365 ha rừng hồ Dầu Tiếng sẽ bị “trảm”?

Nếu rừng phòng hộ hồ Dầu Tiếng bị phá, hàng triệu người ở Bình Dương, TP.HCM, Long An sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Những cây cổ thụ, những tán rừng dày với thảm thực vật phong phú của 365 ha rừng phòng hộ hồ Dầu Tiếng sẽ bị triệt hạ để giao cho Công ty Xi măng Fico Tây Ninh thực hiện giai đoạn 2 Nhà máy xi măng Fico Tây Ninh (dù giai đoạn 1 chưa kết thúc). Nội dung nêu trên trong tờ trình của UBND tỉnh Tây Ninh được HĐND tỉnh này thông qua tại kỳ họp tháng 7-2012 đang làm các chuyên gia về môi trường và nhiều người lo lắng.

Chặt rừng để giao đất cho doanh nghiệp

Trước đó (tháng 10-2011), tại cuộc hội thảo do Hội Khoa học thủy lợi TP.HCM tổ chức, ông Trần Duy Tiến – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Xây dựng công trình (Bộ NN&PTNT) lưu ý phải ưu tiên trồng lại rừng phòng hộ đầu nguồn hồ Dầu Tiếng. Tờ trình quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2011-2020 của UBND tỉnhTây Ninh lại nêu: Đề nghị loại khỏi quy hoạch rừng đối với 365 ha rừng phòng hộ đầu nguồn Dầu Tiếng để giao cho Công ty Xi măng Fico Tây Ninh thực hiện giai đoạn 2 Nhà máy xi măng Fico Tây Ninh (gồm khu khai thác mỏ, bãi chứa sét…).

Trao đổi với chúng tôi, một đại biểu HĐND tỉnh Tây Ninh nói: “Tôi kiên quyết phản đối việc loại khỏi quy hoạch 365 ha rừng phòng hộ đầu nguồn. Trong khi giai đoạn 1 của nhà máy xi măng này còn 10 năm nữa mới khai thác xong, tại sao chúng ta phải triệt hạ một cánh rừng mấy chục năm tuổi? Không hiểu sao tỉnh lại sốt sắng với một dự án làm mất rừng phòng hộ và nguy cơ gây thiếu hụt nước, ô nhiễm môi trường như vậy. Công ty Xi măng Fico chỉ là một công ty cổ phần. Nếu đem ra cân đo thì số tiền đóng thuế của họ chẳng thấm vào đâu so với việc rừng bị mất. Tôi sẽ phản đối đến cùng”.

Những cây cổ thụ cùng thảm thực vật dày này có nguy cơ phải nhường chỗ cho nhà máy xi măng. Ảnh: NĐ

Theo ghi nhận của chúng tôi, khu rừng phòng hộ sắp bị “trảm” có mật độ cây rừng dày, thảm thực vật phong phú, nhiều cây gỗ có đường kính cả mét. Một cán bộ rừng quốc gia Lò Gò Xa Mát nhận xét: Khu rừng phòng hộ hồ Dầu Tiếng có ý nghĩa quan trọng đến mực nước hồ Dầu Tiếng. Việc loại cánh rừng này khỏi quy hoạch là việc làm cần phải cân nhắc chứ không thể vội vã…

Đánh đổi quá lớn

Với thông tin cắt rừng phòng hộ đầu nguồn để làm dự án xi măng, GS-TSKH Nguyễn Ân Niên – Chủ tịch Hội Khoa học thủy lợi TP.HCM nói: “Bảo vệ rừng phòng hộ đầu nguồn hồ Dầu Tiếng là bảo vệ an nguy cho hồ Dầu Tiếng. Việc ăn cả rừng phòng hộ đầu nguồn dù dưới bất kỳ hình thức nào là hành vi tàn hại môi trường và gây hậu quả lớn cho hàng triệu người dân ở nhiều tỉnh sử dụng nước lòng hồ này. Trong khi lượng xi măng trong nước đang tồn đọng do quá nhiều nhà máy xi măng hoạt động thì việc cắt thêm rừng để làm dự án cần phải được đánh giá và trình các cơ quan chức năng trung ương, các chuyên gia thẩm định”.

Tờ trình “trảm” 365 ha rừng phòng hộ đầu nguồn hồ Dầu Tiếng.

Cùng quan điểm, TS Đào Trọng Tứ, Giám đốc Trung tâm Phát triển bền vững tài nguyên nước và thích nghi với biến đổi khí hậu, thành viên Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam (VRN), phản đối: Việc cắt hơn 300 ha rừng phòng hộ đầu nguồn Dầu Tiếng sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến mực nước hồ Dầu Tiếng. Một khi rừng đầu nguồn đã bị triệt hạ thì khả năng tích nước, giữ nước của rừng không còn, lâu dài lòng hồ này sẽ kiệt dần nước. Hàng triệu dân ở Tây Ninh, Bình Dương, TP.HCM, Long An sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Việc phát triển kinh tế địa phương cần phải đi đôi với bảo vệ và sử dụng bền vững tài nguyên, không gây tổn thất cho môi trường và sinh kế của người dân. Nếu vì một dự án mà cắt đi hàng trăm hecta rừng đầu nguồn là việc làm nguy hiểm cho môi trường và đánh đổi quá lớn” – TS Tứ lo lắng.

Chúng tôi mang những lo lắng trên đến trao đổi với bà Nguyễn Thị Thu Thủy – Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh. bà Thủy nói: Việc đưa 365 ha rừng ra khỏi đất lâm nghiệp mới chỉ là quy hoạch. Khi triển khai giai đoạn 2 của Nhà máy Fico, tỉnh sẽ xin ý kiến HĐND, Chính phủ. Khi kết thúc giai đoạn 1 của nhà máy, tỉnh sẽ đánh giá toàn diện với sự tham gia của HĐND và ngành chức năng. Sau đó UBND sẽ xin ý kiến Chính phủ, HĐND mới tiếp tục triển khai giai đoạn 2. Đây là dự án xi măng đã được Chính phủ phê duyệt vào năm 2008. Đối với giai đoạn 2 của nhà máy này, mọi việc chỉ mới là trong giai đoạn quy hoạch, khi triển khai tỉnh sẽ giám sát chặt chẽ việc bảo vệ môi trường của dự án này…

Hồ Dầu Tiếng là một trong những hồ nước nhân tạo lớn nhất của Việt Nam và Đông Nam Á. Hồ nằm chủ yếu trên địa phận huyện Dương Minh Châu và một phần nhỏ trên địa phận huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh (cách thị xã Tây Ninh 25 km về hướng đông). Hồ có diện tích mặt nước là 270 km&sup2 và 45,6 km&sup2 đất bán ngập nước, dung tích chứa 1,58 tỉ m&sup3 nước. Hồ được khởi công xây dựng vào tháng 4-1981 và hoàn thành vào ngày 10-1-1985. Hồ này còn cung cấp nước cho nhà máy lọc nước ở Thủ Đức.

Theo PL