thương hại. Những người bên cạnh cũng phải cực kỳ thận trọng, đừng để cho họ nhận thấy rằng bạn đang tỏ ra thương hại họ”.
Không ai t.ự t.ử vì thực sự muốn chế.t; họ làm thế để đòi được lắng nghe
Ai cũng hiểu mạng sống quý giá, người t.ự t.ử cũng thế. Nhưng ngay khoảnh khắc ấy, việc tự mình chấm dứt sự sống có thể chỉ là gửi thông điệp mong được thấu hiểu.
"Hôm đó, anh trai vừa đán.h em vừa móc thuố.c ra mà khóc tức tưởi vì sợ em chế.t. Sau này, mỗi lần nhớ về ngày hôm đó, em chỉ nhớ mãi gương mặt anh. Đó là lần đầu em thấy anh ấy khóc.
Lúc chọn chuyện sẽ chế.t, thật ra em đã ấp ủ từ rất lâu, từ khi học lớp 9. Mấy năm liền nó cứ lặp đi lặp lại trong đầu mình như một câu thần chú. Lý do á, thứ nhất là em không tìm thấy được con đường phía trước, lúc nào em cũng như đang đứng ở một khoảng không tối đen. Thứ hai, em không có gia đình. "Không có" ở đây nghĩa là họ chưa thật sự hiểu em đang như thế nào.
Sau đó em vượt qua được là do hình ảnh của anh trai hôm ấy khiến em hiểu là mình còn được yêu thương." - confession của một người 25 tuổ.i, từng t.ự t.ử.
Vì sao người ta t.ự t.ử?
Vì sao người ta t.ự t.ử? Trong khoảnh khắc ấy người ta đã nghĩ gì? Đó là những điều mà nhiều người, đặc biệt là gia đình những người từng t.ự t.ử, dằn vặt. Bác sĩ tâm thần - tâm lý lâm sàng Nguyễn Hồng Bách (Trung tâm tâm lý trị liệu Dr Bee) đã có một số kiến giải về vấn đề này.
Với kinh nghiệm trị liệu các trạng thái tâm lý cận bệnh lý tâm thần, trong đó rất nhiều ca từng có ý muốn t.ự t.ử và huỷ hoại bản thân, anh nhận định: "Trong những thang bậc tâm thần thì t.ự t.ử, dấu hiệu của t.ự t.ử, ý định muốn t.ự t.ử và hành vi sắp dẫn đến t.ự t.ử là thang cấp cứu cao nhất của những bệnh lý về tâm thần.
Lứa tuổ.i t.ự t.ử phần lớn ở độ tuổ.i 16 - 28. Những trạng thức như thế với lứa tuổ.i trên 29 đổ lên hiếm hơn, do người trưởng thành có thể thoái thức được, hoặc những tư tưởng tự huỷ hoại bản thân chỉ là ý nghĩ thoáng qua trong đầu.".
Bác sĩ tâm lý lâm sàng Nguyễn Hồng Bách.
Bác sĩ Bách nhận định, với những ca có dấu hiệu hoặc đã tạo lập t.ự t.ử mà anh từng nhận trị liệu, bệnh nhân đều cảm thấy mất phương hướng, mất định hướng, không cảm thấy mình có giá trị gì trong cuộc sống nữa. Những "nguyên nhân" dẫn đến t.ự t.ử có thể là vấn đề gia đình, xã hội và đôi khi là chính bản thân họ.
Ví dụ như trường hợp một bệnh nhân đã thành lập tử tự 3 lần, trong đó có 1 lần thực hiện nhưng được phát hiện. "Gia đình bạn ấy nghèo, bạn ấy muốn giúp đỡ gia đình nhưng năng lực lại hạn chế. Từ đó mà có cảm giác mình là người thừa trong xã hội, bạn ấy nghĩ thà huỷ hoại mình đi còn hơn là người mang lại sự bất trắc cho gia đình.
Hoặc như bệnh nhân khác ở Thái Nguyên, là sinh viên, học rất tốt, gia đình cơ bản. "Bạn này bị một áp thức là dù có phấn đấu đến đâu cũng không bao giờ vượt qua được cái bóng quá lớn của bố mình. Bạn ấy muốn ra đi để có cảm giác là sẽ không làm gì xấu hổ cho bố bạn ấy. Đấy, có những lý do mà thường người khác nhìn vào sẽ thấy rất chi là vớ vẩn. Nhưng thực ra, sự chán nản đó luôn thông qua một quá trình được căn kết quá lâu rồi cho đến khi tự kế.t liễ.u bản thân.".
Nói thế để thấy rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc người trẻ t.ự t.ử, khó có thể quy về "áp lực học hành" hay "trầm cảm" một cách vội vàng. Bác sĩ Bách cho rằng, ở lứa tuổ.i 16 - 28 tuổ.i, t.ự t.ử đa phần là kết quả tích luỹ những áp lực.
(Ảnh minh hoạ)
"Không ai yêu mạng sống của mình bằng chính mình cả. Theo một số quan niệm tôn giáo, tín ngưỡng, hành vi t.ự t.ử là hành vi xấu nhất trong những trọng tội.
Nhưng nghiên cứu những người (từng) t.ự t.ử, tôi thấy họ luôn cho rằng hành vi của họ là đúng, rất đúng. Đó là cách họ giải thoát chính mình bởi những sóng năng lượng tiêu cực. Có những người vì một chuyện buồn mà 1 - 2 năm, có thể 4 - 5 năm sau mới tạo lập hành vi.
Tôi có một người bạn t.ự t.ử vì thất tình sau 4 năm. Suốt thời gian đó, anh ấy cứ trăn trở mãi chuyện chia tay, và trong thư tuyệ.t mện.h, điều khiến anh nuối tiếc vẫn là: 'Tôi không có được cô X, tôi cảm thấy cuộc sống của mình vô vọng.'.
Cũng cần nói thêm, áp lực thì ai cũng có, không đạt được mục đích sống, không có hạnh phúc, ai cũng dễ chán nản, thậm chí trầm cảm. Nhưng không phải tất cả đều t.ự t.ử. Nghiên cứu cho thấy phần lớn những người tạo lập hành vi t.ự t.ử có sóng Beta (sóng phân tích và tiếp cận thông tin) trong não cực thấp.
Khi tiếp cận quá nhiều sóng thông tin, họ không phân tích được, không rành mạch được các trạng thức sống, mục tiêu ngắn hạn hay mục đích cuối cùng của đời mình, dẫn đến hành động cuối cùng là huỷ hoại bản thân.".
Đôi khi, người ta t.ự sá.t để tìm thấu hiểu
Mỗi khi những sự vụ đau lòng liên quan đến t.ự t.ử ở người trẻ, nhất là trẻ v.ị thàn.h niê.n, người ngoài cuộc luôn có những phân tích, kiến giải khác nhau. Có người giật mình nhìn lại cách giao tiếp, dạy dỗ với con. Có người chỉ trích những khoảng tối trong xã hội.
Nhưng cũng không ít người cho rằng, nguồn cơn của việc người trẻ thời nay t.ự t.ử nhiều là do sức đề kháng tâm lý yếu ớt. Theo thống kê của WHO, mỗi năm có 10 đến 20 triệu trường hợp t.ự sá.t, trong đó có khoảng 1 triệu người chế.t. Riêng Việt Nam có khoảng 36.000 đến 40.000 người t.ự sá.t mỗi năm, trong đó 5.000 người chế.t do bệnh lý trầm cảm dẫn đến hành vi t.ự sá.t.
Những con số đáng báo động ấy khiến nhiều người chép miệng cho rằng: "Bọn trẻ thời nay kém. Ngày xưa mình bị đán.h, bị bố mẹ chử.i mắng suốt mà có t.ự sá.t đâu". Bác sĩ Bách đồng ý một phần với ý kiến trên.
(Ảnh minh họa)
Anh phân tích: Ngày xưa, khi đời sống vật chất thiếu thốn, đầu óc người ta chỉ tập trung vào một thứ thôi. Khi chỉ có một thứ để chú mục, con người không bị nhiều xáo trộn về tâm lý. Giao tiếp, tương tác cũng khiến những căng thẳng dễ được xả van.
Còn trong cuộc sống hiện tại, quá nhiều áp lực tâm lý phân mảnh con người thành quá nhiều thứ khác nhau, tạo ra những sóng tâm lý khác nhau. Ai cũng dễ rơi vào những trạng thức tâm lý lộn xộn. Việc thiếu tương tác trực tiếp và hướng dẫn cũng có thể làm người trẻ rơi vào trạng thức loạn.
Một phần rắc rối đến từ chính tâm lý của những người cha, người mẹ. Họ luôn cho rằng mình sống đúng, trong khi họ có bạo lực tâm lý với con mà không ý thức được. "Mày có để cho tao yên không?", "Bố mẹ bận lắm, đang phải làm để nuôi con đây này"... - những câu nói quen thuộc ấy có thể trở thành vết xước trong não trẻ, đặc biệt là từ 6 - 12 tuổ.i, chúng không quên mà cứ tích luỹ dần, cộng thêm áp lực ở tuổ.i teen.
"Làn sóng Covid-19 cũng thêm dấu đè nặng vào hệ thống tâm lý đã rệu rã của nhiều người. Nhiều bệnh nhân trẻ của tôi đã rối lại càng loạn thêm vì giãn cách xã hội, học online quá nhiều, cắt mất những giao tiếp trực tiếp. Họ không được thấu hiểu như kỳ vọng.
Nhiều người t.ự t.ử vì mong được thấu hiểu, chứ không phải vì thực sự muốn chế.t. Nhưng ngay cả những người đã mất rồi, họ vẫn có thể bị mắng mỏ, chỉ trích nặng nề.
Trong lúc ấy, họ nghĩ họ chế.t là giúp đỡ người khác khỏi nặng gánh, để mình đỡ đau, chứ không nghĩ rằng mình chế.t sẽ để lại nỗi đau cho người khác. Ai cũng được giáo dục rằng mạng sống là quý giá, nhưng ngay thời điểm quyết định tự chấm dứt cuộc sống của mình, nhu cầu của họ chỉ có cái chế.t, không gì ngoài cái chế.t.
Cuộc sống là đáng quý nhưng đáng quý hơn là được sống hạnh phúc và ý nghĩa, được sống trong yêu thương, thấu hiểu.".
Nhiều người trẻ t.ự t.ử vì bất lực trong việc truyền tải thông điệp, không được thấu hiểu. (Ảnh minh họa)
Bác sĩ Bách nhấn mạnh, khi chúng ta nói đến việc t.ự t.ử của người trẻ, đó hoàn toàn không phải là để "vẽ đường cho hươu chạy", kích hoạt ý định tiềm ẩn của những người đang có gánh nặng tâm lý.
Chúng ta nói về t.ự t.ử là để đối diện sự thật và cảnh báo mọi người hãy chú tâm hơn đến người thân của mình. Ai cũng có nhu cầu được thấu hiểu và thuộc về một cộng đồng nào đó. Hãy hiểu thông điệp của họ, trợ giúp họ, trước khi quá muộn.
Cô gái gây phẫn nộ khi ác miệng nói về na.m sin.h nhả.y lầ.u: "Ai bênh vực, chứ loại này thì nên đào thải" Quan điểm này nhận về không ít gạch đá của cư dân mạng. Ngày 1/4, dư luận cả nước rúng động và đa.u xó.t trước thông tin na.m sin.h (16 tuổ.i) đang học một trường chuyên có tiếng tại Hà Nội đã nhảy từ tầng 28 của chung cư t.ự t.ử. Trước khi xảy ra sự việc đau lòng, em để lại 1...