3.000 tỷ đồng hỗ trợ gia đình sinh con gái một bề: Tốn tiền, vô ích?

Tổng cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) đã đưa ra Đề án giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2013-2020, trong đó có đề án nhỏ hỗ trợ kinh tế gia đình sinh con gái một bề với số tiền khoảng 3.000 tỷ đồng.

Đề án đã được Tổng cục trình Thủ tướng xem xét và hiện đang được lấy ý kiến của các bộ, ngành. Song điều khiến dư luận lo ngại là số tiền đó có đến được tay những đối tượng được hỗ trợ và việc hỗ trợ bằng tiền có đủ để làm giảm mất cân bằng giới tính hay không?Nhiều người còn cho rằng, 3 nghìn tỷ, chứ 30 nghìn tỷ thì cũng chỉ như muối bỏ biển mà không đạt hiệu quả gì, thậm chí còn khắc sâu thêm sự bất bình đẳng giới tính.

Ảnh minh họa

Giảm mất cân bằng giới tính như điều chỉnh giá xăng dầu

Tiến sĩ Dương Quốc Trọng – Tổng cục trưởng Tổng cục dân số (Bộ Y tế) cho biết: Đây là một trong những giải pháp đưa ra nhằm thực hiện giảm mất cân bằng giới tính khi sinh. Mấy năm gần đây, đặc biệt là từ năm 2006 đến nay, hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh có ở hầu hết các tỉnh thành trong nước. Nếu không có các giải pháp hỗ trợ quyết liệt, 20-30 năm nữa, Việt Nam sẽ “dư thừa” từ 2,3-4,3 triệu nam giới.

Tuy nhiên TS Dương Quốc Trọng cho rằng đây chỉ là giải pháp tình thế. Ông ví việc giảm mất cân bằng giới tính như việc điều hành giá xăng dầu: “Cũng tương tự như giá dầu thế giới tăng, để ổn định giá dầu trong nước, Nhà nước hạ thuế suất xuống còn bằng không, nhưng khi giá dầu ổn định, mức thuế này trở lại bình thường. Vì thế mới nói đây là giải pháp tình thế trong giai đoạn này. Đến lúc nào đó, khi việc sinh con trai và con gái cân bằng thì không còn cần giải pháp này”. Ông Trọng cũng cho rằng đây là một đề án mang tính nhân văn và hy vọng đề án sẽ được phê duyệt để có thể đưa vào áp dụng ngay từ năm 2013 và nếu được thực hiện, cũng cần đến 15 – 20 năm thực hiện mới mang lại hiệu quả.

Tác động về kinh tế không có ý nghĩa

Song vấn đề người dân quan tâm nhất là liệu giải pháp này có hiệu quả. 3.000 tỷ đồng là một con số không nhỏ trong tình hình kinh tế khó khăn như hiện nay, nhưng nếu được sử dụng không hiệu quả sẽ gây ra lãng phí lớn. GS, TS Nguyễn Đình Cử – Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội cho rằng biện pháp này rất khó hiệu quả. Giáo sư Nguyễn Đình Cử cũng đưa ra những minh chứng từ các nước láng giềng chẳng hạn như Trung Quốc cũng từng thưởng tiền cho những gia đình chỉ sinh con gái nhưng hiện nay Trung Quốc vẫn đứng đầu thế giới về mất cân bằng giới tính và tỷ lệ nam hơn nữ cao nhất thế giới. Sự thật là cuối những năm 1990, tỷ số giới tính khi sinh ở Trung Quốc là 115, nhưng sau khi áp dụng các chính sách thưởng, hỗ trợ thì đến năm 2010, tỷ số này đã tăng lên mức 122,8. Hơn nữa, Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội cũng cho rằng những đối tượng tác động theo đề án là những người “khát” con trai, hoặc phải chịu những áp lực sinh con trai nên hỗ trợ về kinh tế không có ý nghĩa. Với những gia đình nhất quyết phải sinh được con trai thì hỗ trợ bao nhiêu cũng là không đủ, mà đây là đối tượng chính gây ra sự mất cân bằng giới tính khi sinh. Thêm vào đó, theo một thống kê, những gia đình giàu có có tỉ lệ sinh con trai nhiều hơn những gia đình nghèo. Như vậy tác động về mặt kinh tế không có ý nghĩa.

Bên cạnh đó, việc đề án đưa ra chính sách hỗ trợ cho các gia đình sinh con gái một bề cũng đã vô tình tạo ra sự không công bằng. Chẳng hạn một gia đình hoàn toàn không lựa chọn giới tính, chấp hành nghiêm chỉnh chính sách pháp luật, sinh tự nhiên có trai có gái thì không được tiền, còn gia đình cũng sinh tự nhiên như vậy nhưng có 2 con gái thì được thưởng tiền. Như vậy là không công bằng. Một điều nữa là nhiều khi, chính những hỗ trợ không đáng bao nhiêu nhưng lại có thể gây tác dụng ngược nếu làm không khéo. Khi đó sẽ trở thành lý do khiến những người sinh hai con gái trở thành chủ đề bị đàm tiếu, trêu chọc. Hiện tượng thiếu văn hóa, phi nhân văn này, đáng tiếc lại vẫn thường xảy ra.

Không những thế, cũng cần phải tính đến tính khả thi nếu thực hiện chính sách. Nếu một gia đình sinh hai con gái được nhận hỗ trợ, tiền thưởng, nhưng một thời gian sau đó, gia đình này lại sinh thêm con thì sẽ xử lý như thế nào với các hỗ trợ, tiền thưởng đã dành cho họ? Ngân sách Nhà nước sẽ tốn một nguồn kinh phí không nhỏ nhưng vô ích, không đạt được hiệu quả tích cực như mong muốn. Chính sách này không những không làm giảm mất cân bằng giới tính mà sẽ gián tiếp khắc sâu thêm sự bất bình đẳng, trọng nam khinh nữ trong xã hội.

Ước tính cả năm 2012, tỉ số giới tính khi sinh là 112,3 bé trai/100 bé gái. Đã có hàng loạt các giải pháp đưa ra nhưng dường như vẫn không hiệu quả. Theo dự báo, 20-30 năm nữa, Việt Nam sẽ “dư thừa” từ 2,3-4,3 triệu nam giới.

GS, TS Nguyễn Đình Cử – Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội: Nếu bỏ tiền ra không hiệu quả là có lỗi với dân

Trước khi đưa ra giải pháp nào cũng cần phải suy nghĩ thấu đáo. Chúng ta đã có những chính sách đưa ra thực hiện nhưng không hiệu quả lại phải rút lại. 3.000 tỷ không phải là con số nhỏ trong lúc kinh tế khó khăn như hiện nay. Nếu chúng ta bỏ tiền ra nhưng không hiệu quả thì cũng là có lỗi với dân vì đó là tiền thuế của nhân dân. Theo tôi, để làm giảm tỷ số mất cân bằng giới tính ở Việt Nam, cần thực hiện ba nhóm giải pháp chính sau đây: Về mặt pháp luật, cần hoàn thiện cơ sở luật pháp liên quan đến vấn đề này. Hiện nay, việc siêu âm phát hiện và thông báo giới tính thai nhi bị cấm ở nước ta, nhưng tỷ lệ các cặp vợ chồng biết trước giới tính thai nhi vẫn lên đến trên 80%. Điều này cho thấy, siêu âm để phát hiện giới tính thai nhi rất phổ biến và “luật có cũng như không”, các dịch vụ nạo, phá thai hầu như không có giới hạn, điều kiện nào. Những hành vi như thế cần phải được pháp luật xử lý nghiêm. Thứ hai là phải đầu tư mạnh về truyền thông. Vì có khai sáng dân trí thì hành vi mới thay đổi. Truyền thông đã vào cuộc nhưng chưa nhiều, chưa hiệu quả. Về các chính sách kinh tế – xã hội, cần tạo thêm điều kiện để phụ nữ phát triển, từ đó hướng dần đến sự bình đẳng nam nữ, xóa bỏ đi tư tưởng trọng nam khinh nữ. Nhà nước cần tạo thêm nhiều việc làm thu hút phụ nữ để nâng cao hơn nữa vị thế và vai trò của phụ nữ trong xã hội. An sinh xã hội nói chung và an sinh xã hội cho người cao tuổi nói riêng cũng ảnh hưởng tới nhu cầu sinh con trai. Đáng tiếc là lĩnh vực này ở nước ta chưa được phát triển.

Ước tính cả năm 2012, tỉ số giới tính khi sinh là 112,3 bé trai/100 bé gái. Đã có hàng loạt các giải pháp đưa ra nhưng dường như vẫn không hiệu quả. Theo dự báo, 20-30 năm nữa, Việt Nam sẽ “dư thừa” từ 2,3-4,3 triệu nam giới.

Ước tính cả năm 2012, tỉ số giới tính khi sinh là 112,3 bé trai/100 bé gái. Đã có hàng loạt các giải pháp đưa ra nhưng dường như vẫn không hiệu quả. Theo dự báo, 20-30 năm nữa, Việt Nam sẽ “dư thừa” từ 2,3-4,3 triệu nam giới.

Theo Dantri