5 lưu ý quan trọng để phòng ngừa nguy cơ ung thư đại trực tràng
Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 sau ung thư dạ dày, phổi, vú, vòm. Đây là căn bệnh có thể tầm soát phát hiện sớm, tiên lượng điều trị tốt ở giai đoạn sớm.
Trên thực tế, có tới 70-80% bệnh nhân ung thư đại trực tràng ở Việt Nam được phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn.
Nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng tăng theo độ tuổi, tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng gia tăng. Bệnh cũng có nguy cơ ở người có tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng; Bệnh sử cá nhân hoặc gia đình có polyp đại trực tràng cũng làm tăng nguy cơ ung thư; Cả bệnh Crohn và viêm loét đại trực tràng đều có thể tiến triển ung thư.
Đáng nói, ung thư đại trực tràng hiếm khi biểu hiệu rõ ràng ở giai đoạn sớm, nhưng căn bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa, với 5 lưu ý quan trọng dưới đây:
1. Khám sàng lọc ung thư
Bạn hãy thực hiện kiểm tra phát hiện ung thư đại trực tràng định kỳ, bắt đầu từ tuổi 50 và sớm hơn, nếu là người có yếu tố nguy cơ cao. Nếu bạn có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị ung thư đại trực tràng hoặc bị polyp đại trực tràng, hoặc tiền sử những loại ung thư khác, hoặc bệnh viêm ruột, hãy nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa để được khám sàng lọc kiểm tra sớm hơn.
2. Ăn nhiều chất xơ
Video đang HOT
Rau xanh, trái cây có ý nghĩa rất quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ ung thư đại trực tràng. Chúng được ví như chiếc chổi quét sạch những mảng bám vào đại trực tràng. Vì thế, hãy ăn nhiều trái cây, rau xanh, tốt nhất là nên ăn sống, ăn đồ luộc thay vì chiên xào có nhiều dầu mỡ.
3. Chế độ ăn ít chất béo
Thay vì đồ chiên rán, hãy lựa chọn cách chế biến phù hợp, luộc, hấp. Ngoài ra, hạn chế ăn đồ ăn nhanh, giàu chất béo không có lợi cho cơ thể.
4. Không uống nhiều rượu và không hút thuốc
Nếu bạn sử dụng rượu bia, chỉ sử dụng lượng rất ít mỗi ngày. Các chất cồn và thuốc lá đều là nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng và các loại ung thư đường tiêu hóa khác. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy bỏ ngay. Nếu bạn không hút thuốc, đừng bao giờ thử dùng.
5. Tập thể dục thường xuyên
Hãy tập ít nhất 20 phút trong 3 đến 4 ngày trong tuần. Các hoạt động đơn giản như đi bộ, làm vườn, leo cầu thang có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư.
Ai có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng?
Ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 trong số 10 bệnh ung thư phổ biến nhất ở cả hai giới. Ai cũng có nguy cơ mắc căn bệnh này, nhưng nguy cơ sẽ tăng lên nếu có các yếu tố sau.
TS.BS Bùi Ánh Tuyết, Trưởng khoa Nội soi thăm dò chức năng cho biết, ung thư đường tiêu hóa là bệnh ung thư thường gặp và là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại nhiều quốc gia trên thế giới. Đặc biệt ung thư đại trực tràng đang có xu hướng tăng lên. Theo GLOBOCAN 2018 (Ghi nhận ung thư) có khoảng 1,8 triệu ca mới mắc chiếm 10,2 % và khoảng 880 nghìn ca tử vong chiếm 9,2 % tổng số ca tử vong do ung thư đại trực tràng.
Ghi nhận ung thư 2018 tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 trong số 10 bệnh ung thư phổ biến nhất ở cả hai giới với số ca mắc mới là 14.733 và 7.856 trường hợp tử vong. Cũng theo thống kê của WHO, với nhóm bệnh nhân phát hiện bệnh giai đoạn sớm có tỷ lệ sống sau 5 năm đạt 90%, bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn thì chỉ khoảng 10%.
Ai cũng có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, tuy nhiên có những yếu tố sau sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh:
Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh
Đây là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng. Bằng chứng là 57% người trưởng thành tại nước ta ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến nghị của WHO, trong khi lại ăn nhiều thịt; Chế độ ăn nhiều thịt đỏ (thịt bò, lợn, cừu, gan) và thịt chế biến công nghiệp (xúc xích, thức ăn nhanh), thịt nấu ở nhiệt độ rất cao (rán, nướng).
Uống bia rượu, hút thuốc lá
Một nửa nam giới Việt Nam uống rượu bia ở mức nguy hại; đàn ông Việt hút thuốc rất phổ biến. Bia rượu, thuốc lá đều là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ ung thư, trong đó có ung thư đại trực tràng.
Ít vận động thể lực, béo phì
Nguy cơ ung thư sẽ gia tăng ở các đối tượng này.
Tuổi tác và di truyền
Ngoài lối sống, ung thư đại trực tràng có liên quan đến yếu tố tuổi tác và di truyền, tuy nhiên số ca liên quan đến di truyền chỉ chiếm 3-5%.
Tuổi càng cao càng có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng, đặc biệt nguy cơ tăng cao rõ rệt sau 50 tuổi.
Ngoài ra những người có tiền sử bị polyp; tiền sử bị viêm đại-trực tràng, bao gồm cả bệnh Crohn; Tiền sử gia đình bị ung thư hoặc polyp dạng tuyến đại-trực tràng.
Theo ghi nhận tại bệnh viện K, hiện tại hơn 70% bệnh nhân ung thư đến khám ở giai đoạn muộn với các nhu cầu điều trị giảm đau và chăm sóc triệu chứng là chủ yếu. Việc bệnh nhân đến các cơ sở y tế khám bệnh ở giai đoạn muộn khiến hiệu quả của việc chữa bệnh bị giảm rất nhiều. Nhu cầu phát hiện chẩn đoán ung thư sớm đang rất lớn giúp tăng hiệu quả và giảm chi phí điều trị đáng kể.
Để phòng ngừa ung thư đại tràng, các chuyên gia đưa ra lời khuyên nên hạn chế ăn nhiều thịt, chất béo có nguồn gốc từ đạm động vật; bổ sung đầy đủ chất xơ từ lúa mạch, trái cây, rau tươi, các vitamin E, C, và A ...và duy trì chế độ sinh hoạt năng động, luyện tập thể dục thường xuyên. Các chuyên gia khuyến cáo, những người có tiền sử viêm đại tràng mạn tính, trong gia đình có người thân từng mắc ung thư đường tiêu hóa (thực quản, dạ dày, đại tràng), hoặc khi có triệu chứng sụt cân không rõ lý do, táo bón, đầy bụng, đi tiêu ra máu, ói ra máu ... thì nên đi khám ngay để tầm soát, phát hiện và điều trị kịp thời.
Chế độ ăn liên quan thế nào với các bệnh ung thư? Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến nhiều loại bệnh ung thư. Mối liên quan giữa chế độ ăn và ung thư Ung thư vú : Tăng cường ăn rau có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú âm tính với thụ thể estrogen, trong khi tăng lượng chất xơ trong chế độ...