3 điểm nổi bật trong phiên xử vụ VN Pharma

Dự kiến 15g chiều nay, 1-10, TAND TP.HCM tuyên án vụ buôn bán thuốc chống ung thư giả tại Công ty cổ phần VN Pharma.

Phiên toà bắt đầu từ ngày 24-9 đã qua một tuần xét hỏi và tranh luận. PLO điểm qua các nội dung nổi bật của vụ án.

1. Triệu tập thứ trưởng đến phiên xử

Đây là phiên xử sơ thẩm lần hai, các bị cáo bị thay đổi tội danh từ buôn lậu sang buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Để làm rõ các vấn đề, HĐXX quyết định triệu tập chín thành viên trong hội đồng giám định Bộ Y tế.

Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM và Cục Quản lý dược đến tòa với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, trong đó có ông Trương Quốc Cường (thứ trưởng Bộ Y tế, thời điểm vụ án xảy ra ông là cục trưởng Cục Quản lý dược). Tuy nhiên, ông Cường vắng mặt tại phiên xử.

HĐXX với chủ toạ là ôn Phạm Lương Toản, chánh toà Hình sự. Ảnh: TRƯỜNG GIANG

Đại diện VKS sau phần luận tội đã đề nghị HĐXX phạt Nguyễn Minh Hùng (cựu chủ tịch, tổng giám đốc VN Pharma) 18-19 năm tù, Võ Mạnh Cường (cựu giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hàng hải quốc tế H&C) 20 năm tù, 10 bị cáo còn lại từ ba đến 13 năm tù (theo khoản 4 Điều 157 BLHS).

VKS nhận định các bị cáo là những người có trình độ chuyên môn nhưng đã làm giả hồ sơ thuốc để trục lợi. Quy mô việc nhập thuốc giả là vô cùng lớn. Thuốc giả được Cục quản lý dược cấp phép nhập 9.300 hộp và đã trúng thầu vào bệnh viện lớn.

Thuốc giả không cứu được người bệnh mà còn vô hiệu hóa các phương pháp chữa bệnh khác. Hậu quả gây ra là đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự quản lý của Nhà nước trong lĩnh vực y tế, bị dư luận lên án gay gắt…

Đánh giá về hậu quả đặc biệt nghiêm trọng các bị cáo gây ra giữa cơ quan điều tra và VKS là như nhau. CQĐT chỉ đề nghị truy tố khoản 2 nhưng VKS quyết định truy tố khoản 4 là không sai về tố tụng.

Đại diện VKS bác bỏ quan điểm cho rằng H-Capita là “thuốc kém chất lượng, không phải thuốc giả”. VKS khẳng định “lô thuốc H – Capita không chỉ giả về nguồn gốc xuất xứ mà giả cả về chất lượng. Bởi Công ty Heix Canada không có thật, không có tiêu chuẩn đã đăng ký. Tiêu chuẩn thuốc này do các bị cáo thuê người viết”.

2. Những dấu mật, việc giải mật và công văn hoả tốc

Ngay trong ngày xử đầu, chủ tọa có lưu ý: “Hồ sơ vụ án có một số tài liệu đóng dấu mật, tuyệt mật. Những người nào sử dụng tài liệu này phải chú ý, còn ai cố tình làm lộ bí mật sẽ bị xử lý theo quy định”.

Nhưng đến ngày xử thứ ba (26-9,) Đại diện Cục Quản lý dược (QLD) – Bộ Y tế dưới sự yêu cầu của chủ toạ đã đọc ba tài liệu giải mật là ba công văn về cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ điều tra và việc giám định lô thuốc H-Capita (kèm theo kết luận của hội đồng chuyên môn).

VKS khẳng định lô thuốc VN Pharma là thuốc giả. Ảnh: TRƯỜNG GIANG

Phiên xử nóng thêm khi chủ tọa yêu cầu đại diện Cục QLD công bố nội dung công văn hỏa tốc đơn vị gửi đến toà. Theo công văn, Cục cho biết đã làm việc với cơ quan quản lý dược bang Himachal Pradesh, Ấn Độ và xác định được lô thuốc H-Capita được sản xuất tại Nhà máy Affy Parenterals đạt tiêu chuẩn GMP (tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt) của Tổ chức Y tế Thế giới.

Về chất lượng, lô thuốc H-Capita được sản xuất hợp pháp tại Ấn Độ, đạt tiêu chuẩn khi xuất xưởng, đủ điều kiện sử dụng để chữa bệnh sau khi xuất xưởng. Việc 13 tháng kể từ khi xuất xưởng mới kiểm nghiệm, có một chỉ tiêu không đạt tiêu chuẩn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như vận chuyển lòng vòng; thay đổi nhãn mác nhằm thay đổi xuất xứ của lô thuốc. Cục xác định bản chất thì hành vi của các bị cáo trong vụ án là giả mạo về nguồn gốc, xuất xứ của lô thuốc để trục lợi và đề nghị xử nghiêm.

Đối đáp lại, đại diện VKS nói rất khâm phục Đoàn công tác Bộ Y tế chỉ bằng một chuyến đi kiểm tra nhà máy sản xuất vắc xin tiêm chủng trong bốn ngày mà đã thu thập được toàn bộ thông tin liên quan đến việc sản xuất, mua bán vận chuyển lô thuốc H-Capita. Các tài liệu do Bộ Y tế tự thu thập, tự thực hiện xác minh, hợp thức hoá lãnh sự gửi CQĐT. VKS đặt nghi vấn về tính hợp pháp, tính khách quan về các chứng cứ Bộ Y tế. Đó cũng là lý do VKS tối cao đã không sử dụng các tài liệu này để làm căn cứ xác định ngồn gốc lô thuốc.

Đối với văn bản hỏa tốc vừa gửi, VKS cho rằng không có căn cứ xác định lô thuốc H-Capita là thuốc kém chất lượng. Bởi công ty Helix không có thật, các giấy tờ nhập khẩu thuốc, tiêu chuẩn thuốc đã bị cáo bị cáo đã làm giả. Trong kết luận giám định đã khẳng định thuốc không dùng cho người. Văn bản này là nhằm mục đích bao che hành vi phạm tội của các bị cáo cũng như biện minh cho những sai phạm của Cục QLD. Vụ án này xảy ra là có một phần lỗi của Cục QLD. Hiện nay, CQĐT đã khởi tố vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Cục QLD

3. Thêm vụ làm lộ bí mật của Bộ

Ngay ngày tranh luận cuối, đại diện Cục QLD lại lên tiếng phản bác quan điểm VKS về việc cho rằng thuốc H-Capita là thuốc giả. Bà Nguyễn Thị Hoài là thành viên của Bộ Y tế sang Ấn Độ làm việc đã kết hợp kiểm tra làm rõ nguồn gốc lô thuốc. Bà khẳng định với trách nhiệm quản lý nhà nước về dược và đặc biệt theo yêu cầu của đoàn Thanh tra Chính phủ đang thanh tra tại Bộ Y tế, là cần làm rõ bản chất thật của lô thuốc H-Capita.

Ông Ngô Nhật Phương người đưa các tài liệu nói rằng đây là lô thuốc thật Ảnh TRƯỜNG GIANG

“Chất lượng thuốc H-Capita, Bộ Y tế cùng các đơn vi kiểm nghiệm thuốc quốc gia tại Hà Nội và TP.HCM đã kiểm tra chất lượng và kết luận H-Capita là kém chất lượng theo khoản 23 Điều 2 luật Dược năm 2005. Đây là văn bản pháp lý cao nhất tại thời điểm xảy ra vụ án. Nếu chỉ căn cứ vào hồ sơ giả, nhãn mác giả để kết luận H-Capita là thuốc giả là không đúng với quy định”, bà Hoài trình bày với HĐXX.

Từ đó, đại diện Cục QLD đề nghị HĐXX xem xét một cách khách quan bản chất sự việc. Đáp lại, VKS vẫn giữ nguyên quan điểm không chấp nhận những tài liệu Bộ Y tế cung cấp, xác định lô thuốc H-Capita là thuốc giả về nguồn gốc, xuất xứ cũng như giả về chất lượng.

Cạnh đó VKS cho biết ngày 27-4-2018 CQĐT nhận được tập tài liệu ông Ngô Nhật Phương cung cấp. Tài liệu này liên quan đến các công văn của Bộ Y tế, đã được hợp pháp hóa lãnh sự đóng dấu sao y bản chính. Sau đó, ông Phương nộp tài liệu này cho tòa án. Trả lời trong phần thẩm vấn công khai tại tòa ông Phương xác định những tài liệu này có được “do quan hệ cá nhân”. Theo đó, những tài liệu này thể hiện lô thuốc VN Pharma nhập về là thuốc thật, sản xuất tại Ấn Độ đạt tiêu chuẩn của WHO (Tổ chức Y tế thế giới).

Bị cáo Nguyễn Minh Hùng Ảnh TRƯỜNG GIANG

Quá trình giải quyết vụ án, VKS không đưa những tài liệu này vào hồ sơ vụ án. Trong phần làm thủ tục phiên tòa, chủ tọa cũng lưu ý hồ sơ vụ án có một số tài liệu đóng dấu mật, tuyệt mật. Những người sử dụng tài liệu này phải chú ý, còn ai cố tình làm lộ bí mật sẽ bị xử lý theo quy định.

Đến ngày 20-9, Bộ Y tế có quyết định giải mật và ngày 26-9 tại toà, Cục Quản lý dược cung cấp cho tòa và các luật sư được tiếp xúc văn bản này .

Vậy từ ngày 27-4-2018 đến 20-9-2019, ai sử dụng những tài liệu này thì phải tuân thủ những quy định về bảo mật.

Bị cáo Võ Mạnh Cường Ảnh TRƯỜNG GIANG

Từ đó, đại diện VKS nhận định “có dấu hiệu làm lộ bí mật, để cho cá nhân không có thẩm quyền sử dụng những thông tin mật của Bộ Y tế. VKS đề nghị HĐXX kiến nghị Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an xử lý tổ chức, cá nhân vi phạm làm lộ bí mật nhà nước liên quan đến vụ án”.

HOÀNG YẾN

Theo PLO